| |
| |
| |
1 Den Apostel waerschouwt wederom de geloovige voor de valsche leeraers. 2 Die hy beschrijft. 4 ende troostse tegen der selver verleydinge met de gave der wedergeboorte, diese ontfangen hebben. 6 haer vermanende stantvastelick te blijven by de Leere der Apostelen. 7 Daer na komt hy weder tot de vermaningen van onderlinge liefde, die een recht ken-teecken is der ware wedergeboorte. 9 ende stelt haer tot dien eynde voor het exempel Godts, ende sijne grooter liefde tot ons. 12 Leert dat wy daer uyt door sijnen Geest versekert worden dat wy met Godt gemeynschap hebben. 14 gelijck oock als wy belijden dat Iesus de Salighmaker der werelt, ende de Sone Godts is. 16 Dat wy door de liefde in Godt blijven, ende vrymoedigheyt hebben in den dagh des oordeels. 18 Dat deselve de vreese der verdoemenisse ende pijninge des gemoedts verdrijft. 20 Dat wy Godt niet en konnen lief hebben, indien wy onsen naesten niet lief en hebben. 21 alsoo beyde dese geboden te samen ons gegeven zijn.
| |
1
GEliefde, a en gelooft niet eenen yegelicken 1 geeste, b maer 2 beproeft de geesten 3 of sy uyt Godt zijn: c want vele 4 valsche propheten zijn 5 uytgegaen in de werelt.
| |
2
Hier aen 6 kent ghy 7 den geest Godts. Alle 8 geest die 9 belijdt 10 dat Iesus Christus 11 in het vleesch gekomen is, 12 die is uyt Godt:
| |
3
Ende alle geest die niet en belijdt dat Iesus Christus in het vleesch gekomen is, die en is uyt Godt niet: d maer dit is 13 [de geest] des Antichrists, e welcken [geest] ghy gehoort hebt dat komen sal, ende f is nu alreede in de werelt.
| |
4
Kinderkens, ghy zijt 14 uyt Godt, ende hebt 15 haer 16 overwonnen: want 17 hy is 18 meerder 19 die in u is, dan die 20 in de werelt is.
| |
5
21 Sy zijn uyt de werelt: daerom spreken sy 22 uyt de werelt, ende 23 de werelt 24 hoort haer.
| |
6
g 25 Wy zijn 26 uyt Godt. Die Godt 27 kent 28 hoort ons: die uyt Godt niet en is, | |
| |
en hoort ons niet. 29 Hier uyt kennen wy 30 den geest der waerheyt, ende 31 den geest der dwalinge.
| |
7
Geliefde, laet ons malkanderen lief hebben: want de liefde is 32 uyt Godt: ende een yegelick die lief heeft, 33 is uyt Godt geboren, ende 34 kent Godt:
| |
8
Die niet lief en heeft, die en heeft Godt niet gekent: want Godt is 35 liefde.
| |
9
h Hier in is de liefde Godts 36 tegen ons geopenbaert, dat Godt sijnen eenighgeboren Sone gesonden heeft in de werelt, op dat 37 wy souden 38 leven door hem.
| |
10
Hier in 39 is de liefde, niet dat wy Godt 40 lief gehadt hebben, i maer dat hy ons 41 lief heeft gehadt, ende sijnen Sone gesonden heeft k [tot] een versoeninge voor onse sonden.
| |
11
Geliefde, indien Godt ons 42 alsoo lief heeft gehadt, soo zijn oock wy 43 schuldigh 44 malkanderen lief te hebben.
| |
12
l 45 Niemant en heeft oyt Godt 46 aenschouwt: m indien wy malkanderen lief hebben, soo 47 blijft Godt in ons, ende 48 sijne liefde is in ons 49 volmaeckt.
| |
13
Hier aen kennen wy, dat wy in hem blijven, ende hy in ons, 50 om dat hy ons van sijnen Geest gegeven heeft.
| |
14
Ende wy hebben het 51 aenschouwt, ende getuygen dat de Vader [sijnen] Sone gesonden heeft [tot] eenen Salighmaker 52 der werelt.
| |
15
Soo wie 53 beleden sal hebben dat Iesus de Sone Godts is, 54 Godt blijft in hem, ende hy in Godt.
| |
16
Ende wy hebben gekent ende gelooft de liefde die Godt 55 tot ons heeft. Godt is 56 liefde: 57 ende die in de liefde blijft, die blijft in Godt, ende Godt in hem.
| |
17
58 Hier in is de liefde by ons volmaeckt, op dat wy 59 vrymoedigheyt mogen hebben in den dagh des oordeels, [namelick] dat 60 gelijck hy is, wy oock zijn in dese werelt.
| |
18
Daer en is 61 in de liefde 62 geen vreese, maer 63 de volmaeckte liefde 64 drijft de vreese buyten: want 65 de vreese heeft 66 pijne, ende die vreest, 67 en is niet volmaeckt in de liefde. [kolom]
| |
19
68 Wy hebben hem lief, 69 om dat hy ons eerst lief gehadt heeft.
| |
20
n Indien yemant seght, ick hebbe Godt lief, ende 70 haet sijnen broeder, 71 die is een leugenaer. Want die sijnen broeder niet lief en heeft 72 dien hy gesien heeft, 73 hoe kan hy Godt lief hebben dien hy niet gesien en heeft?
| |
21
o Ende dit gebodt hebben wy van hem, [namelick] dat die Godt lief heeft, oock sijnen broeder lief hebbe.
|
-
a
- Ierem. 29.8. Matth. 24.4. Ephes. 5.6. Coloss. 2.18.
-
1
- D. Leeraer, die voorgeeft dat sijne leere is uyt openbaringe des Heyligen Geests. siet 1.Tim. cap. 4. vers 1.
-
b
- Matth. 7.15, 16. 1.Corinth. 14.29. 1.Thess. 5.21.
-
2
- Namelick, aen den toetsteen van Godes woort. Siet 1.Thess. 5.21.
-
3
- D. of hare leere van Godt is ingegeven, ende met Godts woort over een komt.
-
c
- Matth. 24.5, 24. 2.Petr. 2.1. 2.Ioan. 1. vers 7.
-
4
- D. valsche leeraers. Want gelijck Propheten genaemt worden, niet alleen die toekomende dingen voorseggen, maer oock die de Schrifture uytleggen, 1.Cor. 14 3, 37. soo worden oock valsche propheten genaemt, niet alleen die yet voorseggen dat niet waer en is, maer oock die de Schrifture verkeerdelick uytleggen, ende valsche leeringen drijven. Siet Matth. cap. 24. vers 24.
-
6
- Ofte, kent hier aen den Geest Godts: gebiedens wijse.
-
7
- De leere, die door Godts Geest ingegeven is. Ofte, een recht Leeraer die door Godts Geest gedreven wort.
-
8
- D. Leeraer. Siet vers 1.
-
9
- D. opentlick leert ende bekent.
-
10
- Gr. Iesum Christum in het vleesch gekomen zijnde. Siet vers 3. ende 2.Ioan. vers 7.
-
11
- D. de menschelicke nature heeft aengenomen, om ons als de eenige Middelaer in deselve met Godt te versoenen. Siet Ioan. 1. vers 14. Rom. 1.3. Dit is het voornaemste hooftstuck der Christelicke religie, ende als een somma der selve. Siet Matth. 16.16. Marc. 8.29. Ioan. 20.31. Rom. 1.3, 4. ende blijckt daer uyt dat hy de Sone Godts geweest is eer hy de menschelicke nature heeft aengenomen.
-
12
- Die is een oprecht Leeraer, die de Godtlicke waerheyt ende leere voorstelt.
-
13
- D. de leere des Antichrists, die strijt tegen de waerheyt van den persoon ende het ampt Christi.
-
14
- Door den Geest Godts wedergeboren ende daer door met de kennisse der ware ende Godtlicke leere verlicht.
-
15
- Namel. de valsche leeraers.
-
16
- Namel. door uwe stantvastigheyt in de ware leere, van welcke sy u niet en hebben konnen aftrecken ofte verleyden. Siet Matth. 24.24.
-
17
- Namel. de Geest Godts.
-
18
- D. machtiger, gelijck Ioan. 10.29. ende 1.Ioan. 3.20. Namel. om u by de waerheyt te behouden, ende tegen de verleydingen te verstercken.
-
19
- D. die u Godt gegeven heeft, ende in u blijft. Siet cap. 3. vers 9.
-
20
- Namel. de duyvel ofte de geest der dwalinge, vers 6. die in de wereltsche ende onherborene menschen is, hoedanige de valsche leeraers zijn, gelijck in het volgende vers geseght wort.
-
21
- Namel. de valsche leeraers.
-
22
- D. dingen die uyt de werelt zijn, ende die met het verstant der onwedergeborene menschen, ofte oock met hare wereltsche lusten over een komen.
-
23
- D. de wereltsche ende onwedergeborene menschen: gelijck cap. 3. vers 13.
-
24
- D. neemt hare valsche leere aen.
-
g
- Ioan. 8.47. ende 10.27.
-
25
- Namel. Apostelen, ende die met ons eenerley leere voorstellen.
-
26
- D. niet alleen van den Geest Godts wedergeboren ende verlicht met de kennisse der waerheyt, maer oock van hem beroepen om sijne Godtlicke waerheyt, den menschen suyverlick te prediken.
-
27
- Namel. ten rechten, gelijck hy hem in sijn woort geopenbaert heeft.
-
28
- D. neemt onse leere aen, gelijck te voren.
-
29
- Namelick, als men ons hoort, ofte niet en hoort.
-
30
- Namelick, als men ons hoort ende onse leere aenneemt.
-
31
- Namelick, als men ons niet en hoort. Soo dat uyt de leere ende schriften der Apostelen (gelijck oock de Propheten ende Euangelisten) moet geoordeelt worden van waerheyt ofte dwalinge in de leere.
-
32
- D. Godt is een autheur der liefde, die deselve in ons werckt ende ons beveelt.
-
33
- D. dat is een seker teecken, dat hy waerlick door den Geest Godts is wedergeboren.
-
34
- Namelick, ten rechten, hoedanigh hy is, wat hem behaeght, ende wat hy ons bevolen heeft.
-
35
- D. Godt heeft lief niet alleen hemselven, maer oock alle sijne schepselen, bysonderlick sijne uytverkorene in Christo Iesu, met soodanige een groote liefde ende toegenegentheyt, dat men met recht mach seggen, dat hy niet alleen liefde heeft, maer oock de liefde selve is, gelijck hy oock de wijsheyt, goetheyt, etc. selve genaemt wort.
-
36
- Gr. in ons, gelijck oock vers 16. ofte, onder ons.
-
37
- Namelick, die in hem gelooven, gelijck uytgedruckt wort Ioan. 3.16.
-
38
- Namel. geestelick ende eeuwighlick.
-
39
- D. blijckt de de grootheyt van Godts liefde tot ons.
-
40
- Namel. eerst, alsoo dat wy met onse liefde Godt tot weder-liefde souden verweckt hebben. Want wy waren van nature haters Godts, Rom. c. 1. vers 30. ende vyanden Godts, Rom. 5. vers 10.
-
i
- Rom. 3.24. 2.Corinth. 5.19. Coloss. cap. 1. vers 19.
-
41
- Namel. eerst, gelijck uytgedruckt wort vers 19.
-
k
- Rom. cap. 3. vers 25. 1.Ioan. 2.2.
-
42
- D. met sulck een groote, uytnemende, onverdiende, ende onuytsprekelicke liefde.
-
43
- D. het is niet alleen betamelick dat wy het exempel Godts als sijne kinderen hier in navolgen: maer wy zijn daer door, als mede door Godts bevel, verplicht om sulcks te doen.
-
44
- D. niet alleen Godt, die de menschen soo uytnemende heeft lief gehadt, maer oock wy menschen malkanderen om sijnent wille.
-
l
- Exod. 33.20. Deut. 4.12. Ioan. 1.18. 1.Timoth. 1.17. ende 6.16.
-
45
- Namel. der menschen, gelijck uytgedruckt wort 1.Tim. 6.16.
-
46
- Namel. met de oogen des lichaems, gelijck verklaert wort vers 20. D. hoewel men Godt niet en kan met de lichamelicke oogen sien ende aenschouwen, soo is het nochtans dat hy evenwel in ons blijft als wy malkandren lief hebben.
-
47
- Siet hier van de verklaringe op 1.Ioan. 3.24.
-
48
- Namel. met welcke wy hem lief hebben.
-
49
- Siet de aenteeckeninge op Cap. 2. vers 5.
-
50
- Siet de verklaringe Cap. 3. vers 24.
-
52
- D. der uytverkorene ende geloovige in de gantsche werelt. Siet Ioan. 3. vers 17. ende 4.42. ende 1.Ioan. 2.2.
-
53
- Namel. ende voorts sal gedaen hebben het gene dese belijdenisse vereyscht, Namel. hem met waren geloove sal aengenomen hebben, ende sijn geloove met de wercken der liefde getoont. Want andersins hebben dit oock de duyvelen wel beleden, Matth. 8.29. Marc. 5.7.
-
54
- Siet de verklaringe Cap. 3. vers 24.
-
56
- Siet de verklaringe vers 8.
-
58
- D. hier door zijn wy volmaeckt in de liefde, Namel. dat gelijck hy is, wy oock zijn in dese werelt, als volght.
-
59
- D. een vrymoedigh vertrouwen dat wy in dien dagh niet en sullen veroordeelt worden: alsoo wy nu de liefde oeffenen, ende de Heere Chistus als dan sal te voorschijn brengen de wercken der liefde, niet als verdienende oorsaken der vrysprekinge ende saligheyt, maer als vruchten ende ken-teeckenen onses geloofs. Siet Matth. cap. 25. versen 34, 35, etc.
-
60
- D. gelijck Christus in de liefde gewandelt heeft, ende gestadelick daer in blijft, wy oock sijne voetstappen navolgen. Siet Cap. 2. vers 6. ende 3.3. ende de aenteeck. aldaer. Ofte, gelijck Godt de liefde is, wy oock alsoo in de liefde wandelen, versen 8, 10. Matth. 5.48.
-
61
- D. in de gene die haer geloove door de liefde betoonen: die waerlick Godt ende haren naesten lief hebben.
-
62
- Namel. van verdoemt te worden in den dagh des oordeels: welcke vreese een slaefsche vreese genaemt wort. Want hy en spreeckt hier niet van de vreese Godts, die het beginsel is van alle wijsheyt, Psal. 111. vers 10. welck is een kinderlick ontsagh der Godtlicker Majesteyt, ende sorghvuldigheyt om deselve niet te vertoornen: alsoo die ons wort geboden, Philip. 2.12. 1.Petr. 1.17.
-
63
- D. als wy Godt ende onsen naesten oprechtelick lief hebben. Siet Cap. 2. vers 5.
-
64
- Gr. werpt. Want dese vreese is in de herten ende conscientien der sondaren soo vast ingeplant, datse als met gewelt door een sterck ende oprecht geloove buyten het herte gedreven moet worden. Dat wy nu een oprecht geloove hebben, wort bekent uyt de oprechte liefde Godts ende onses naesten, dien over sulcks dit uytdrijven oock toegeschreven wort.
-
65
- Namel. van verdoemt te sullen worden.
-
66
- Ofte, straffinge: D. quellinge, anghst, ende benaeuwtheyt des gemoedts, die ophoudt als wy versekert zijn van de oprechtigheyt onses geloofs, het welck geschiet soo door den Geest Godts, als door de wercken der liefde, dewelcke hoese grooter is, hoe de vreese ende benauwtheyt minder is.
-
67
- D. heeft noch de rechte liefde niet: want soo hy deselve hadde, hy soude dese vreese uytdrijven.
-
68
- Ofte, laet ons hem, dat is, Godt, lief hebben, want de Griecksche text kan beyde oversettingen lijden.
-
70
- D. niet alleen daedtlick haet, maer oock selfs niet lief en heeft: gelijck de volgende woorden verklaren.
-
72
- D. wiens persoon, staet, ende noot hy siet, door welck sien de liefde ende barmhertigheyt plagh ontsteken te worden in het herte.
-
73
- Hy wil seggen, die en kan geensins Godt lief hebben: alsoo men lichter door het gesichte als door het gehoor tot liefde bewogen wort. Ende Godt niet min de eene liefde als de andere van ons eyscht.
-
o
- Levit. cap. 19. vers 18. Matth. 22.39. Ioan. 13.34. ende 15.12. Ephes. 5.2. 1.Thess. 4.9. 1.Petr. 4.8. 1.Ioan. 3.23.
|