24
y Ende die sijne geboden bewaert, 89 blijft in hem, ende hy in den selven. Ende hier aen kennen wy dat hy in ons blijft, [namelick] 90 uyt den Geest dien hy ons gegeven heeft.
|
-
1
- Ofte, hoedanigen, dat is, hoe grooten weldaet sijner liefde tegen ons. Hy spreeckt alsoo om aen te wijsen de eerste oorsake onser gelucksaligheyt, 1.Ioan. 4.10.
-
2
- Namel. door genadige aenneminge tot kinderen ende erfgenamen Godts, daer wy te voren kinderen des toorns waren. Siet Hos. 1. vers 10. Rom. cap. 8. versen 14, 15, 16, 17. Siet oock Ephes. 1. vers 5. ende 2.3.
-
3
- D. souden zijn, Namelick, alsoo dat wy den name met de sake hebben, vers 2. Siet dergelijcke Luce 1.32.
-
4
- Namelick, voor kinderen Godts.
-
5
- Dat is, de wereltsche ende ongeloovige menschen: de menighte der gene die buyten Christum zijn.
-
6
- Namel. Godt, die onse Vader is, Ioan. 16.3.
-
b
- Iesa. 56.5. Ioan. 1.12. Rom. 8.15. Galat. 3.26. ende 4.6.
-
7
- Dat is, in dit leven, hebben wy alreede het recht der kintschap Godts, ende de versekertheyt van dien, Ioan. 1.12.
-
c
- Matth. 5.12. Rom. 8.18. 2.Corinth. 4.17.
-
9
- D. dese heerlickheyt, die den kinderen Godts bereyt is, en is noch aen ons niet volkomelick bekent gemaeckt, hoewel daer van eenige beschrijvingen hier ende daer in de Schrifture gedaen worden.
-
10
- D. met hoe grooten heerlickheyt wy sullen aengedaen worden.
-
d
- Philip. 3.21. Coloss. 3.4.
-
11
- Namelick, Christus, gelijck blijckt uyt Cap. 2. vers 28. ende Coloss. 3.4. Andere verstaen daer op het, Namelick, dat wy wesen sullen.
-
12
- Namel. in heerlickheyt na lichaem ende na ziele: alsoo nochtans dat Christus het Hooft, gelijck betamelick is, boven sijne ledematen in heerlickheyt verre sal uytsteken. Siet de aenteeckeninge op Philip. cap. 3. vers 21.
-
13
- Namel. in sijne volle heerlickheyt, sittende ter rechter hant sijns Vaders: het welck een groot deel van onse gelucksaligheyt sal zijn, Psalm 16.11. Apocal. 22.4.
-
14
- Namel. dat hy de heerlickheyt der kinderen Godts sal genieten.
-
15
- D. op Christum, dat hy hem dese heerlickheyt in sijne toekomste sal toebrengen, als deselve voor hem verdient hebbende.
-
16
- D. die en misbruyckt dese hope niet om daer op te vrijer te sondigen, maer tracht daer na dat hy sijn lichaem ende ziele, die beyde soo uytnemende verheerlickt sullen worden, in reynigheyt ende heerlickheyt besitte, 1.Cor. 6. vers 20. 1.Thess. cap. 4. vers 4.
-
17
- Namel. Christus. Siet vers 5. D. het exempel Christi hemselven voorstellende, als een patroon van reynigheyt, om het selve na te volgen, hoewel sulcks in dit leven niet volmaecktelick en kan geschieden.
-
18
- Dat is, die hem tot een sondigh leven begeeft, ende de sonde over hem laet heerschen: gelijck oock vers 8. ende eenige volgende, Namelick, hoedanigh die oock zy, ende hoe kleyn die oock van de menschen soude mogen geacht worden.
-
19
- D. die begaet de overtredinge der wet, ofte die verbreeckt de wet.
-
20
- Gr. anomia, waer door beteeckent wort al wat met de wet niet over een en komt, tegen de wet strijt, ofte de wet verbreeckt.
-
f
- Iesa. 53.12. 1.Timoth. 1.15.
-
22
- Namelick, door sijne eerste toekomste in den vleesche. Siet cap. 1. vers 2.
-
23
- Ofte, op hem nemen om wech te dragen. Siet de aenteeckeninge op Ioan. cap. 1. vers 29.
-
g
- Iesa. 53.9. 2.Cor 5.21. 1.Petr. 2.22.
-
24
- Dat is, die door een waer geloove met hem gemeynschap heeft.
-
25
- D. die en begeeft hem niet tot een quaet ende sondigh leven: die en laet de sonde over hem niet heerschen. Want andersins soo vallen oock de ware geloovige somwijlen wel in sonden, 1.Reg. 8.46. Psalm 19.13. Prov. 20.9. Iacob. 3.2. 1.Ioan. 1.8. Door het woort sondigen ende de sonde doen, verstaet dan hier Ioannes het gene Paulus noemt wandelen na den vleesche, Rom. 8.1. ende dienstknechten der sonde zijn, Rom. 6.17. Siet oock Ioan. 8.34.
-
26
- Namelick, met de oogen des waren geloofs, dat is, niet recht gekent, gelijck de volgende woorden verklaren.
-
27
- Namel. u wijs makende dat een waer geloove soude konnen bestaen met een quaet ende sondigh leven.
-
28
- Dit wort gestelt tegen de sonde doen, ende beteeckent over sulcks een Godtsaligh ende rechtveerdigh leven leyden, ende hem in alle goede wercken bevlijtigen ende oeffenen.
-
29
- Dat is, een vroom ende Godtsaligh mensche, gelijck dit woort alsoo doorgaens genomen wort. Siet 1.Petr. 3.12. ende 4.18. ende 2.Petr. cap. 2. versen 7, 8.
-
30
- Dit en wort niet verstaen van sulcken evengelijckheyt die in alles soude over een komen, want soo en is niemant Christo gelijck onder de menschen: maer soodanige een gelijckheyt, als daer is tusschen een volmaeckt patroon, ende tusschen een werck daer na gemaeckt, hoewel niet volkomelick het patroon uytdruckende.
-
31
- D. die sijn werck maeckt van sondigen. Siet de verklaringe over vers 6.
-
32
- D. die aert na den duyvel, gelijck de kinderen na hare vaders. Siet Ioan. cap. 8. vers 44.
-
33
- Dat is, gelijck hy terstont na dat hy goet was geschapen, hem tot sondigen heeft begeven, ende daer in geduerighlick blijft ende voort gaet, soo en doen oock de onwedergeborene ende ongoddelicke menschen niet dan sondigen.
-
34
- Namelick, in den vleesche. Siet vers 5.
-
35
- Dat is, de sonden, waer van de duyvel de eerste autheur is.
-
36
- Gr. ontbinden, ofte, ontdoen: het welck hy gedaen heeft als hy de straffe der selve voor de geloovige heeft geleden, Hebr. 2.14, 15. ende doet dat oock als hy haer wederbaert door sijnen Geest, waer door hy haer verlost van de heerschappije ende slavernije der sonde, ende van haer maeckt een volck dat yverigh is in goede wercken, Tit. cap. 2. vers 14.
-
37
- D. wedergeboren door ’t woort ende den Geest Godts. Siet Ioan. 1.13.
-
38
- Siet de aenteeckeninge op vers 6.
-
39
- D. Godts zaet, waer door hy wedergeboren is, Namel. het woort Godts, 1.Petr. c. 1. vers 23. Ioan. 3.5, 6.
-
40
- Dat is, en vergaet niet gantschelick, maer blijft al voorts werckende de vruchten der wedergeboorte, die eens in haer begonnen is, Philip. 1.6.
-
41
- Dat is, hem tot een sondigh leven begeven: gelijck te voren versen 6, 8.
-
42
- Ofte, om dat hy uyt Godt geboren is. Want door de genade der wedergeboorte wort de heerschappije der sonde in hem wech genomen. Soo dat t’samen niet bestaen en kan, weder geboren te zijn, ende een sondigh leven te leyden.
-
43
- Dat is, kenlick, om de eene van de andere te onderscheyden, ende onderkennen.
-
45
- Namel. geboren, ofte wedergeboren, vers 9.
-
46
- Of, boodtschap die ghy, etc. Siet cap. 1. vers 5.
-
l
- Ioan. 13.34. ende 15.12. 1.Ioan. 3.23.
-
47
- D. een kint des duyvels. Siet vers 10. ende Ioan. 8.44.
-
50
- D. uyt enckelen nijdt ende afgunstigheyt, om dat hy niet en konde verdragen dat Godt Abel die Godtsalighlick leefde, getuygenisse gaf dat hy hem aengenaem was, ende dat Cains offerande hem mishaeghde, alsoo hy een quaet leven leyde. Siet Hebr. 11.4.
-
51
- Namel. als of ’t een vreemde ende ongehoorde sake ware. Want dat het terstont van den beginne der werelt alsoo geweest is, leert het exempel van Cain en Abel, in het voorgaende vers.
-
52
- D. de wereltsche ende onwedergeborene menschen.
-
53
- D. overgebracht, overgevoert: Namel. van Godt, Ioan. 5.24. Coloss. 1.13.
-
54
- D. uyt de geestelicke ende uyt de eeuwige doot.
-
55
- Daer mede en wort niet aengewesen de verdienende oorsake des levens, maer het ken-teecken, waer uyt wy van het leven versekert worden. Siet Luce 7.47.
-
56
- Gr. een menschen-dooder: Namel. voor Godt, alsoo hy in sijn herte, het welck Godt voornamelick aensiet, sijnen naesten soo veel in hem is, alreede dootgeslagen heeft. Siet Matth. 5.22.
-
q
- Matth. 5.21. Gal. 5.21.
-
57
- D. zijnde, dat is, en is in hem niet.
-
r
- Ioan. 15.13. Ephes. 5.2.
-
58
- D. de kracht ende grootheyt der liefde.
-
59
- In sommige boecken wort gelesen, de liefde Godts gekent.
-
60
- Namel. Iesus Christus.
-
61
- Gr. sijn ziele. Siet Matth. cap. 20. vers 28. Ioan. 10.15. D. voor ons gestorven is.
-
62
- Namel. wanneer de eere Godts, ende de stichtinge der gemeynte, ende de noot der broederen sulcks vereyscht.
-
63
- Gr. de zielen, gelijck te voren.
-
s
- Deuter. 15.7. Luce 3.11. Iacob. 2.15.
-
64
- Gr. het leven, D. de leeftocht, Marc. 12.44. Luce 8.43. ende 21.4.
-
65
- Namel. dat hy het selve niet en opent tot behulpsaemheyt ende weldadigheyt.
-
66
- Gr. sijne ingewanden. Siet Luce 1.78. 2.Cor. 7.15. Philip. 2.1. Philem. vers 7.
-
67
- Gr. van hem, D. dat hy hem niet by en staet in sijnen noot.
-
68
- D. is, ofte kan wesen.
-
69
- Hy noemt hier de liefde Godts, ende niet des naesten, hoewel hy hier van deselve spreeckt, om dat wy Godt niet en konnen lief hebben als wy onsen naesten niet lief en hebben. Siet cap. 4. versen 20, 21.
-
70
- Namel. alleen: gelijck Rom. 2.28.
-
71
- Dat is, met de wercken der liefde aen den naesten dadelick te betoonen.
-
72
- D. oprechtigheyt des herten, sonder geveynstheyt, ofte eergierigheyt om van de menschen gesien te worden. Siet Matth. 6.1, etc.
-
73
- Namel. aen de betooninge van oprechte liefde aen onsen naesten.
-
74
- D. rechte ende ongeveynsde Christenen zijn die de waerheyt des Euangeliums recht verstaen, gelooven ende beleven.
-
76
- D. gerust stellen: ons uyt dit ken-teecken versekerende, dat wy ware kinderen Godts zijn. Siet Matth. 5.45. 2.Petr. 1. vers 10. ende hier vers 10. ende cap. 4. versen 6, 17.
-
77
- Namel. Iesu Christo, die ons richten sal, om voor hem in sijne toekomste vrymoedelick te mogen bestaen, ende niet beschaemt te worden. Siet cap. 2. vers 28.
-
78
- D. onse conscientie, een yegelick de sijne.
-
79
- D. beschuldight, overtuyght, ende veroordeelt dat wy Godt ende onsen naesten niet oprechtelick lief en hebben, ende over sulcks geen rechte Christenen en zijn.
-
80
- Of, Godt is waerlick meerder, etc.
-
81
- D. machtiger om ons te veroordeelen.
-
82
- D. hy weet alle dingen ende veel beter hoe het met ons gestelt is, als onse eygene conscientie. Siet Iob 9.4. ende 11.6, etc. ende 28. versen 23, 24. Psalm 94.7, etc. Iesa. cap. 40. vers 13, etc. Actor. 1.24. ende 15.8. Hebr. 4.13.
-
83
- Namel. dat wy huychelaers zijn: maer dat de Heylige Geest met onsen geest getuyght dat wy oprechte kinderen Godts zijn, Rom. 8.16.
-
84
- Dat is, een vrymoedigh vertrouwen, Hebr. 4.16.
-
85
- Namel. dat hy ons sal voor sijne oprechte kinderen erkennen.
-
t
- Ierem. 29.12. Matth. 7.8. ende 21.22. Marc. 11.24. Luce 11.9. Ioan. 14.13. ende 16.24. Iacob. 1.5. 1.Ioan. 5.14.
-
86
- Namel. dat ons ter saligheyt noodigh is, ende met sijnen wille over een komt. Siet cap. 5. vers 14.
-
87
- D. dat wy moeten gelooven, etc.
-
88
- D. in sijnen Sone Iesum Christum. Siet cap. 2. vers 12.
-
x
- Levit. 19.18. Matth. 22.39. Ioan. 13.34. ende 15.12. Ephes. 5.2. 1.Thess. 4.9. 1.Petr. 4.8. 1.Ioan. cap. 4. vers 21.
-
y
- Ioan. 14.23. ende 15.10. 1.Ioan. 4.12.
-
89
- D. heeft met hem innerlicke gemeynschap. Siet cap. 1. vers 3.
-
90
- D. uyt het getuygenisse, de werckinge, ende drijvinge des Heyligen Geests. Siet Rom. 8.9, 14, 15, 16.
|