Gedichten. Deel 5: 1652-1656

(1895)–Constantijn Huygens– rechtenstatus



[pagina 171]
[1655] (A m. d'Obdam)Ga naar voetnoot1). Guerissez moij; sans doubte Vous n'aurez plus de goutte, Maer een g'lucksaligh niewejaer: Vittoria por Tierra y por Mar. (1. Ianu.)
Estrene 10. jours apres le nouvel an. a mad. SlavataGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+. Le petit Cheualier à la Grande Maistresse, Salut: sçauoir faisons, que ce n'est point paresse Qui m'a faict diferer le deuoir que je rends, Et que tous cheualiers luy deuons tous les ans, 5[regelnummer] Mais que pour dire vraij c'est la chose qu'en France L'on nomme honestement la vertu d'impuissance, Et que l'aage auancé qui me meine au tombeau M'ordonne le vieux Stile en place du nouueau. Que si Sa Gaijeté refuse de m'entendre, 10[regelnummer] L'experience un jour luij fera trop comprendre Que iusques aux debuoirs qu'on ne se rend qu'à deux Les stiles des viellards viellissent aueq eux. 4. Ian.
(Trijn hertrouwt)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Men siet Ian Dronckaluyt de roo druijv in syn wesen: Trijn maeckt hem niettemin den derden van haer' mans. Trijn heeft veel tyds gespilt in 'tlesen van Romans, Nu heeftse degelick een roo man uytgelesen. 6. Ian.
[Ian hadd sijn' vaerdicheid in saken vander min] Ian hadd sijn' vaerdicheid in saken vander min In 'tvrijen hoogh geroemt, en, seid hij, naer syn' sinn Most het mes datelick in 'tvercken, sonder dralen.
[pagina 172]
Dat snuijven docht Agniet sal ick u doen betalen. 5[regelnummer] Het derde Kerckgebod was qualick vanden Stoel, De Bruijloft wierdt bereidt met allerleij gewoel, Men sou naer noen de Trouw bevestighen ter Kercken: Ian, sey sij, kom eens hier, hoe seght ghij nu van 'tvercken? 8. Ian.
(Claes hertrouwt)Ga naar voetnoot1). Claes denckt gedurigh aen sijn soete vrouw Susanne: Anne heet sijn tweede prij, die kaeckelt sonder end. Wel te pass is syn mond den eersten naem gewent. Hy heeft noch stadigh niet te roepen als, sus Anne. eod.
(Mistroost)Ga naar voetnoot2). Myn recht is alsoo klaer als 'tmiddagh-licht kan wesen, En m' heeftmen staegh geseght, ken hadde niet te vreesen: Nu is mijn Advocaet van heel verdraeyden sinn: Ick vrees hij moet niet, maer hy will mij doen verliesen: 5[regelnummer] Wie knoopen vindt in biesen Die maeckts'er selver in. eod.
(Lijdsaemheit)Ga naar voetnoot3). 'Ken will niet aen de wraeck; ick will geduldigh hooren 'Tonhebbelixte woord: Soud' ick mijn' God verstooren Om dat men mij verstoort? eod.
[Ghij die daer voor 'tverlies van beid' uw' oogen vreest] Ghij die daer voor 'tverlies van beid' uw' oogen vreestGa naar voetnoot4), Denckt wat ghij menigh dingh gesien hebt in uw leven, Dat beter ongesien en ongedaen gebleven, En daer ghij saliger stock-blind voor waert geweest. 13. Ian.
(Onbenijdt geluck)Ga naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+. Ghij trouwt een leelick dingh, en boos, en vuijl, en oud, En vreest ghij van bezijden Dat ick 't u kan benyden? Neen seker, Ian, ick wil 't niet hebben dat ghij trouwt. eod.

[pagina 173]
(Tijs verongelijckt)Ga naar voetnoot1). Tijs kreegh van achteren een lapp Van sijn beminde huijsvrouw, Om dat hij niet vroegh t'huijs wouw Ter liefde vanden soeten tapp; 5[regelnummer] En klaeghd' hij was bedrogen Van ergher als een' logen, Want, seid' hij, dat was achterklapp. 17. Ian.
(Annas verwarde schoon)Ga naar voetnoot2). Haer' ooghen zyn schoon rood, haer' lippen blanck en bleeck, Haer handen hard en stijf, haer Borsten slapp en weeck, Haer neus is dunn en spits, haer vingers lomp en plompjes, Haer knijen schrael en small, haer voeten rond en stompjes, 5[regelnummer] Haer voorhoofd kort van leest, haer' ooren lang van lidt, Haer' tanden groot en zwart, haer' tuyten klein en witt, Haer hals is als een' worst, haer middel als een' wijn-tonn: Men vindt'er alles in wat in een' schoonheid zijn kon, Tis altemael wat goeds, 'tis altemael wat fraeds: 10[regelnummer] De kleine schorting is, 'ten staet niet op sijn plaets: De somm is goed en groot, genoegh om uyt te munten; Maer 'tis een' mengelbors van veel verwarde munten; 'T en is geen schoonheit, 't is een' schoonheits Annagram, En als ick haer soo prijs, soo werdt ons' Anna gramm. 18. Ian.
[Terwyl de Mensch hier is, en is hij maer in schijn] Terwyl de Mensch hier is, en is hij maer in schijnGa naar voetnoot3); Als hij niet wesen sal, dan sal hij eerst recht zijn. 19. Ian.
[Elck laeckt syn leven als hem 'tleven gaet begeven] Elck laeckt syn leven als hem 'tleven gaet begevenGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+; Best doen sy die haer selfs mishagen in haer leven. eod.
(Op ouden Ysbrants bruyloft)Ga naar voetnoot5). Soo oud, soo kout, En nu getrouwt? Wat seght ghij mij van Ysbrand! 'Tmoet heet zijn daer het Ys brandt. 19. Ian.

[pagina 174]
(Stijn in 't baeren)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Styn kraeckten als een' vrouw die kraeckt, En riep, ick wouw 'ck hier door waer, Met beid' haer' handen voor haer, Oh! waer ick hier niet aen geraeckt, 5[regelnummer] Soo waer ick hier niet aen geraeckt. 20. Ian.
(Truy in 't gebaer)Ga naar voetnoot2). Truy kraeckten om een kind te losen, dat de hoer Geraept hadd bij een' Boer; En sey, 'twas wonderlyck, men hadd haer in haer leven Soo menighmael bekeven, 5[regelnummer] Dats' uijt den arbeid liep en uijt playsieren voer; Nu s' in den arbeid sat bekeef haer Vaer en Moer. 20. Ian.
(Een kint t'huys)Ga naar voetnoot3). Heeft Neel een speel-kindjen gekregen? Soo werdt geseyt maer niet te degen: 'Tis Claes gesonden, en hij seit, Dat hij het kind gekregen heit. 21. Ian.
(Aenstootelicke toenaem)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Heetje je man je kind, gelyck de malle Vrouwen; Dat moghtje wel berouwen: Ey, Neel, spreeckt soo niet meer, 't gaet erger als een' Hoer: Want is je man je kind, soo soent je man sen moer. eod.
A madame de Slavata, grande maistresse de l'ordre de la gaijeté. Vous ne respondez mot, Belle et Grande Maistresse, Fault il qu'une autre fois je vous demande, qu'est ce, Quel crime aij-je commis, pourquoij me morguez vous?
[pagina 175]
Suis-je le malheureux Cheualier d'entre tous, 5[regelnummer] Et tousiours le jouët de nouuelle disgrace? Ou mon pacquet, peut estre, est il dessoubs la glace? Ha, Maistresse, du moins pour m'oster du souci, Dites, Taij toij marault, ou, Monsieur, Grand merci. 22. Ian.
[Ie disois en me consolant] Ie disois en me consolantGa naar voetnoot1), Pourquoij faij-je de l'insolent? Si mon pacquet est soubs la glace, Il a fort bien trouué sa place: 5[regelnummer] Mais il est, ce me dit le coeur, Soubs la glace de sa froideur; Et ceste glace qui sera ce Qui me la fonde et la defasse? S'il n'est du feu dessous les cieux 10[regelnummer] Comme celuij de ses beaux yeux? eod.
[Veracht uw' vyand noijt, verkleint noyt syne krachten] Veracht uw' vyand noijt, verkleint noyt syne krachtenGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Verwint ghij een swack mann, dat is niet hoogh te achten. Verwint de swacken u, gelyck wel wesen kan, Soo valt ghij schandelick voor een onmachtigh mann. 22. Ian.
[Daer werdt veel wercks gemaeckt van allerley geluijden] Daer werdt veel wercks gemaeckt van allerley geluijdenGa naar voetnoot3), Nae regels vande Kunst of 'toordeel vande Luijden: Maer 'taengenaemst geluyd dat ick mijn leven vond Is in d'eenstemmigheid van 't vroom hert met den mond. 23. Ian.
[Van stryd komt meerder stryd: op 'tallerbest genomen] Van stryd komt meerder stryd: op 'tallerbest genomenGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+, Men heefter onlust af: 'T en was geen geck die seij, Indien ghij om een' Henn aen 'tpleiten zijt gekomen, Laet de Henn vaeren, en genoeght u met een eij. eod.

[pagina 176]
[Daer wandelt niet een mensch langs straet] Daer wandelt niet een mensch langs straetGa naar voetnoot1) Die Claes sijn achterklapp ontgaet: Dat is, hij werpt de lien met dreck, en Dat doen maer kinderen of gecken. eod.
[Ian heeft sijn goed versmeert, verdobbelt en verhoert] Ian heeft sijn goed versmeert, verdobbelt en verhoertGa naar voetnoot2); Dat 's dat hem inden oorlogh voert. Hij 's Goud en Silver quijt, en kan niet meer betalen. Dat soeckt hij met geweld op 'tyser te verhalen. eod.
(Uytschey)Ga naar voetnoot3). Blanck' Anne sagh soo suer, als Teun haer sou genaken Op houwelycksche saken; Dat hij den handel brack, en raeckten op syn paerd; Blauw' ooghen dochten hem geen' blauwe schenen waerd. 25. Ian.
[Neel is een' maend getrouwt, en is van kind gelegen] Neel is een' maend getrouwt, en is van kind gelegenGa naar voetnoot4). Wat is daer aen misdaen? Hoe seght ghij van dat kind, is 't wat te vroegh gekregen? Neen, maer sijn moertje wat te laet te kerck gegaen. 28. Ian.
(Dobbel geval)Ga naar voetnoot5). Ian, duijselhoofdigh van den dranck En vaeck'righ onder 'tpreken, Viel van een' niet te leeghen banck Om hals of been te breken. 5[regelnummer] Mij dunckt de mann niet mall en was Die doe seij onder allen, Dat Ian in slaep gevallen was En was in slaep gevallen. 29. Ian.
[Verstaen de Molenaers haer stuck] Verstaen de Molenaers haer stuckGa naar voetnoot6), Soo is 't voorseker haer geluck, Naer ick dat stuck bereken, Dat sacken niet en spreken. eod.

[pagina 177]
Aux princesses Anne et Catherine Iuliene de PortugalGa naar voetnoot1). Voyci, mes dames mes Princesses, Pour la faueur de vos caresses D'un vrolick aensicht en goed chier 'T gerief van een klein kooltje vier. 5[regelnummer] Si vous le mettez en usage, Sans le prester à vostre page, Qui pourroit, en trop s'eschauffant, Se ruiner tout le deuant, (Tout le deuant s'entend soubs juppe, 10[regelnummer] Où tels Pages sont prins pour duppe,) Vous en sentirez la valeur Dans les effects d'une chaleur Qui vous tiendra la main si souple, En eussiez vous plus d'une couple, 15[regelnummer] Que vous en benirez l'auteur, Vostre tres-humble seruiteur. Tres-Obeïssant faut il dire: Mais ce vers, qui vous donne à rire En roulant si peu gentiment, 20[regelnummer] N'en souffre pas le compliment.
[Waerom en is in langen] Waerom en is in langenGa naar voetnoot2) Geen Molenaer gehangen Noch hier noch hier ontrent? De reden is bekent: 5[regelnummer] Als all die stelen storven, 'Theel ambacht waer bedorven. 30. Ian.
(Pier en Neel)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Claes die woeckert, Neel heeft grillen, En sy woeckert met haer' billen; Dese zijn in echt getre'en: In 'tvergad'ren van die herten 5[regelnummer] Komt Latyn en Duijtsch by een, Male parta en malle perten. 30. Ian.

[pagina 178]
[Daer is een echte paer tot nu toe hoogh gepresen] Daer is een echte paer tot nu toe hoogh gepresenGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+: Eens isser onderdaeghs wat misverstands geresen, En, Tijs, ghij raester af, als hadt ghij 'thoofd voll winds: Maer neemt het voor een' vloij of voor een vleckjen ints. 5[regelnummer] Sietmen die lichtelick op een witt lijnnen laken, Dat doet syn' suijverheit: maer siet de Moor syn' kaken. Daer steeckt geen vuijl op af. verstaet ghij mij niet, Geck? Uw backhuijs is soo vuijl, 'tis een doorgaende pleck. Hofwijck 31. Ian.
[Ian achterdochtigh van syn vrouw] Ian achterdochtigh van syn vrouwGa naar voetnoot2) Heeft s' een' goe' dienstmaeghd mé gegeven, Die op haer' gangen letten souw, En slaen haer gaed' in lijf en leven. 5[regelnummer] De meyd heeft op haer stuck gepast, En dagh en nacht goe' sorgh gedragen; Want hadd s' haer vrouw niet gae geslagen Ian hadd se flus op 'tspel verrast. Ib. eod.
[De snoodste hoer van all was eens een' vrome meijd] De snoodste hoer van all was eens een' vrome meijdGa naar voetnoot3), Ten minsten inde wiegh, heeft ijemand wel geseijt: Soo sietmen 'tbeste goed in 'toolixte verdraeijen. De beste Kaes van all verandert lightst in maeyen. Ib. eod.
[Ian Ianssen siet gheen quaed aen Trijn syn' lichte vrouw] Ian Ianssen siet gheen quaed aen Trijn syn' lichte vrouwGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+, En hij seyt, soo hy 'tsiet, dat hy 'tgenoegh verbien sal: Hoe kan de mann oock meer? maer wacht hy dat hij 't sien sal, Soo komt hy lichtelick een' oogenblick te laet. Ib. eod.
[Kees is aen Maey getrouwt en heeft syn kees voll maeijen] Kees is aen Maey getrouwt en heeft syn kees voll maeijen; Het een is maey in kees, het ander Kees in Maeijen. Ib. eod.
(Iae en neen)Ga naar voetnoot5). Pier houdt hem aen den Text en aen syn' winst met een; All' syn' beloft' is Iae, en all syn houden Neen. Ib. eod.

[pagina 179]
A une fille qui se cachoit le seinGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. En fin je voij que c'est, tu fais la chatemitte, Et couures des thresors que tout' autre debite, Par ce que tu connois que tes pauures jumeaux Ne sont plus ni si ronds, ni si bons, ni si beaux 5[regelnummer] Que lors que tu voulois qu'on les veist: male peste, Ce n'est que vanité qui te rend si modeste. Hofwijck 31. Ian.
Autre. Tu nous caches ton sein de honte en apparence, Et de honte à pudeur je sçay la difference. De honte voirement tu caches à mes yeux Le meuble qui jadis a valu beaucoup mieux 5[regelnummer] Que ce qu'il peut valoir, mais en un mot, ta honte C'est que ta vanité n'y trouue pas son compte. Ib. eod.
['Kweet dat ons God verhooren kan] 'Kweet dat ons God verhooren kanGa naar voetnoot2), Maer of w' ons self all hooren, Ian? Soo velerhande loopt'er midden Door ons aendachteloose bidden: 5[regelnummer] Wacht hij naer een goed Rechters woord, Die na sijn selven niet en hoort? Hofwijck 1. Feb.
[De weelde is vredes kind, den hooghmoed weeldens Broer] De weelde is vredes kind, den hooghmoed weeldens BroerGa naar voetnoot3) En vader vanden krijgh, de krijgh is armoeds Moer, Van armoed ootmoed, en van ootmoed komt weer vrede, Van vrede weder weeld' en hooghmoed en krijgh mede. 5[regelnummer] Soo gaet des werelds rad, hier, daer, en over all, Soo sal het gaende zyn tot dat het still staen sal. eod.
[Grande et grande Maistresse, et de la Gaijeté] Grande et grande Maistresse, et de la GaijetéGa naar voetnoot4) Et du beau mont Parnasse en souueraineté, Si mon luth autrefois y fut de quelqu' estime, Ie vois qu'aupres du vostre il y perd son escrime.
[pagina 180]
5[regelnummer] Seigneur de Slauata ne soyez pas jaloux Des presentations que je fay deuant vous. Puis que, les armes bas, il faut que je confesse Que vostre belle espouse est deux fois ma maistresse. 3. Feb.
[Claes was all zeventigh, Lijs over zestigh jaer] Claes was all zeventigh, Lijs over zestigh jaerGa naar voetnoot1); En dit volck lagh en vrijdde, en 'twierd een echte paer. Siet, seid ick, wat een deun, wat magh dit goedje meenen? Wel, seij Lijs, slaetmen niet vier uijt twee koude steenen? 5. Febr.
['T is qualick met den naem van misverstand te decken] 'T is qualick met den naem van misverstand te deckenGa naar voetnoot2), Wy hebben ons vergist en blind geweest als gecken, Soo menigh als wij zyn. Ian is daer in verstoort, En meent hem dat verwijt in 'tminste niet en hoort. 5[regelnummer] Ian, wilt ghij niet een geck met ons en in 'tgemeen zijn, Ghij mooght een geck alleen zijn. 6. Febr.
[Teun hanght syn' tong soo wel als een' tong hangen kan] Teun hanght syn' tong soo wel als een' tong hangen kanGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Dat gae soo wel als 'twill, ick kander niet by dueren, Soo leppigh spreeckt hij staegh van vrienden en gebueren: Neen, een quaed sprekend vriend is geen welsprekend mann. eod.
(Klapper aende galgh)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Phlips hong sijn' tong soo wel, hij kostse niet bedwingen, Sij most staegh kleppen, en van allerhande dingen. In 'tend heeft hij 'tgeheim van 'tvaderland ondeckt, Daer is niet mé gegeckt; 5[regelnummer] Hy isser op gevangen En aen een' galgh geraeckt die voor een' baecken streckt: De vent is dood, en noch is syn' Tongh wel gehangen. 7. Feb.
[Ghy speelt om stuijvertjens, en, Tys, dat loopt lang aen] Ghy speelt om stuijvertjens, en, Tys, dat loopt lang aenGa naar voetnoot5): De kostelicke tyd kan geen gefutsel velen. Ick seg 't in goeden ernst, speelt, als ghij toch wilt spelen, Om Roosenobeltjens, soo hebt ghij haest gedaen. eod.

[pagina 181]
[Claes Iansz poyer klaeght, 'tzyn redenen die stincken] Claes Iansz poyer klaeght, 'tzyn redenen die stinckenGa naar voetnoot1) Daer mé sijn goede naem gestadigh werdt bemorst: Elck een klapt van syn drincken, Maer niemand van syn dorst. 8. Feb.
[Ick vraeghd een' van mijn neven] Ick vraeghd een' van mijn nevenGa naar voetnoot2), Hoe maeckt ghij 'tmet uw leven? Als een Prins, seij de vent; 'Khebb kost en dranck genoegh, en schulden sonder end. eod.
[Die woecker sonde noemt heeft geen geld, seid' een sott] Die woecker sonde noemt heeft geen geld, seid' een sottGa naar voetnoot3); En die 't geen' sonde noemt, seid ick, en heeft geen God. eod.
(Voermans Latijn)Ga naar voetnoot4). Een nucht're Doctor hadd een' droncken voerman voor, Die vracht en wagen hadd rond om gestort in 'tspoor; En seid' hem, 'twas voorwaer een' negligent' omissie: De voerman rymd' en sprack, Heer, ick bekent, om is hij. 9. Feb.
[Ian siet mij inde hand, en seght daer in te mercken] Ian siet mij inde hand, en seght daer in te merckenGa naar voetnoot5), Dat ick goed gevens ben op Straten en in Kercken. Siet hij dat aen mijn' hand. Dat 's daer hij 't soecken moet, Men geeft niet met den voet. 9. Feb.
['T is wijsselick begonnen] 'T is wijsselick begonnenGa naar voetnoot6), Maer qualick uytgeleert, Met lepelen gewonnen Met schepelen verteert. eod.
[Colin impatient d'entendre discourir] Colin impatient d'entendre discourir Si Colette estoit morte, ou s'en alloit mourir, Tout beau, dit il, Messieurs, n'escouttons qu'à la porte; Si ma Femme se taist, c'est signe qu'elle est morte. 9. Feb.

[pagina 182]
(Fy gevrijdt)Ga naar voetnoot1). Fij leefde wel in dwangh van Vaertjen en van Moertjen; Daerop wierd sij gevrijt, en trouwde en wierd een hoertje. Men seid' haer menighmael, hebt ghij geen' schaemte, Fij? Wel, seys', ick ben gevryt, en ben ick dan niet vrij? 17. Feb.
(Eerlick schelden)Ga naar voetnoot2). Troost, Hert en Liefstentje zijn namen onder velen Daer vrouwen door de banck haer' Mannen mé bestreelen: Neel noemt haer' mann haer Kind, en weet waerom, de Hoer; Soo seght s' hem alle daegh met eeren; Soent je moer. 19. Feb.
Een schipper syn' schuyt boomendeGa naar voetnoot3). Ick voorder averechts; en als ick voorwaerts ging, Soo gingh ick achterwaerts: wat is dat voor een dingh? Hofwyck 21. Feb.
['Kverweet een' Beuselaer de dichte feilen] 'Kverweet een' Beuselaer de dichte feilenGa naar voetnoot4) Van sijn' dagh-tafelen, die 'ck hem sagh veilen Voor waeren van gewicht: Wel, seid hij, Heer, Ick maeck den Almanach, God maeckt het weer. Ib. eod.
[Een Raedsheer sprack recht uijt, die 'ck vraegden hoet'er ging] Een Raedsheer sprack recht uijt, die 'ck vraegden hoet'er gingGa naar voetnoot5) In syn' vergadering En ofmer niet en misten, Wij raeden 't inden Raed; 'twaer beter dat wij 'twisten. Ib. eod.
[Ick vraeghden op het veer aen twee drij loose boeren] Ick vraeghden op het veer aen twee drij loose boerenGa naar voetnoot6), Wat dat hij nemen sou diem' over Maes sou voeren? Siet wat een vraeghen, seid een guijt, Wat soud hij nemen als een' Schuijt? Ib. eod.

[pagina 183]
(Bedenckt u selven)Ga naar voetnoot1). Een' Ioffrouw quam verbij een wagen Daer menschenmist op wierd gedragen, En preutelden en vloeckte toe, En hiel haer teere neusje toe: 5[regelnummer] Iae, seij de voerman, soete deeren, Ghij mooghter u wel tegen weeren, Gedenckt eens hoe 't tot uwent staet, Ghij loopter stadigh me langs straet. Ib. eod.
[Claes wist sijn boose Trijn haer backhuijs niet te stoppen] Claes wist sijn boose Trijn haer backhuijs niet te stoppenGa naar voetnoot2); Want, seys', haer eenighste geweer droeghs' in haer' mond. Soo weet ick dan, seij Claes in 'tend, geen' beter' vond Om baes te blyven, als dicht op de schee te kloppen. Ib. eod.
[Een vorst wild' aenden Krijgh, wat men daer tegen ried] Een vorst wild' aenden Krijgh, wat men daer tegen riedGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+, Syn' groote reden was, hij wild ijet zijn, of niet. Heer, seid' ick, ghij zyt ijet, en wilt ghij 't daer nae maken, Ghij sult haest lichtelyck van ijet tot niet geraken. Ib. eod.
[Mij zeid' een vette Pater] Mij zeid' een vette PaterGa naar voetnoot4), Elck prees wat hij best moght; Hem docht het beste water Was water inder aerd gevallen uyt de locht; 5[regelnummer] Te weten bij de Sonn, in plaets van Helm en Klocken, Door 'tkromme houtjen van een wijngaerd stock getrocken. Ib. eod.
(Neel in 't sieck-bedde)Ga naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+. Clijsterien, zeij Neel, meent ghij daer mé te spelen? 'Kbleef liever altyd sieck; 'kmagh 't in mijn hoofd niet velen. Den Apotheker sprack, 'Tis wel, Neel, maer gelooft, 'T en salder flussiens niet te doen zijn in uw hoofd. 24. Feb.

[pagina 184]
(Kruyt-slagh te Delf)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Als 'tKruyt-huijs 'tkrijt-huijs wierd, wat wasser een erbarmen, Wat hoordemen rondom all klagen en all karmen! Heel Delft stond overend. Wat magh ick seggen, Heer! Een groot deel vande Stadt lagh grouwelick ter neer. Hofw. 1. Mart.
Epitaphij locoGa naar voetnoot2). Ordinis et veri et Iusti dum vixit amantem Hugenium tegit et non tegit iste lapis. Quidquid ad has quiscumque vides accedere laudes Fama, leuis, mendax, garrula finxit anus. Hofwyck 1. Mart.
Aux tabaqueurs. Vous qui de vostre nez faictes la cheminée D'une horrible fumée, Voyez cest' Anagramme, et sachez que Petun Et un pet c'est tout un. Hofwijck 1. Mart.
[Promettre la faueur de receuoir visite] Promettre la faueur de receuoir visite, Et, visite venant, ne la point receuoir, Croijs tu qu'apres ce tour une Hero merite Qu'un Leandre jamais reuienne pour la veoir? Hofw. 1. Mart.
[Pauline se voijant sur l'arriere saison] Pauline se voijant sur l'arriere saison Couure soigneusement deux boursses monstrueuses Qu'elle appelle son sein. Ie croy qu'elle a raison, Si chascun doit cacher ses parties honteuses. Ib. eod.
Ad WesterbaniumGa naar voetnoot3). Fragis Rosisque si carere commodum est, Fragis Rosisque commoda Vitaulio:
[pagina 185]
Vitaulianas commodator auferes Fragis Rosisque gratiores gratias. 3. Mart.
Ad EundemGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Quam duras, vir amice, voles imponito leges, Largus in ingratum non eris Hugenium. En ego promissis pro missis stare paratus Quo nequeat quidquam gratius esse dabo. 5[regelnummer] Pro Fragisque Rosisque, puta, cum venerit Aestas, Ipsa tibi reddam Fraga rosasque tuas. eod.
(Gedienstigheit)Ga naar voetnoot2). Daer woont een' Maeghd niet verr van hier Daer van men met groot wonder seit, Sij dient haer' vrouw voor Camenier, En all de knechts voor ondermeid. 4. Mart.
(Ad Westerbanium)Ga naar voetnoot3). Stannea cui viuae similis laudatur imago Accipe quam viuo distet ab archetijpo, Effigies non tota foris est candida: splendet Sub cute qui toto candor in Hugenio est. Hofwijck 8. Mart.
[Ductilis est, non obnitens, ut marmoris horror] Ductilis est, non obnitens, ut marmoris horrorGa naar voetnoot4), Hugenius: tenta dente vel ungue, scies.
[Fluxa Rosae coma, fluxa fides, nec Fraga perennant] Fluxa Rosae coma, fluxa fides, nec Fraga perennantGa naar voetnoot5), Forsitan et fluxae gratia fluxa rei est. Hinc ego perpetui qui nunc peto munera Buxi Perpetuus danti debitor esse volo. 8. Mart.

[pagina 186]
(Aen een arm rijck man)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Ghij zijt wel vijftien mael soo rijck als ick op 'tminst, En ick wel sestien mael meer meesters van mijn' winst, Ellendigh Rentmeester van ongeduldigh' erven, Die naer uw leven niet en staen, maer naer uw sterven, 5[regelnummer] En tellen elcken beet die ghij in 'tuwe bijtt, Als waer uw Avondmael van nu af haer ombijt, Ick klee mij als 't mij voeght, ghij als: ick derf't niet seggen: 'K slaep rustiger als ghij, en 'tscheelt vrij veel in 'tleggen, Myn huijs is lang voltoijt, 'tuw is noch onbegost, 10[regelnummer] Ick eet all wat mij lust, ghij all wat minste kost, Ick derv all wat ick moet, ghij schrickt mij nae te derven. Neemt dat wij t'samen door een' wey voll slooten swerven, Of uw Pols langer is als mijne, wat is 't dan, Soo ghy voor slooten staet daer ick ruijm over kan? 8. Mart.
[Wat is de wereld toch haer doen aen alle kanten] Wat is de wereld toch haer doen aen alle kantenGa naar voetnoot2) Als ouw' Comedien met niew' Comedianten? 16. Mart.
[Wat light Aptekerij ons ingewand en quelt] Wat light Aptekerij ons ingewand en queltGa naar voetnoot3)? Veel beter Recipe dan 'tschepsel kan versinnen Is by den oppersten Geneeser vast gestelt; In 'tsweet uws aengesichts sult ghij uw Brood gewinnen. 19. Mart.
[Neel kleedt sich onbeschaemt, en pronckt met het witt vell] Neel kleedt sich onbeschaemt, en pronckt met het witt vellGa naar voetnoot4) Van beid' haer' bolle borsten Meer dan oyt Vrouwen dorsten: Dat magh wel lyven, Neel; maer 'ten zielt niets te wel. 19. Mart.
['Ksie Ian van weelde doen all wat een rijcke kan] 'Ksie Ian van weelde doen all wat een rijcke kanGa naar voetnoot5), 'Ksie hem syn silverwerck, syn kleed, syn huijs vergulden En teeren als een Prins. 'T en kan niet missen, Ian, Ghij hebt oft Princen goed of Princelicke schulden. Amsteldam. 23. Mart.

[pagina 187]
[Ghij stelt u dracht by dracht op Beenen en op Armen] Ghij stelt u dracht by dracht op Beenen en op ArmenGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+, En drinckt u voll en doll en boll by fluijt op fluijt. Wat voordeel wacht ghij van die drachten, Claes, och armen! Giet ghij 'tmet stoopen in en met noot-schelpen uijt? Ib. eod.
[Pier schenckt sijn' Rechters vast all wat hy kan verleesten] Pier schenckt sijn' Rechters vast all wat hy kan verleestenGa naar voetnoot2): Sij nemen 't oock, de Beesten. En meent ghy dat hij weet Dat dat corruptie heet? 5[regelnummer] Corruptie is bederf, en 't volck was lang bedorven Eer sij 't met hem verkorven: En, seght hij, gaet dat niet naer aller merckten loop, Daer elck syn geld besteedt naer wat hij vindt te koop? Curru Harlemo Hagam vectus. 24. Mart.
(Ad Zuylichemi toparcham)Ga naar voetnoot3). Si, quod rosarum de Trionibus dedi, Vitaulianis sufficit Rosarys, Est cur sub Helice collibus grater meis, Nec se pudendam virgo Parrhasis putet. 5[regelnummer] Nunc fraga mitto, plura missurus libens Si scire liceat quanta turbae reptili Sit destinata portio Vitauly Ubi multa pinus tollit arduum caput Humilesque vivâ fronde munit areas. 10[regelnummer] Vitaulianas nec repende gratias: Quin, si quid est quod hinc desideres, rogo Ut non roges, sed imperes, tibi dari. (Westerbaen.)
(Ad eundem)Ga naar voetnoot4). Fraga Rosasque dedi: Tu si, cum venerit aestas, Fraga Rosasque dabis, Fraga Rosasque tuas: Sit mihi fas, humilem nisi dedignaris amicum, Dicere, summe virûm, Jam sumus ergo pares. (Westerbaen.)

[pagina 188]
[Goed water geeft ghij mij en goeden wijn daer onder] Goed water geeft ghij mij en goeden wijn daer onderGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+: Ick danck u voor de gunst: maer wilt ghij dobblen danck Verdienen van mijn' keel; geeft mij den selven dranck, Goed water en goe'n wijn; maer ijeder een bysonder. 25. Mart.
[Claes klaeghden over Trijn sijn lieve lichte wijf] Claes klaeghden over Trijn sijn lieve lichte wijfGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+, Als of sij nu en dan wat malde met haer lijf. Teun gaf hem desen troost: ey laet de vrouw wat spelen, Die buij sal over gaen; dat vindt men soo aen velen, 5[regelnummer] En ick vind 't aen mijn wijf, die wasser oock soo aen Tot op den ouden dagh; doe die quam, was 't gedaen. eod.
Op de Uytspanninghe der vernuften van I. van SomerenGa naar voetnoot3). Verleeght uw' besigheid om hier wat uijt te spannen, Gespannen herssenen die door de Boecken reist, En, die doorpeisende, u selven overpeist: 'T is hier goed peisteren: maer siet toe, letter-mannen, 5[regelnummer] Of de Reis hangter aen: d'uytspanningh is soo soet, Dat sy 'tweer-inspannen bynaer vergeten doet. 26. Mart.
[Een Vorst moet byten en niet bassen] Een Vorst moet byten en niet bassenGa naar voetnoot4), Goe' woorden geven en scherp straffen. eod.

[pagina 189]
[Dirck heeft een' gauwe tong, en speelt den Advocaet] Dirck heeft een' gauwe tong, en speelt den AdvocaetGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+ All wat hy spelen magh, en noyt en vindt hij quaed Der rycke luyden recht; die tong will altoos hellen Naer de zy die meest weeght, en daer meest valt te tellen. 5[regelnummer] En, seght hij, dat is recht, want, siet de waeghschael aen, Naer 'tschaeltje dat meest weeght will de Tongh overslaen. Hofwyck. 30. Mart.
GrafdichtGa naar voetnoot2). In dese kromme kist rust Ian Couchet; met reden: Sij beeldt syn ambacht uijt en past nett op syn' leden; De korst na de Pasteij. Dan, leser, weet daer bij, Hy light niet op syn' rugg, maer op syn' slincke zij. 8. Apr.
Epitaphium Dan. HeinsijGa naar voetnoot3). Heinsius hic situs est; quantus Vir, parce, Viator, Quaerere; quod nemo nescit ubique scies. 9. Apr.
In ejusdem morbum et mortemGa naar voetnoot4). Sciuerat Heinsiades quantum nescire fatentur Quos nescire nihil credere fama jubet. Ultima lento subrepens inscitia morbo Reddidit infantem, nec sine laude, senem.
[pagina 190]
Ga naar voetnoot+ 5[regelnummer] Successit melior majore scientia: post quam Omnia desiuit scire, mori didicit. 20. Apr.
(Onnosele vlijt)Ga naar voetnoot1). Kan ick Spaensch, sey Boer Ian, en soud een' Spagnaert weeren Die sijn wijf quellen wouw daer sy lagh uijt haer' kleeren: Doch, sprack hij (en stond op) de Koster kan die tael, Trijn, wacht een' oogenblick, 'tis best dat ick hem hael. 22. Apr.
[Ick sie wel wat u lett, ghij deckt als heilighdom] Ick sie wel wat u lett, ghij deckt als heilighdomGa naar voetnoot2) De schatten die ick vind te koop staen, waer ick kom, Om dat uw tweelingen verandert zijn van wesen En min schoon, en min rond, en min stijf als voor desen 5[regelnummer] Doe ghijse thoonen woudt: Hebb ick het recht geraeckt, 'Tis enckel' hoovaerdij die u soo zedigh maeckt. 22. Apr.
[Le Sophiste resveur me dira ce qu'il veut] Le Sophiste resveur me dira ce qu'il veutGa naar voetnoot3); Ie trouue, apres m'auoir bien fouïllé la ceruelle, Que c'est le grand secret, de jouïr, tant qu'on peut, Des plaisirs innocens de la vie mortelle. Hofwijck 10. May.
[Ie me mocque du bruict de trop d'autres caresses] Ie me mocque du bruict de trop d'autres caressesGa naar voetnoot4). Si j'aij jamais rien merité, C'est pour auoir aymé constamment mes maistresses, Ordre, Iustice et Verité. 13. May.
Epitaphe pour moyGa naar voetnoot5). Cy dessous un loyal Amant Attend les fruicts de sa Constance, Amoureux depuis son enfance Iusque dedans son monument. 5[regelnummer] Il aijma trois belles Deesses, Foy, Esperance et Charité, Et n'eut apres que trois Maistresses, Ordre, Iustice et Verité. Hofw.

[pagina 191]
Pour deux dames Cadettes, que leur aisnée m'avoit empesché de regalerGa naar voetnoot1). Ie demande pardon à deux belles Cadettes Du mauuais entretien qu'à Hofwijck on leur faict; Ie ne sçauoij que trop, comme elles sont parfaictes, Que tout ce qu'on leur faict deuoit estre parfaict. 5[regelnummer] Mais une grande Aisnée a destruict mes aprestes, Et faict de Cresme crime et un delict de laict. Que veut on que je fasse à femmes, peintres, poetes, S'il n'est que de complaire à tout ce qui leur plaist. 24. May.
Epithalame. Pour mad.^le d'Osmael, qu'on disoit se marierGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Amour a faict la nique à la Philosophie; Sibylle en tient dans l'aisle, et s'en trouue un peu mal. Faut il la transporter au deçà du Canal, Pour la faire guerir dans la Maladerie? 5[regelnummer] Non, non, son Medecin arriué bien à point Parle d'un Recipe du beau nom de Marie. Vois tu, belle malade, il veut qu'on te marie: Applique son remede, et tu n'en mourras point. Certes ce Galien merite bien la vogue, 10[regelnummer] Faisant l'Apothicaire et le Docteur et tout; C'est là la charité complete jusqu'au bout, D'offrir en mesme temps la Recepte et la Drogue. 14. Aug.
A une dame avec mes poesies LatinesGa naar voetnoot3). I'ose vous presenter un enfant de ma peine, Qui ne vous chantera que Galimatias: Ne vous en faschez point: mais soijez bien certaine Que si vous l'entendiez vous ne le verriez pas. 4. Sept.

[pagina 192]
(Aen Westerbaen)Ga naar voetnoot1). 'Kweet noch van sevenden September noch van vierden: 'Tsyn drooge daegen bey, nae datmen s'onlancx vierden. De Thiende, Westerbaen, de Thiend' is van myn sin, Die heeft wat anders in. Ockenburgh. den X. September.
RondeauGa naar voetnoot2). Laissez moy faire le badin Sur ceste gorge de satin, Dit un amant à son amante, Et ne craignez que je m'en vante, 5[regelnummer] Ce seroit faire le faquin. Ni ne me croijez assez fin Pour me mesler que d'un tetin: C'est le seul plaisir qui me tente. Laissez moy faire 10[regelnummer] Ce que Iacot faict à Catin Le soir, la nuict et le matin, Ce n'est pas le but où j'attente. Et si pourtant c'est vostre attente, Vous en verrez bien tost la fin, 15[regelnummer] Laissez moy faire. 22. Sept. prim(o) experim(ento).
[Claes lichtvoet, Boere-soon, of Hoere-soon, of beide] Claes lichtvoet, Boere-soon, of Hoere-soon, of beideGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+, Sagh een deel Ionckertjens of pronckerties te saem, Voll, doll, los, letterloos en redeloos, en seide, Zijn dit volck Edeluij? voor seker dat 's een naem 5[regelnummer] Die mij toekomt als haer: all sittenw' inden doncker, 'T en kan niet anders zijn of mijn vaer was een joncker. Want siet dit goed eens aen, en siet'er mij eens bij, S'en zyn niet oolix of ick ben 'tsoo wel als sij. 22. Sept.

[pagina 193]
(Aen Westerbaen)Ga naar voetnoot1). Eens voedde ons Ockenburgh met allerhande viervoet, En tweevoet uijt de locht van allerhande bout: Eens voerde het ons ter jacht ten westen van de vierboet, Om eetwaer sonder voet en heel soet uijt heel sout. 5[regelnummer] Danck hebb' de wijse waerd met allgemeene stemmen, Die ons van 'twildbraed af den wegh te zeewaerd wees, En met Apostel-spijs voorsichtigh leerde temmen De weidsche wellusten van wild en weeligh vlees. 23. Sept.
[Ian hoorde, 'twas verboden] Ian hoorde, 'twas verbodenGa naar voetnoot2) Geld, goed, of eetbaer' waer, gebraden of gesoden Te nemen voor geschenck; En sey genuchelick, wel siet toch eens, ick denck 5[regelnummer] 'T volck neemt mij oock all voor een Raedsheer, want mijn leven En werdt mij niet gegeven. 3. Octob.
[Dirck, als ick u besie, en soo veel boose quanten] Dirck, als ick u besie, en soo veel boose quantenGa naar voetnoot3), En soo veel lichte danten Als uw vrouw-moederlief ter wereld heeft gebracht, Dan valt mij in 'tgedacht; 5[regelnummer] Met reden magh sij wel een suijver vrouwmensch heeten, Die soo veel vuijlicheits heeft weten uijt te sweeten. 3. Oct.
(Verlegen kint)Ga naar voetnoot4). Daerm' eerst een kind verlegen vindt En weet ick niet ter degen Wie meerder is verlegen, De moer, de minn of 'tkind. eod.
[Surdaster est maritus, uxorem ferunt] Surdaster est maritus, uxorem ferunt Audire moechos: audiunt ambo male. 5. Oct.
[Quid videtur? inquiebam, capto utroque lumine;] Quid videtur? inquiebam, capto utroque lumine; Ille, nil mihi videtur, videris tu quid tibi. eod.

[pagina 194]
Ad Petr. Chanutum legatum Galliae responsumGa naar voetnoot1). Euge, bonis auibus, quisquis de Rhetore fur, et Propter aues fis de fure Poeta meas. Gratia sit turdis, dum quae sibi damna cacarunt Casus in ignari commoda vertit heri. eod.
[Myn Saelmaecker werdt rijck, en steigert in syn teering] Myn Saelmaecker werdt rijck, en steigert in syn teeringGa naar voetnoot2) Verr boven maet en staet, te weten naer de neering. Is hij soo trots, en maeckt maer saelen om den kost, Wat soud' het wesen als hij Peerden maecken kost! 5. Oct.
[Ick vraeghd' een Godsgeleerde hoedanigh hy verstond] Ick vraeghd' een Godsgeleerde hoedanigh hy verstondGa naar voetnoot3) Het stuck der Saligheid bij groote vorsten stond? Sij sullen, seid' hij, all het eewigh Leven erven, Daer is geen twijffel aen, mits s' inde wieghe sterven. eod.
(Noo gedaen, oock gedaen)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Dirck, sprack ick, goede vriend, wat lust u aen een' vrouw Te vrijen, die noijt jae, en altoos neen will seggen? Die de stadt winnen will, seid hij, moet haer beleggen, 'Khebb liever dat sij 't nood' dan dat sij 't noot doen souw. eod.
[Claes wierp een schellingsken in 'tsaxken van de kerck] Claes wierp een schellingsken in 'tsaxken van de kerckGa naar voetnoot5), En om sijn' gierigheid te troosten in 'tgoed werck, God, seid' hij, magh 't mij eens vergelden met syn' segen: Als hadd hij 'tschellinxken niet eerst van God gekregen. eod.
(Lastighe rekeningh)Ga naar voetnoot6). Ian houdt goe Tafel, Ian doet lecker spijze soecken En vanden besten dranck uijt allerhande hoecken. Nu 'taen 'tbetalen gaet, weet Ian niet wel van waer: Ian heeft thuijs over hoop veel' swaere Boecken; maer 5[regelnummer] Ians Tafelboeckjen is het swaerste van syn' boecken. eod.

[pagina 195]
(Vis major)Ga naar voetnoot1). Die van een Walviss werdt verslonden inde zee Sou klagen van geweld, quam hij weer op de Ree: Ia meer als groot geweld: want siet een walvis is Vis major, en dat is meer als een groote vis. eod.
[Als Claes te voorschijn komt, lacht Ian all wat hij magh] Als Claes te voorschijn komt, lacht Ian all wat hij maghGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+, Om dat hij soo een geck siet komen in 'tgelagh. Wat souw syn lacchen ree zijn, Als hy wist datter twee zijn! 7. Oct.
[Ian was syn leven noyt voor waersegger gerekent] Ian was syn leven noyt voor waersegger gerekentGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+; Maer van 's kinds beenen af voor logenaer geteeckent. Nu is hij fyntjens in 'tnotarisschap gestelt, Moet men hem nu niet wel gelooven met geweld? eod.
[De Boeren in mijn Dorp en soecken geen' Apteker] De Boeren in mijn Dorp en soecken geen' AptekerGa naar voetnoot4); En veel min een' Doctoor. De reden is voor seker Niet qualick overleght, voor luyden uyt het veld; Veel liever sterven sy voor niet als voor haer geld. eod.
[Wat jong is, groeyt van klein tot grooter metter tijd] Wat jong is, groeyt van klein tot grooter metter tijdGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+. Maer Claes de Biersteker (niet dat ick 't u verwijt, Indien 't de schuld van 'tmout is) Uw bier valt klein, naer 'toud is. 9. Octob.
[Neel stond en roemde bij haer' Nichten en haer' Neven] Neel stond en roemde bij haer' Nichten en haer' NevenGa naar voetnoot6) Van all haer reisen en haer rotsen in naer leven. Daerover sprack ick, en met reden, soo mij docht, Neel, hebt ghij veel gereist, soo hebt ghij veel versocht. 10. 8b. (Oct.).

[pagina 196]
[Broer Barent wandelde neerslachtigh van gesicht] Broer Barent wandelde neerslachtigh van gesichtGa naar voetnoot1), Soo lang hij monick was. Nu hij tot hoogher plicht En van de Kapp tot op den Abts stoel is gestegen, Draeght hij syn hoofd recht op in straten en in weghen. 5[regelnummer] De reden is, hij socht de sleutels van 'tConvent All waer hij gingh of stond: nu is hij eens belendt Daer hij de Koppel heeft gevonden en gekreghen, Soo buckt hij nu niet meer, maer gaet recht over end. 18. Octob.
[Daer twisten een hoop volcks, geleert en ongeleert] Daer twisten een hoop volcks, geleert en ongeleertGa naar voetnoot2), Welck 'tbeste water waer: Mijn Heeren, seid' een prater, Het best van allen is in mijn' sinn 'tregenwater Door wijngaerd-hout en in de Sonn gedistilleert. 19. 8b. (Oct.).
[Ian en vertrouwt Neel niet; of sy moet cautie stellen] Ian en vertrouwt Neel niet; of sy moet cautie stellen, Eer hij aen 't trouwen will daer s' hem om light en quelt. Maer is Neel niet met kind? wat magh hij 'tvrouwmensch quellen? Naer mij dunckt, soo heeft Neel haer causje all wel gestelt. 21. 8b. (Oct.).
[Claes lagh syn wijf en stierf, ten minsten soo hem docht] Claes lagh syn wijf en stierf, ten minsten soo hem dochtGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+, En Claes heeft desen troost sijn selven toegebrocht: Siet, seid' hij, onse Lijs heeft een kopp als veel' vrouwen; Sij heeft soo menigh mael haer' will met mij gedaen, 5[regelnummer] Of onse lieven Heer geliefde beurt te houwen, En dé nu eens sijn' will met Lijs, wat lagh daer aen? 22. 8b. (Oct.).
(Op Reynier den berisper)Ga naar voetnoot4). Reinier will ijeder een berispen Terwijl hij staet en rispt voll bier: Ick weet niet watter meer stinckt schier, All dat berisp of all dat rispen. eod.
(Lichte swaericheit)Ga naar voetnoot5). 'T is een' beswaerde saeck een' bors die sonder wicht is: Is 't niet vreemd, dat een dingh te swaer valt dat te licht is? 23. Octob.

[pagina 197]
(Hoofsch gewaet)Ga naar voetnoot1). Het vrouwvolck inden Haegh dat met de bloote kropp gaet, En met het schouder-vleesch ten oxel toe onthemdt, Light 's nachts gedoken in den Borstrock: Is 'tniet vremd? 'T slaept in sijn' kleeren, en 'tontkleedt sich als het op staet. 24. 8b. (Oct.)
(Teunens onschult)Ga naar voetnoot2). Teun is een Weetniet dat 's bewesen en gewiss; En dat hij 't niet en weet is emmers soo waerachtigh. Wat light men 'them en wijt? de man en is 'tniet machtigh: Hoe wilt ghij dat hij 'tweet', daer hij een weetniet is? eod.
[Ut in senatu, Paulus in coenaculo] Ut in senatu, Paulus in coenaculo Linguâ manuque rem gerit fortissime. Per me quidem dubitare de Paulo licet, Coenator an sit an senator maximus. Hofwijck 24. 8b. (Oct.).
[Frustra innocentem postulas falsi nocens] Frustra innocentem postulas falsi nocens: Expende quid facias lucri damno meo. Male falsus ille dicitur qui falsus est. (24) 8b. (Oct.)Ga naar voetnoot3).
(Rhijnsche wijns d'half)Ga naar voetnoot4). Verkoopt ghij mij dat, Ian, voor suijv'ren Rijnschen wijn? Naer dat ick uijt sijn wesen Waerschijnelick kan lesen, Sal 'twel half Rijnsche wijn en half Rijnsch water zijn. 25. 8b. (Oct.).
(Kostelijck pleiter)Ga naar voetnoot5). Dirck was mijn Advocaet, en, of ick peep of song, En of ick sprack of sprong, Voor pleiten en voor praten Most ick hem in een' weeck 'kweet niet hoe veel ducaten: 5[regelnummer] Dirck heeft een' gauwe, jae hij heeft een' gouwe tong. 26. 8b. (Oct.).

[pagina 198]
Aen ioff. van Orsmael, met mijn oogentroostGa naar voetnoot1). Hier is den Almanach; beklaeght'er u niet van; Ghij hebt hem willen sien; valt'er veel op te seggen, Of werpt hem wegh, of valt in slaep en laet hem leggen, Dat 's all de troost dien ick uw' Ooghen geven kan. eod.
[Wat denckt ghij, vraeghde Ian, alleen om mij te plagen] Wat denckt ghij, vraeghde Ian, alleen om mij te plagenGa naar voetnoot2), Wanneer ghij niet en denckt? Wat ick denck, seid' ick, Ian? Ick denck dat ick dan denck wat dat ick seggen kan Aen die mij niet en vraghen. 29. 8b. (Oct.).
(Ian wel belaten)Ga naar voetnoot3). Trijn heeft haer moije goed aen Ian haer mann gemaeckt, De rechten erfgenaem en krijghter niet een veer af; Hoe dat het Testament gelooft werdt of gelaeckt, Ian hiel veel van sijn Trijn, nu houdt hij'r noch veel meer af. 11. Nou.
[Wat light ghij toch en sluijt, sprack Neeltje tegens Iorden] Wat light ghij toch en sluijt, sprack Neeltje tegens IordenGa naar voetnoot4)? 'Kvind alle kassen toe, of ick een' dievegh waer; En dat en ben ick niet. Neen, seid hij, wijf, dat 's waer; Maer ick sluijt alles op om dat ghij'r geen soudt worden. eod.
(Consistorie)Ga naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+. Wat lightmen staegh en kijft in uluij Consistorie? Is 't Consistorie daer, off ist maer com, sit, stoorje? 12. Nou.
(Vastelavont-paep)Ga naar voetnoot6). Heeroom en preeckt maer alltemet, En stadigh sietmen hem te Pankoeck of te Wafel. Men magh wel seggen, Heeroom lett Min op de Taf'len vande wett 5[regelnummer] Als op de wetten vande Tafel. eod.

[pagina 199]
[Rijcke Ian stond hoogh en roemde] Rijcke Ian stond hoogh en roemdeGa naar voetnoot1) Van veel dinghen die hij noemde Voor de vasten op gedaen, Stockvisch, Haring, Aberdaen, 5[regelnummer] En wat sulcker vaten meer was. Arme Claes, die minder Heer was, Heeft genoeghelick geseidt, Ick ben beter onderleit, Soo voor mij als voor mijn' gasten, 10[regelnummer] Om aendachtelick te vasten, Als 't de tyd vereischen sal: Hoe toch, Claes? met nietmetall. 17. Nou.
[Wat meent ghij dat sij waerdigh zijn] Wat meent ghij dat sij waerdigh zijnGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+ Die peerle-snoeren valsch of fijn, Daer d'eerste menschen noijt af wisten? Hoort Ian, en leert met eenen treck 5[regelnummer] Een rekeningh die noijt en misten; Meer noch min als een rijcke geck Aen 'tpoppegoed begeert te quisten. 17. Nou.
[Mij viel een onvermogen wijf] Mij viel een onvermogen wijfGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+ Gestadigh in mijn' Coets op 'tlijf. Foey, seid ick, is 't hier all van 'tmallen, Ghij zijt mij in mijn bedd te nacht 5[regelnummer] Soo moeyelicke niet gevallen. Wel, sey s', is 't ergher als het placht, En wordt ghij doll, wat wilt ghij seggen? Hebt ghij m' oyt in uw bedt sien leggen? 'K ben voor een' eerbaer vrouw bekent. 10[regelnummer] Dat weet ick, seid ick, en beken 't: Maer en bekijft mij niet, Madame; ick spreeck te deghen: Hebt ghij niet in uw bedd en ick in 'tmijn gelegen? eod.
[Que l'accommodement est chose noble et belle] Que l'accommodement est chose noble et belle, Au prix de se vouloir du mal jusqu'à la mort! Ianneton et Iacot ont fini leur querelle, I'aij veu soubs un buisson qu'ils sont tombez d'accord. 18. Nou.

[pagina 200]
[Mijn' Brillemaker seght, en is goed te verschoonen] Mijn' Brillemaker seght, en is goed te verschoonenGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+, 'Twaer syn gewiss verderf in 's Gravenhaegh te woonen: Hem dunckt, sijn' wetenschapp en dient niet by de li'en, Daer mans en vrouwen meest all door de ving'ren sien. 18. Nou.
(Doen by weten)Ga naar voetnoot2). Dirck, meent ghij dat dat leeren heet, Altoos te lesen en te leeren Wat doen en laten is met eeren, En noijt te doen wat dat ghy weet? eod.
Op de heilighe stoffen van v. Ab OosterwijckGa naar voetnoot3). Is 't rein spel, Oosterwijck, en kan 't de Waerheid lijden, Datw' ons in Heilighe treur-liederen verblyden? Siet, man Gods, wat uw' pen, uw' soete pen, all doet, Die Gall tot Suijcker maeckt, en Honigh perst uijt Roet. eod.
[Wat is toch Roomen nu by wat het plaght te zijn] Wat is toch Roomen nu by wat het plaght te zijnGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+? Niet meer als slechten Eeck van goeden ouden wijn. eod.
[Ghij kont wel drincken, seght ghij, Ian] Ghij kont wel drincken, seght ghij, IanGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+: Ick meen dat ick het mede kan. Maer weet, het is een groot verscheel, Wel drincken, of wel, voll en veel. 19. Nou.
[Soo ons de lieden niet bedriegen] Soo ons de lieden niet bedriegenGa naar voetnoot6)Ga naar voetnoot+ Die seggen dat Poeten lieghen, Soo is Claes wel een groot Poeet: Hij lieght meer als ick ijemand weet. 19. Nou.

[pagina 201]
(Aen lichte Trijn)Ga naar voetnoot1). Ghij maeckt veel Rijmen en veel Dichten, En rinckelroyt veel met de nichten: Ghy lijckent wel wat Dichtster, Trijn; Maer ghij moght wel wat dichter zijn. eod.
[Phlip socht een' knecht en hadd niet t'eten] Phlip socht een' knecht en hadd niet t'etenGa naar voetnoot2): Wie heeft oyt sulck een' bloed geweten? Ick seide, een knecht, Phlip, zijt ghij geck, In dese swaere, diere tyden? 5[regelnummer] Ia, seid' hij, 'khebber een' gebreck Die mij gebreck magh helpen lyden. 20. Nou.
[Vriend, ick hebb geen klein geld, seght Harmen] Vriend, ick hebb geen klein geld, seght HarmenGa naar voetnoot3), Als hem een Bed'laer staet en quelt; Hy seght de waerheid: want och armen, Den Armen eischt het aen den armen, 5[regelnummer] En sij zyn even eens gestelt; Die geen en heeft heeft geen klein geld. 22. Nou. Hofwijck.
[Trijn souw de Bruyd zijn met Kees Louwen] Trijn souw de Bruyd zijn met Kees LouwenGa naar voetnoot4), En is met moije Bastiaen Het haze-paedjen op gegaen Ontrent acht daghen voor haer trouwen, 5[regelnummer] En slip hadd Kees, en wegh was Trijn. Wel hey, seid' eene van mijn' Boeren, Kees souw een slechte Duijvel zijn, Hij laet hem lijf en ziel ontvoeren. eod. ibid.
[Dirck is een jae-broer inden Raed] Dirck is een jae-broer inden RaedGa naar voetnoot5) Op alle goed en alle quaed. Dirck is een Raedsheer alsser meer zijn; Maer Dirck souw beter Hoer als Heer zijn. eod. ibid.

[pagina 202]
[Als ick die Mutsaerden, die Galghen en die Stroppen] Als ick die Mutsaerden, die Galghen en die StroppenGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+, Die taeye pynen sie, dat Kruijssen en dat koppen, Daer Roomsche Christenen d'Onroomsche med' ontdoen, Om den voet haers Geloofs te leesten op haer' schoen; 5[regelnummer] Soo weet ick noch mijn' Gall, noch myn' milt te bedwinghen, Dat men malkanderen met haet en afgunst quelt, En alle leed aen doet; en datmen met geweld Den een den anderen ten Hemel in will dringen. 23. Nou.
[Claes schenckt sijn leven niet: siet wat een soet bedencken] Claes schenckt sijn leven niet: siet wat een soet bedenckenGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+ Om schenckens vrij te zijn; daer is geen morghestond Of hij sweert op een niew, in 'tspoelen van syn' mond, Dat hij dien ganschen dagh aen niemand niet sal schencken. eod.
[De Duijvel, seid' een snaeck, hadd God geern na geschapen] De Duijvel, seid' een snaeck, hadd God geern na geschapenGa naar voetnoot3), Maer all sijn maexel liep op Apen en op Papen, Als 't Menschen souden zijn. De waerden maecken wijn Tot water, daer het wijn van water soude zijn. 5[regelnummer] Het moghen konstenaers op haer maniere wesen, Maer 'tschynt sij 'n hebben God de konst niet recht ontlesen. 23. Nou.
[Ian schielyck uijt het slyck geresen] Ian schielyck uijt het slyck geresenGa naar voetnoot4) Is vanden adel, soo hij seidt, Uijt kracht van allerley bescheid Dat mij niet naer en lust te lesen. 5[regelnummer] Maer, naer syn doen en naer syn wesen, (Hebb ick 'tniet qualick overleit,) Hy moet wijd vanden Adel wesen. eod.
[De Hoofsche konst is, noyt den Prins te wederspreken] De Hoofsche konst is, noyt den Prins te wedersprekenGa naar voetnoot5), Noyt in een loghentjen of twee te laten steken. Seght hij, het water gaet den bergh op even snel Als 'tvan den bergh af plaght te komen; 'T is heel wel; 5[regelnummer] Wilt ghij gewisse gunst voor wind van wooden koopen, Seght jae, het isser op, ick hebt'er op sien loopen. eod.

[pagina 203]
(Pleiters hulp)Ga naar voetnoot1). Ick sieder u wel door te helpen, goede vriend, Sprack Teun syn Advocaet, die hem tot noch toe dient, En heeft hem inder daed wel half daer door geholpen, Te weten door syn geld, syn' schueren en syn' stolpen, 5[regelnummer] En, naer ick 'tspel aen sie, daer is hoop voor de rest; De goeden Advocaet doet noch all vast syn best. eod.
[Is 'twoeckeren verboden, Heer] Is 'twoeckeren verboden, HeerGa naar voetnoot2)? Sey Claes, en sat in 'tBiecht-huijs neer: Iae, sey de Paep, wel degelijcke: Ick denck, sey Claes, voor mijns gelijcke, 5[regelnummer] Want seker, als ick woeck'ren wouw, 'K hebb niet waerme 'ck beghinnen souw. eod.
[Eters die gheen werck en doen] Eters die gheen werck en doenGa naar voetnoot3), Zijn verdrietigh om te voe'n, Wacht u, huijs, en wacht u, Landen, Daer meer monden gaen als handen, eod.
(Hoofsche woorden)Ga naar voetnoot4). Daer is een dingh, heet Complimenten, Om wel te seggen, selde-waer, Dat menschen uytslaen van gewenten; Als 'thalf soo dier van gelde waer 5[regelnummer] Als Silver, Goud, of Bezoar, Men soudt niet half soo mild sien venten. eod.
[Ian een en zeventigh en Neeltje seventhien] Ian een en zeventigh en Neeltje seventhienGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+? Dat 's een schoon houwelijck om lacchend aen te sien. Maer 71. is 17. van achter: Die 'tsoo las, maeckte Neel haer ongeluck wat sachter. 24. Nou.

[pagina 204]
[Een Geuse Leeraer was by papen neer geseten] Een Geuse Leeraer was by papen neer gesetenGa naar voetnoot1), Die riepen, Siet, hoe komt Saul onder de Propheten! Syn' antwoord was gereedt: hij seid, hij lagh en socht Syns vaders Eselen, en had se, naer hem docht. eod.
[Hebt ghij niet niews gehoort, sey mij een slechte Preker] Hebt ghij niet niews gehoort, sey mij een slechte PrekerGa naar voetnoot2); Niews? seid ick, neen ick seker; Dan datter wordt gerept Dat ghij u red'lick wel op stoel gequeten hebt. eod.
['Kgaf Ian een soet gesicht; strax hiel hij voor genoodt] 'Kgaf Ian een soet gesicht; strax hiel hij voor genoodtGa naar voetnoot3) Sijn' tanden in mijn brood: Vast was ick aenden vent, en Ick sagh wel, beesten en verstaen geen' complimenten. eod.
(Neel snaps)Ga naar voetnoot4). Neel is niet Paus gesind; pauserens noch veel min; Haer edel tongetje moet kleppen, uijt en in. Soo s' in partijen song, men konse niet doen swijgen; Sy waer, spijt pausen, aen 'tpauseren niet te krijgen. eod.
[Truy, Truij, wat eischt gh' all van uw' man] Truy, Truij, wat eischt gh' all van uw' manGa naar voetnoot5)? Een schelm die meer doet als hij kan; En die niet meer en doet, wat hoeft ghij hem te plagen? Hy doet noch meer noch min als Roomsche keisers plagen. eod.
[Men houw' sich hoemen will, de wereld is voll gecken] Men houw' sich hoemen will, de wereld is voll geckenGa naar voetnoot6); Wy brengender een mé, soo menigh als wy zijn: Dit scheelt het; sommighe verberghense met pijn, En and're wetense behendelick te decken. eod.
(Ouders troost)Ga naar voetnoot7)Ga naar voetnoot+. Gaet het u, vaders, met uw' kind'ren niet naer wenschen, Denckt dat ghij menschen zijt en vaders zijt van menschen. eod.

[pagina 205]
(Claes en Maey)Ga naar voetnoot1). Maeij gaet niet veel ter kercken; Sij maeckt meer wercks van wercken. Met Claes is 'tanders; en daerom is 't dat sy seght Dat Claes haer selden wercks genoegh te voren leght. eod.
[Ian tuijscht om geld, en seght, ick speel om nietmetall] Ian tuijscht om geld, en seght, ick speel om nietmetallGa naar voetnoot2), Ick ben geen dobbelaer, 'kwedd maer wie 'twinnen sal. eod.
(Milde danck)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Gierighe Ghijs hadd sich over gesorght, En in 't wanhoopen syn selven geworght: Had hem sijn knecht niet een sneetje gegeven, 'T liep'er op 'tend van syn gierighe leven. 5[regelnummer] 'T loon dat de goede knecht kreegh voor syn' trouw, Was een danck hebt; mits betalende 't Touw. eod. 24.
[Foeij, sey Trijn, light ghij noch te bedde] Foeij, sey Trijn, light ghij noch te beddeGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+ Daer ick soo vroegh op ligh en wroet? Ia, seij Claes, malle prij, ick wedde, Mijn' droomen zijn wel ruijm soo goed 5[regelnummer] Als all dat ghij all wacker doet. eod.
[Pier steelt all waer hij 't kan bedencken] Pier steelt all waer hij 't kan bedenckenGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+: Maer is weer rustigh in het schencken. Is dat niet recht mildaerdigh zijn? Hij schenckt syns naesten goed en 'tsijn. eod.

[pagina 206]
[Claes klaeghde dat syn Soon te vroegh uyt Roomen quam] Claes klaeghde dat syn Soon te vroegh uyt Roomen quamGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. In 'teerst begreep ick 't niet waerom hij 't qualick nam; 'Kweet nu waerom hij morden; Syn Soon was sulcken guijt van leven en van Stam, 5[regelnummer] Hij waer wel metter tyd een Cardinael geworden. eod.
(Plomp begrip)Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Ian is bott en all vrij wat seer: Noch derft hij tong en tanden slijpen, En spaert den groenen noch den rijpen, Maer treedt een yeder op syn zeer. 5[regelnummer] Het gaet tot Ians als elders meer, Het minst begrip wilt meest begrijpen. eod.
[Claes pronckte met sijn geld en machtighe besit] Claes pronckte met sijn geld en machtighe besitGa naar voetnoot3), En 'tweeldrighe misbruijck most icker neffens hooren. In 'tende vraeghden hij, Gebreeckter ijet aen dit, Voor hand, voor tand, voor lijf, voor wijf, voor neus, voor ooren? 5[regelnummer] Neen, seid ick, naer ick 'tvat, hier en gebreeckt niet aen, Als een vriend dien 't voor u ter Hellen lust te gaen. eod.
[Een Geck met bellen wist te seggen] Een Geck met bellen wist te seggenGa naar voetnoot4), En wist wel, docht mij, wat hij zeij, Mijn' Heeren, leert dit overleggen, De Gecken zijn seer velerleij: 5[regelnummer] De geckste schynen veeltijds vroed, De vroedste geck; en 'tis geen wonder; D'een draeght de bellen op den hoed, En d'ander draeghts'er onder. 26. Nou.
[De wereld is soo verr geweken] De wereld is soo verr gewekenGa naar voetnoot5) Van 'toude spoor van danckbaerheit, Dat menschen qualick lust te spreken, Van watm' haer wel doet of wel zeit.
[pagina 207]
5[regelnummer] 'T is reden dat ick mij verblijde, Lang heb ick nae wat dancks verlangt, Vriend, all de schuld is op mijn' zijde, Ick danck u dat ghij mij bedanckt. 26. Nou.
(Teering nae neering)Ga naar voetnoot1). Die meer will hasp'len dan hij spint, En meer will eten dan hij wint, Bedrieght syn selven, en bevindt Dat hij sich all te laet versint, 5[regelnummer] Wanneer op 't lest sijn onderwind, Als van een onbescheiden kind, Onwetend slecht, of willens blind, Gelyck 't met ydelheid begint Moet eindighen in roock en wind. 27. Nou.
[Ian heeft'er duijsend guldens af] Ian heeft'er duijsend guldens afGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+, Dat hij den Christenen ter kercken Preeckt goede en afpreeckt quade wercken Met hoop van loon en vrees van straf. 5[regelnummer] Maer dat hy voor hem selfs souw strecken, Den ongemackelicke schoen Die hij sijn' hoorers aen heet trecken, Hy soudt om noch soo veel niet doen. eod.
[Klaes gingh voorby 'tschavot naer de vervloeckte baen] Klaes gingh voorby 'tschavot naer de vervloeckte baenGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+, De Pleit-rol, daer hij meest syn goedjen hadd verdaen; En sprack verdrietelick een' versch-gehangen aen, Wat hebt ghij daer gelucks, die, noch by Son, noch Maen, 5[regelnummer] Noch Advocaet en hebt noch Raedsheer nae te gaen! eod.
(Voorsichtigheit)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Tys is een wel-besorght Soldaet; Daer schijnt een Hopman in te steken:
[pagina 208]
Ga naar voetnoot+ Hij heeft voorsichtelyck geweken Daer men souw vechten voorden Staet. 5[regelnummer] En waerom heeft hy sich geborghen? Niet anders als van louter sorghen. eod.
[Hopman Gerrit heeft syn' schans] Hopman Gerrit heeft syn' schansGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+ Laten nemen als een Gans: Maer belooft soo vroom te krijghen, Datmense weerom magh' krijghen: 5[regelnummer] Hopman Gerrit, laet dat staen, Want ghij hebt 'et all gedaen. eod.
(Meer als reden)Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+. Uw knecht sey, ghij waert uijt, 'kgeloofden 't en gingh wegh, Al hoorden ick u spreken: Nu ben ick thuijs, en roep, laet mij mijn hoofd niet breken, 'Kben uyt: Gelooft ghij 'tniet daer ick het selver segh? eod.
[Wy zijn in goeden stand] Wy zijn in goeden standGa naar voetnoot3): Alleenlick twee gebreken Niet waerd om af te spreken Verachteren het Land, 5[regelnummer] Wat Geld en wat verstand. eod.
[Heer Doctor, seid ick een', neemt ghy nu selfs geen' pillen] Heer Doctor, seid ick een', neemt ghy nu selfs geen' pillenGa naar voetnoot4), Daer ghij gaet quijnen van de Coorts en siet 'er naer? Ick pillen? sprack hij, neen, dat goed bewaer ick maer Voor die het voorderen en wel betalen willen. eod.

[pagina 209]
[Is 'twaer, dat s' ons eertyds soo dapper overtreften] Is 'twaer, dat s' ons eertyds soo dapper overtreftenGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+, Ons' lieve voorouders, in deughd en in verstand, Seght mij, wie heeft ons dan gewonnen en geplantt, En waer af heeft de Creft den gangh geleert der Creften? eod.
(Vernoemt gedierte)Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Die Menschen past en Beesten [Soo hier soo daer in 't landt] Een ijeder op syn' leesten, Sal vinden voorde hand 5[regelnummer] Dat Menschen sonder ziel, dat Beesten met verstand. eod.
[De man en was niet geck die 't in den sinne schoot] De man en was niet geck die 't in den sinne schootGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+, Is 'tklappen datmen soeckt? 'ten waer niet eens van nood Dat wij een menschen lid aen Pley of Pynbanck braken; 'K wouw de misdadighe niet meer als droncken maken. eod.
[Teun is op swarte Neel, syn' dochter, soo gestelt] Teun is op swarte Neel, syn' dochter, soo gesteltGa naar voetnoot4), Hij souw s' er niet voor wenschen De blanckste vande menschen; Want Peper rekent hij dat meer als Gengber geld. eod.
[Pier heeft geen' leerens lust, en schouwt het als den bast] Pier heeft geen' leerens lust, en schouwt het als den bastGa naar voetnoot5): Want, seght hij, als ick maer eens A. begon te seggen, Strax souden sij mij B. en C. te voren leggen, En all 'tspel datter volght, soo hadd ick mij vertast 5[regelnummer] En waerd'er voort aen vast. eod.
[Sult gh' altoos leeren Ian, en nemmermeer betrachten] Sult gh' altoos leeren Ian, en nemmermeer betrachtenGa naar voetnoot6) Het ghene uw' ouderen voor geld en moeyte wachten? Maeckt eens een end van 'tschool: 'T is beter eens doen, man, Het geen men weet en kan, 5[regelnummer] Dan 'tgeen men kan noch weet gestadigh naer te trachten. eod.

[pagina 210]
[Die een dingh be'tren will en houden 't heel als 'tis] Die een dingh be'tren will en houden 't heel als 'tisGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+, Doet even, naer mijn giss, Als eener die all 'tnat uyt eenen snee-bal douwden En wouw den bal behouden: 5[regelnummer] Of eener die all 'twit wouw schrappen van het krijt En werden 'tkrijt niet quijt. eod.
[Soo God geen dis-wyn geeft, ten minsten geeft hij dis-bier] Soo God geen dis-wyn geeft, ten minsten geeft hij dis-bierGa naar voetnoot2), Indien 't geen dis-bier is, ten minsten is het vis-bier; Dat is den oudsten dranck, van doemen niet en wist Wat sap van druijven was, noch Coren en syn' gist: 5[regelnummer] In 'tend, of 't dis-bier is, of vis-bier 'twerdt al pis-bier. 28. Nou.
(Ondanckbaerheit)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. De Mensch zij vol van waerdicheit: Is hij daer by ondanckbaer, Sijn' waerde en is niet ganckbaer Noch hier, noch inder eewicheit. eod.
(Noch)Ga naar voetnoot4). 'T is all de selfde sond', ondanckbaer zyn en stelen: Maer d'een werdt niet gestraft, en d'andere kost kelen. Sy dienden beide met gelijcken loon betaelt, Soo die mij 'tmijn onthoudt als die mij 'tmijn onthaelt. eod.
(Aen steghen aert)Ga naar voetnoot5). My dunckt 'ten waer geen deegh, Aert, Soo ghij niet stijf en steegh waert, En minder steen als deegh waert, En niemand inden weegh waert; 5[regelnummer] Want soo ghij soet en dweegh waert 'Ksouw meenen dat ghy veegh waert. eod.

[pagina 211]
['T was eens Soldaten Biecht: Ick hebbe veel gerooft] 'T was eens Soldaten Biecht: Ick hebbe veel gerooftGa naar voetnoot1), Maer veel oock niet gerooft; dats dan gelyck en even: Ick hebber veel vermoort; maer veele oock laten leven; Dat's even en gelijck; Naer datter werdt gelooft, 5[regelnummer] Soo hebb ick veel gebrandt, dan veel niet aengesteken, Dat's oock gelijck. Doe viel de Biechter mede aen 'tspreken; Ghy sult ter hellen gaen en ick in 'tHemelrijck, Als alles even is, soo is dat oock gelijck. 29. Nou.
[Claes eischte syn' Pastoor van syn' twee rocken eenen] Claes eischte syn' Pastoor van syn' twee rocken eenenGa naar voetnoot2); Want soo hadd hij gepreeckt, en Claes en hadder geenen. Wat haest had Domine? Sijn' antwoord was soo ree Als Claesens eisch: Hij zeij, Ghij sult wel anders meenen, 5[regelnummer] Lett op 't Capittel, 'Twas in illo tempore. 30. Nou.
(Wel dienen)Ga naar voetnoot3). Trouw dienen is 't niet all; gehoorsaemheid en spoed En zijn maer halven dienst; indien daer niet van binnen Op 'tbuyten-werck en past een' vrolickheid van sinnen. Die doet all wat hij kan, en geerne, die voldoet. 1. Dec.
[Ick vraeghden, hoe het pasten] Ick vraeghden, hoe het pastenGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+, Datm' arme Borgherij Bekommert sagh met lasten, En alle Papen vrij? 5[regelnummer] Daer quam een vent aen 'tgapen, Die sey, noch voll, noch doll, Van wormen en van schapen Is woll en zij te rapen Die hand en borse voll'; 10[regelnummer] Op Esels noch op Apen En vindtme zij noch woll. 2. Dec.

[pagina 212]
De pest ten eindeGa naar voetnoot1). De Plaegh in dit gewest Heeft ons veel volx doen derven, En op de vuijle vest En ongesiene werven 5[regelnummer] Met menschen-vleesch gemest Doen werpen bij de scherven. De goede God in 'tlest Die alles doet om 'tbest, All blyven wy 'tverkerven, 10[regelnummer] Moe branden en moe kerven, Moe menschen te bederven, Heeft deernis met de rest En haer bedroefde erven, Versmoort de Pest in 'tnest, 15[regelnummer] En doet de Sterfte sterven. 2. Dec.
(Beleefde wraeck)Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Is dat wraeckgiericheit? seyt Ian, 'K hebb all geleden wat ick kan En wat ick niet en hoor te lijden. Ten minsten 'kmagh dien boosen man 5[regelnummer] Wel soecken te verblijden: Wat doe 'ck hem voor sijn spijt en trots? Ick wensch hem maer de gave Gods. eod.
(Ians welsprekentheit)Ga naar voetnoot3). Ian spreeckt sijn Fransch en syn Latijn; Hoe goede taelen, staet te weten. Hy noemtse wel met reden syn', Die Fransch noch Roomsch en moghen heeten. 4. Dec.
(Menschen aert)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. De menschen lusten averechts Naer 'tgeen men haer belast te haten:
[pagina 213]
Landsheeren, Rechteren en Staten, Verbiedt ghij 'tquaed? beveelt het slechts: 5[regelnummer] Sij sullen 'tquaed van quaedheit Laten. eod.
(Schoon geschrift)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Zyn schoone woorden hoogh te roemen, Wel schrijven heeft oock syn bescheit, En schoone letteren zijn Bloemen Diemen met reden wel magh noemen 5[regelnummer] Een' swijgende wel-sprekentheit. eod.
Voor N. CoppenolGa naar voetnoot2). Dits Coppenol syn' oude hand Haer jeughdighe betrachten. Wangunstighe, slijpt ghij den tand Van nydighe gedachten: 5[regelnummer] Doet eerst een' proeve van uw' krachten; Indien ghij Coppenol vermant, Soo komt hem vrij verachten. eod.
(Waerschouwing)Ga naar voetnoot3). Die geen gerucht verdouwen kan, En is altoos geen vrouwen-man. Wel hem die sich onthouwen kan En d'ongerustheit schouwen kan, 5[regelnummer] En aen syn selven trouwen kan. Ey leert dit wel onthouwen, Ian, Soo komter geen berouwen van. eod.
Voor CoppenolGa naar voetnoot4). De veer die dit papier soo vlugg heeft overtogen, Vloogh eertyds over Land en water door de Locht: Slaet beide vluchten gae; 'kwist geerne wat u docht, Of sij nu beter vlieght of eertijds heeft gevloghen. eod.

[pagina 214]
(noodigh lijden)Ga naar voetnoot1). Die geen mis-seggen will, noch misdoen kan verschoonen, Noch schimp, noch tegenspoed, noch ongerechticheit, Noch ydelheit, noch haet; moet na der Eewicheit, Of naer een' werelt daer gheen' menschen in en woonen. 5. Dec.
(Aen onheusche Ian)Ga naar voetnoot2). Stuers, grimmigh, steegh, niet om bedaren, Onrein van zeden, grauw van haren; Ian, hebt ghij dus veel tyds beleeft, En zijt ghij noch dus onbeleeft? eod.
Sparreboomen gebrandt, op HofwijckGa naar voetnoot3). 'Klegg all mijn' wijfjens op het vier: Wegh met het goed; wat doen sij hier? Sij stoken brand in alle landen, Nu is 't haer' beurt oock eens te branden. eod.
(Arme rijckdom)Ga naar voetnoot4). Die 't wel gewonnen heeft en dieder wel af leeft, Is recht een rycker man: de Boer die uijt gaet spitten, En t'huijs vast, is een geck die maer en kan besitten. 'T scheelt veel of een syn goed, dan of syn goed een' heeft. eod.
(Swacken staet)Ga naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+. Hoe sterck zijt ghij wel te Hove? Vraeghd'er een niet vande grove Loerende op een kackerlack: Neghen, seide een van de Heeren. 5[regelnummer] Siet toch, sprack de man met eeren, Die wel wist wat daer gebrack, Zijt ghij soo sterck en soo swack! 6. Dec.

[pagina 215]
(Neel de versinster)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Neel will haer eens te deegh versinnen, Eer sij will luyst'ren naerden trouw En worden van een' vrijster vrouw. Maer onder 'tmallen, onder 'tminnen 5[regelnummer] En gaet de saeck niet soo se souw: Sij hebben wat te vroegh begonnen: Nu heeft hem Ian oock eens versonnen; Hij scheidt 'er uijt, sij is met kind: Neel heeft 'er eens te deegh versint. eod.
[Wat datmen Neel seij of vermaende] Wat datmen Neel seij of vermaende, Wat men de sloor voor lessen gaf, Sij maeckte Ian gestadigh gaende, En schonck hem nu en dan een' draf. 5[regelnummer] Nu komt 'er binnen negen maenden Een knechtjen of een meisjen van: Sy zijn bey binnen, Neel en Ian. eod.
(Broots noot)Ga naar voetnoot2). Ick noemde een' Bedelaer brooddroncken over straet: Brooddroncken, zeid' hij, Heer, daermede mooght ghij proncken; De naem en past mij niet in desen kaelen staet; Ick hebb droogh brood gebreck, en heet ick noch brood-droncken? eod.
(Aelwaerdige Teun)Ga naar voetnoot3). Teun, seid' ick, Teun, ghij zijt aelwaerdigh: Hij gaf ter antwoord spits en vaerdigh, Ael heet mijn' vrijster, waer dat waer! Mij dunckt ick waer dan eerst all-waerdigh, 5[regelnummer] Als ick maer eens Ael waerdigh waer. eod.
(Claer de bruyt)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Claer is klaer, soo sij seght, en 'tis tot daertoe waer; Haer houwelyck gaet aen, men hoort het inde kercken: Maer s' is swaerlijfvighjens, na m' aen den gangh kan mercken. Klaer is Claer, soo sij seght, en Claer en is niet klaer. 8. Dec.

[pagina 216]
[Pier staet en futselt end' en knoeijt] Pier staet en futselt end' en knoeijt En maeckt geen end van mallen: Maer Trijn segt, dat's all niet met allen; Pier, wilt ghij dat het werck wat spoeijt, 5[regelnummer] Soo most mend'er aen vallen. eod.
(Claes onklaer)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Claes schort'er twee, na datter werdt geseght, En hij valt aenden Trouw: Men seit en seit te recht, Daer niet en is verliest de Heer syn recht, 5[regelnummer] Maer noch veel meer de vrouw. eod.
(Tijts nieticheit)Ga naar voetnoot2). Flus is wegh, Nu nu oock. 't aenstaende en is noch niet. Hoe driftigh zyn de stroomen Diem' in de dinghen siet! Daer 's altoos wat verbij, en altoos wat te komen, 5[regelnummer] En noyt en isser ijet. eod.
(Verloren gelt)Ga naar voetnoot3). Ian stelt en Ian herstelt mijn uer-werck, en 'ten baet niet: Hy treckt all vast mijn geld, en 'twerck staet still; dat gaet niet. eod.
(Verstaeje 't wel)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Ghy light en jangelt als een' bell, Verstaejet wel, verstaejet wel? En, Claes, het is onnutte praet: Mij dunckt ick 'twel verstae; soo ghij 'tmaer wel verstaet. eod.
[Komt, willen wij gaen, of willen wij staen, of willen wy leggen] Komt, willen wij gaen, of willen wij staen, of willen wy leggen? Ick vraegh 't Pieternel, Maer vraegh het niet wel; Ghij weet of ghij wilt, maer of wij bey willen, en kont ghij niet seggen. eod.

[pagina 217]
(Groen houwelijck)Ga naar voetnoot1). Raeckt onse Pieter soo te koy met onse Celie? Ick heet dat bruylofts bedd een bedd met Pietercelie. eod.
(Lichte truy)Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Truij hout sich als wat deeghs, en 'tis een gortigh vercken. Iae, gaet sij met die huijck ter kercken? Ey, segt, in plaetse van die huijck, Gaet Truij ter kercken met dien buijck? eod.
(Deegelick onbijt)Ga naar voetnoot3). Ick vraeghde na wat deeghs Om t'eten onderweeghs: Myn' knechts, naer langhe soecken, Versaghen mij van koecken; 5[regelnummer] Daer hadd ick vrij wat deeghs. eod.
(Maticheit)Ga naar voetnoot4). Dirck heeft een' Roomer als een hoet, Daer hij wel soo veel wijn in doet, Men souder in verdrincken. Nochtans soo blyft hij in de maet 5[regelnummer] Die rondom 'tglas geschreven staet: Men moet met maten drincken. eod.
(Haestighe Trijn)Ga naar voetnoot5). Trijns houwelick is nauw half jaerigh, En s' heeft een vruchtjen afgeleght: Daer werdt gelacchen en geseght, De Ioffer is wat te voorbaerigh. 5[regelnummer] Wel hoort dit volck toch eens, seght Trijn, Wat soud' ick, achterbaerigh zijn? eod.

[pagina 218]
(Twee dieven)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Twee dieven zijn op een' huijsbraeck gevangen, En gaen ter dood. De wett neemt het wat nauw. All even gauw sij sullen beide hangen; De reden is, sy zijn beide even gauw. eod.
[Een Paepje preeckte, 'tHemelrijck] Een Paepje preeckte, 'tHemelrijck, Dat hij met Boeren socht te vollen, Was inde soeticheit gelijck Aen schapen-vleisch gestooft met knollen. eod.
[Een deel Canonicken, maer letterloose bloets] Een deel Canonicken, maer letterloose bloetsGa naar voetnoot2), Vraeghd' ick, Hoe laedtmen u met sulcke hoopen goeds? Een derde zeij daerop; de grootste Ezels plaghen Het meeste wicht te draghen. 9. Dec.
[Claes is all zeventigh, en kan sich niet onthouwen] Claes is all zeventigh, en kan sich niet onthouwenGa naar voetnoot3), Hij vrydt staegh om wat jongs en meent'er met te trouwen: Hy soeckt ontwijffelick, naer ick het kan verstaen, Door een moy meisjens schoot na 'tHemelrijck te gaen. eod.
[Derft gh' acht en zestigh jaer by een en twintigh leggen] Derft gh' acht en zestigh jaer by een en twintigh leggenGa naar voetnoot4) In een bedd, malle geck? daer moet ick wat op seggen; Uw schortten eens een' vrouw, doe ghij noch jongh waert, Ian; Nu schort uw' vrouw een man. eod.
[Ghij bouwt een Arm-huijs, Claes, tot troost van uw gemoet] Ghij bouwt een Arm-huijs, Claes, tot troost van uw gemoetGa naar voetnoot5): 'T is groot, en 'tkost veel gelds van uw gewoeckert goed. Maer 'tis noch veel te klein voor Armen by dozijnen Die door dat woeckeren zijn komen te verdwijnen. eod.

[pagina 219]
(Mannighe Lijs)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Lijs heeft sess mans gehadt, en 'tschijnt sij'r een te kort heeft: Schort Lijs nu noch een man, nae sij'r soo veel geschort heeft? eod.
[Claes heeft sich bluts gekocht in voorraed van veel wijns] Claes heeft sich bluts gekocht in voorraed van veel wijnsGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+, Op hoop van een quaed jaer en weinigh sonneschijns. Die koopmanschap is mis; 'tna-jaer valt warm en helder; Syn wijn light en bederft, die son schijnt in sijn' kelder. eod.
(Hoetkramer)Ga naar voetnoot3). Dirck socht een' niewen hoet met woorden te betaelen. Neen, sey de Cramer, Heer, hier most geen geld aen faelen; Mij lust niet achter u te loopen als een bloedt, En hebben staegh mijn' Hoet te lichten voor mijn' Hoet. 10. Dec.
(Onpaer)Ga naar voetnoot4). Tijs is pas twintigh, Maey, syn wijf, pas zestigh jaeren: Hij seght, op een' ouw' luyt spantmen wel niewe snaeren. eod.
['K hoor van een soet krackeel; Boer Iaep will S.^t Christoffel] 'K hoor van een soet krackeel; Boer Iaep will S.^t ChristoffelGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+ Doen schild'ren op een' planck niet langer als syn' schoffel. De schilder weet gheen' raedt, en thoont hem waer het schort. Boer Iaep seght, 'T is geen noot, valt de planck wat te kort, 5[regelnummer] Christoffel kander op, men hoeftse niet te langhen, Als men de beenen maer beneden uyt laet hangen. 10. Dec.
[Gelooft ghy 'tvaghevier? sprack een geschoren Priester] Gelooft ghy 'tvaghevier? sprack een geschoren PriesterGa naar voetnoot6)Ga naar voetnoot+: Neen, zeid een ronde Boer, en 'twas geen quaed bediedt, Neen, ick en loof't niet, Miester; Want dan most icker in, Ick loof het beter niet. eod.

[pagina 220]
[Ick hebb mijn eighen goed verdaen] Ick hebb mijn eighen goed verdaenGa naar voetnoot1), Sprack Tijs, en sprack syn' Rechters aen, Sit ick daerom gevangen? Mij moght wel eens verlangen, 5[regelnummer] Waer ick met 'tuwe door gegaen, Wat soud 't dan wesen? Hangen. eod.
[Ian Pull light inde Coorts] Ian Pull light inde CoortsGa naar voetnoot2) En brandt gelyck een toorts, En tegen syn' Doctoren Kan hij sich wel verstooren, 5[regelnummer] Als hij se siet begaen Om syn' dorst te verslaen: Helpt hem maer van de Coorts, hy weet wel and're flesschen Om syn' dorst me te lesschen. eod.
[Schipper Ian reed als een Heer] Schipper Ian reed als een HeerGa naar voetnoot3) Op een' weelderighe Meer, Die hem, vol van Haver-kruijm'len, Meesterlyck in 'tslyck dé tuijm'len. 5[regelnummer] Siet toch, zeid' hij, 'tkan hier me Stormen, als by ons in zee. eod.
[De tand-pijn, seght Andries, is wel een' swaere straf] De tand-pijn, seght Andries, is wel een' swaere strafGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+, Maer ick houd 't met den raedt diem' een oud vrouwtje gaf; Daer is geen beter oock, all wouwm'er verr om reisen; Als de pijn is op 'thoogst, soo moetm'er niet aen peisen. eod.
(Half ionckerschap)Ga naar voetnoot5). Ian is een Ioncker, soo hij seght; Een proncker is het van een knecht, Dat mercken schier de blinden, Soo stoft hij op sijns vaders Recht. 5[regelnummer] Syn' moederlicke vrinden, All zijn sij goed te vinden, Hij kenter een noch geen in Stadt.
[pagina 221]
Ga naar voetnoot+ Daer weet hy geen besluyt aen, Dan 'tschijnt Ian heeft geen moer gehadt, 10[regelnummer] Hij will voor Phoenix uijt gaen. eod.
[Hoe komt Ian sulcken rijcken man] Hoe komt Ian sulcken rijcken manGa naar voetnoot1)? Daer weet ick wel een' reden van: Hy schrapt het in met schepelen, En deelt het uijt met lepelen. eod.
[Ick noyde Claes ten eten] Ick noyde Claes ten etenGa naar voetnoot2) Daer ick ter Tafel sat: Hy is niet neer geseten; Daer sweegh ick op, en at. 5[regelnummer] 'T begon hem te verdrieten Dat ick hem vasten liet, en Niet meer van sitten sprack: Heer, seid' hij, magh ick 'tvragen, Hoe seit ghij mij daer strack? 10[regelnummer] Sij loeghen die het sagen, En riepen, sit maer aen. Hij sat, en at ter deghen, En seij, ick was verleghen, Nu heb ick 'teerst verstaen, 15[regelnummer] En wierd oock moe gestaen. eod.
(Vragende propheten)Ga naar voetnoot3). Drij Heidens vraeghden mij den naesten wegh naer stadt: Ick antwoorde 'tgeboeft; Ten minsten schaemt u wat: Ghij die elck een in stadt de waerheit uijt wilt leggen, Moet ick u uijter stadt den wegh nae stadt toe seggen? eod.
[Maeckt vrienden, vrienden, en schouwt vijanden met machten] Maeckt vrienden, vrienden, en schouwt vijanden met machtenGa naar voetnoot4). Dit brengh ick daghelix mijn' kind'ren in gedachten; Een hondert vrienden is te weinigh voor een' man, En eene vijand is meer dan hy laden kan. eod.

[pagina 222]
(Roer)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Ghij vraeght, hoe gaet dat, en hoe komt dat, als 'tsoo raest Daer een gespannen Roer syn lood syn' loop uijt blaest? Men doet'er kruijt voor in, men brandt het uijt langs 't Laed-gat, Soo komt dat en soo gaet dat. eod.
[Wat is 't fraeij als een wat kan] Wat is 't fraeij als een wat kanGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+ Die van allerley besocht heeft. 'T most een kloeckert zijn, seght Ian, Die dat loopen eerst bedocht heeft 5[regelnummer] Dat soo menigh eerlick man Uyt den hoogen nood gebrocht heeft. 11. Dec.
[Vermaen ick Tijs ter deughd; dus weet hij 't af te weeren] Vermaen ick Tijs ter deughd; dus weet hij 't af te weerenGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Hy seght hy moeyt sich niet Met dinghen van verdriet, Daer sich hy noch syn Bors met weten te geneeren. eod.
[Werdt niet moe van wat gekoesters] Werdt niet moe van wat gekoesters; Koockt all eyeren en Oesters Voor uw' man, all kost het veel, 'T sal u weer in komen, Neel. eod.
[Vroom zyn is wel goed, seght Ian] Vroom zyn is wel goed, seght IanGa naar voetnoot4), Maer men eet'er weinigh van. eod.
[De waerheit vindt noch stall, noch haert] De waerheit vindt noch stall, noch haertGa naar voetnoot5): Wilt ghy de reden lesen? De Duijvel is des werelds waert; Hoe souws' hem welkom wesen? eod.

[pagina 223]
[Vraegt niet of ick hebben will] Vraegt niet of ick hebben willGa naar voetnoot1); Geeft ghij maer, en swijght all still. Hebb ick wat verstand van leven, Die veel vraeght will weinigh geven. eod.
[Ian en kan niet doen als sluijten] Ian en kan niet doen als sluijtenGa naar voetnoot2); Uijt de kist will geen paer duijten: Daer de Duijvel sitt voor 'tslot, Is de man syn Geld syn God. eod.
[Den Ezel is gelijck de vrecke menschen-haeter] Den Ezel is gelijck de vrecke menschen-haeterGa naar voetnoot3), Die van sijn' schatten geen genieter weet te zijn, De beest gaet overlast met spys en brood en wijn, En eet maer distelen, en drinckt niet meer als water. eod.
['T gevaer is voll gevaers; niet om de woeste baeren] 'T gevaer is voll gevaers; niet om de woeste baerenGa naar voetnoot4), Maer om dat menschen meest van welvaert qualick vaeren. 'T is goed sien wat ons all 'tvergaeren helpen sal, 'T Goud vande niewe wer'lt maeckt d'oude weereld mal. eod.
[De waerheit baert maer haet: dit weet Ian t' overleggen] De waerheit baert maer haet: dit weet Ian t' overleggenGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+ Hem is een Papegaey te rechter tyd vereert, Die leert hij selver, en hij heefter af geleert Niet weer als men hem heet en voorsegt nae te seggen. eod.
['T Recht Contrefeitsel van een' Hoer is Neel, sey Ael] 'T Recht Contrefeitsel van een' Hoer is Neel, sey AelGa naar voetnoot6): 'T magh wel, zeij Neel, maer Ael het levend principael. eod.
(Keur van dienst)Ga naar voetnoot7). Een kloeck ervaeren knecht werdt mij thuijs aengeboden; Maer ick en maeck geen' staet van afgerechte boden.
[pagina 224]
'Kbuijgh liever self mijn hout: bestelt mij maer een' knecht, Die lydt all watm' hem doet en doet all watm' hem seght. eod.
['T en is niet wel geeischt, Geeft all wat ghij kont geven] 'T en is niet wel geeischt, Geeft all wat ghij kont gevenGa naar voetnoot1): Als rijcke lie'n dat de'en, waer souden sy van leven? eod.
(Huyshouden)Ga naar voetnoot2). Ghy hebt het huijs vol boden, Ian: 'T is wel; maer siet, dit komt'er van; 'T zyn niet alleen uw' boden Als doenders van geboden: 5[regelnummer] 'T zijn boden buijtens huijss, sy dienen alle man: All draghen sy geen Buss, 'tzijn rechte tyding-draghers Van all uw huijs beleid voor spijen en voor vragers. eod.
[Ian will den armen wel gedencken] Ian will den armen wel gedenckenGa naar voetnoot3), En nu en dan een Oortjen schencken. Hij seght hij sal; maer 'tis, hij souw, Als 'tover syn hert komen wouw. 5[regelnummer] Ian, soo 'twill over Gods hert komen, Die uw' ondanckbaerheden siet, Soo sult ghij deelen met de vromen In 'tHemelrijck; maer anders niet. 11. Dec.
[Ick eisch u weinigh gelds; ghij geeft mij meer quae woorden] Ick eisch u weinigh gelds; ghij geeft mij meer quae woordenGa naar voetnoot4) Dan ick mijn leven hoorden: Die heb ick niet van doen; soo ghij mij niet en telt, Houdt beij te samen, uw' quae woorden en uw Geld. eod.
[In 't huijs daer boose knechts te samen willen spannen] In 't huijs daer boose knechts te samen willen spannenGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+, Is den Heer niet veel min als uijt sijn Rijck gebannen. eod.
(Gauwe Neel)Ga naar voetnoot6). Neel is een' gauwe Vrouw van reden en van daed. Dat is soo goed als kloeck, en kloeck soo goed als quaed. eod.

[pagina 225]
[Uw' vloijen en uw' Luijsen] Uw' vloijen en uw' LuijsenGa naar voetnoot1) Kont ghy niet doen verhuijsen; Sy maken 't u te bang. Hoort waer ick nae verlang, 5[regelnummer] Ian, en helpt mij verlangen, Met Tafel en met spijs saegh ickse geeren hangen. eod.
[Myn Ionghen brack m' een fyn Gelas] Myn Ionghen brack m' een fyn GelasGa naar voetnoot2): Ick vraegd' hoe 't bij gekomen was? Soo, zeid' hij, Heer, als om te mallen, En heeft 'er noch een laten vallen. eod.
[Tijs, zeide ick, zijt ghij oock all meester in uw' Kluijs] Tijs, zeide ick, zijt ghij oock all meester in uw' KluijsGa naar voetnoot3)? Iae, sprack hij, 'kheet den Heer van 'thuijs: En inder daed, ick ben de stoutste; Doch naer het jongst en naer het oudste. 5[regelnummer] My dunckt, Tijs heeft dat wel versint; Hij meent de vrouw en 'tjongste kindt. eod.
(Neel en den bruydegom)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. 'Kwed je mij niet en vindt, sey Neel, en was gaen schuijlen, Als malle Bruyds die huijlen. Iae, riep den Bruyghom Kees, sit je daer in een hoeck En lustje alreeds te pruylen? 5[regelnummer] 'Kwedd, soo je niet en komt, dat ick je niet en soeck. eod.
(Troost tegen regen)Ga naar voetnoot5). Hoe is het volck sus teer Van wat nats op haer leer? 'Kben door en door geregent, Als menigh jong-gesel, 5[regelnummer] En nam het altoos wel; Want ick was soo gezegent, 'T en gingh noijt door mijn vell. eod.

[pagina 226]
(Op de schielicke doot van een' afvallighe)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Heeft sij Gods Kerck onteert? Daer heeft sij vals gesproken, En die 'thaer heeft geleert Heeft haer den hals gebroken. eod.
[Ian kan niet duren by sijn Wijf] Ian kan niet duren by sijn Wijf; Hy slacht veel' van sijn' buren. Niet dats' hem hoetelt met gekijf; Maer sij will tureluren, 5[regelnummer] En tureluren lijf, Ian valt te slap en Neel te stijf, Hij kander niet by duren. eod.
(Klaes en Neel)Ga naar voetnoot2). Klaes komt'er twee te kort in 't gros, Om syn stuck uijt te wercken. Daeraf staet Neel de kop soo los, Soo slaet sij menighmael den os, 5[regelnummer] En dan slaet hij het vercken. eod.
[Hoe light ghij met uw wijf] Hoe light ghij met uw wijfGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+ Gestadigh in gekijf, Met keelen sonder ooren? Wilt ghij malkander hooren 5[regelnummer] En duijdelick verstaen, Laet het met beurten gaen: Ian, laet de vrouw drij weken En ghij drij and're preken, En soo van hand tot hand, 10[regelnummer] Soo raest ghij met verstand. eod.
(Weinigh viers hard opgeblasen)Ga naar voetnoot4). Sestien vieren, seght ons Brant, Werden in syn huijs gebrandt.
[pagina 227]
Ga naar voetnoot+ Sestien vieren! 'tschijnt een wonder: Dan daer is een arghjen onder: 5[regelnummer] Het zijn vier Vieren, en ghij hebt in 'tschool gesien, Vier mael vier maeckt sestien. eod.
(Volbodigh huys)Ga naar voetnoot1). Claes heeft een huijs gelyck een' kerck; Hy is wel twintigh Boden sterck; Het woelter onder meids en knechten Soo in 'tgekijf als in 'tgevecht en 5[regelnummer] Oock in 'tgesoen en sulcken werck: Is dat een huijs gelijck een' kerck? 12. Dec.
[In eenen dagh, sey Ian, was hij van Coln gereden] In eenen dagh, sey Ian, was hij van Coln geredenGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+ Op schaetsen inden Haegh: Syn knecht viel in syn' reden, En seij, in eenen dagh, myn' Heeren, dat is waer; Maer ghij moet weten 'twas de langste dagh van 'tjaer. eod.
(Begrijpelickheit)Ga naar voetnoot3). Wat hebt ghij mij toch voor begrijpelick te schelden, Die u ter tucht vermaen, en vriendelick en selden. Ian overdenckt eens rypelick Hoe dat ghij u vergrijpt; 5[regelnummer] Die 'tquaed doet is begrijpelick, En niet die 'tquaed begrijpt. eod.
(Konsteloos oordeel)Ga naar voetnoot4). De schoone, rycke Maeij en will mij niet vergunnen Dat ick goed of quaed dicht ter deegh souw keuren kunnen, Om dat mijn eighen dicht soo slecht is als men siet: Sy meent, dat's buyten mij; daerom begrijp ick 'tniet. 5[regelnummer] Hoe, soude ick niet verstaen wat dat van rijck en fraeij is, Om dat ick niet soo fraey en rijck en ben als Maeij is? 13. Dec.

[pagina 228]
[Ick keerde een boer syn Roer van mijn lijf wat ick kost doen] Ick keerde een boer syn Roer van mijn lijf wat ick kost doenGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+, En vatten 't byde tromp. Iae, sey den hangebast, Dat is de rechte slagh, houdt ghij 'tdaer voor wat vast, Ick sal 't hier achter los doen. 5[regelnummer] Ick scheid'er uijt en liet hem gaen, De Boer hadt het te wel verstaen. eod.
['Kontmoette Pieter bult, en Ian Buijck op een brugg] 'Kontmoette Pieter bult, en Ian Buijck op een bruggGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+, En seide, siet toch eens of dat niet goed gerief en is, D'een draeght syn packxken voor, den ander op syn' rugg, 'T is wijsselick gesorght daer het land soo voll dieven is. eod.
(Harde Iob)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Ian slaet syn Wijfjen en syn' kind'ren dagh voor dagh All wat hij beucken magh, En seght, hij moet soo slaen tot steun van syn gesagh: Is dat de rechte slagh? eod.
[Ian, sey Dirck, zijt ghij schier uw beste goedje quijt] Ian, sey Dirck, zijt ghij schier uw beste goedje quijtGa naar voetnoot4), En houdt ghij noch niet op van drincken en bordeelen: Sal 'tnoyt geen einde zijn? Iae 't, zey Ian, metter tijd, Als ghij ophouden sult van woeckeren en stelen. eod.
[Pour vuider un proces qu'on pourroit mieux debatre] Pour vuider un proces qu'on pourroit mieux debatre L'on m'offre le Duel, et je vaij sur le lieu. Dira-on que j'aij peur, et n'oseroij me battre? Il est vraij, mais, notez que je ne crains que Dieu. 13. Dec.
[C'est une vertu lasche, une honteuse abstinence] C'est une vertu lasche, une honteuse abstinence, Où l'inclination succombe à l'impuissance. Mais c'est le bel effect d'un glorieux pouuoir, De ne faire le mal et de le bien pouuoir. eod.

[pagina 229]
[Daer is geen beter raed voor ijemand die 'tkan herden] Daer is geen beter raed voor ijemand die 'tkan herdenGa naar voetnoot1), Als die een Ruijter gaf om lustigh rijck te werden: Neemt, seid' hij, soo veel wijfs als Salomon besat, En kust u aenden hoop ter deghen mat en sat: 5[regelnummer] En kiest dan, op syn Duytsch, voor elck kind vijf ses peters, Ghij werdt voor seker rijck door menighte van eters. 14. Dec.
[Ian hiet een hoeren kind in 'tkijven tegen Aert] Ian hiet een hoeren kind in 'tkijven tegen AertGa naar voetnoot2); Daer hadd hy syn verset dus tegen metter vaert: Daer ghij geteelt wierdt, vriend, en hebben oock de Papen Niet altemael geslapen. eod.
(Volle rust)Ga naar voetnoot3). Doet all 'tgoed dat ghij kont, laet all 'tquaed dat ghij moet: Soo stelt ghy'r twee te vre'en, uw' God en uw gemoet. eod.
[Mijn uerwerck is een recht Erfscheiders Instrument] Mijn uerwerck is een recht Erfscheiders Instrument, Het wijst altoos van selfs of daer, of daer ontrent. 15. Dec.
[God ghev' u vrede, sprack een Paepje tot een' Ruyter] God ghev' u vrede, sprack een Paepje tot een' RuyterGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Vré, sey de Ruijter, wel wat quelt mij de bernhuijter! God ghev', uw vagevier verdwijnen mogh' in roock, Soo magh ick bedelaer gaen worden en ghij oock. 16. Dec.
Een trompetter te voetGa naar voetnoot5). 'T schijnt wat te zyn, maer 'tis niet waerd; Hans gaet te voet en blaest te paerd. eod.
(Bywoort)Ga naar voetnoot6)Ga naar voetnoot+. T is by manier van spreken, Seght Ian naer yeder woord Daermen niet min als preken Of siecken-troost aen hoort.
[pagina 230]
Ga naar voetnoot+ 5[regelnummer] Ia, vloecken, Ian, en tieren En diergelijck onstuijm gebaer, Is wel manier van spreken, maer Geen spreken van manieren. eod.
[Hoe heet God? vraeghden ick een voerman op syn wagen] Hoe heet God? vraeghden ick een voerman op syn wagenGa naar voetnoot1): Hoe God heet, Heer, daertoe zijn ghij en ick te bot. En, seid hij, soo 't u lust, ghij mooght het hem gaen vragen, Maer doet een yeder goed en geen quaed, dat heet God. eod.
['Kwas van den wegh gedwaelt om een quaed slagh te mijden] 'Kwas van den wegh gedwaelt om een quaed slagh te mijdenGa naar voetnoot2), En vraegden aen een Boer, of ick te rugg most ryden? Neen, heerschap, rydt ghy niet te rugge, zeij de guijt, Keert maer uw peerd eens om en rijdt all voorwaert uijt. eod.
(Beter voor boter)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Bessje wouw haer' boter spaeren, En de kind'ren wierden 't wijs: Om daer beter in te varen Viel de keers om veer quanswijs. 5[regelnummer] Bessje, kondigh van die streken, Sloegh haer boter gae voor eerst Met twee handen uytgesteken Daer elck een in sné om 'tseerst: Siet, seij Bess, dat stond te vreesen, 10[regelnummer] Dat souw in mijn' boter wesen. 16. Dec. Alblasserdam.
[Dirck, weet ghij hoemen Eeck van water hier ter sté maeckt] Dirck, weet ghij hoemen Eeck van water hier ter sté maecktGa naar voetnoot4)? 'T gaet eveneens te werck gelijckmen sout van snee maeckt. Ibid. eod.
[Myn jonghen brack mij glas voor glas] Myn jonghen brack mij glas voor glasGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+: Ick seid', als dat de meeningh was, En dat hij geern dé wat ick noo had, Dat ick daertoe geen knecht van noo had:
[pagina 231]
5[regelnummer] Een glas te breken was een treck Die ick soo wel kost als een geck. Iae, seid' hij, Heer, danck hebt dat ghij met mij verkeert hebt. Kont ghij wat, soo bekent dat ghij 't van mij geleert hebt. Ibid. eod.
[Doorluchtigen heer Beul bestiert mij wat genadigh] Doorluchtigen heer Beul bestiert mij wat genadighGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+, Sprack Lichtvoet op 'tschavot met den hoed af gestadigh. De beul verspaerde een' roe; want, seid' hij, 'tgingh beleeft. Men kan wat doen als m' een syn' rechten toenaem geeft. Giessendam eod.
[Claes was Moer Knelis quijt en sat als inden rouw] Claes was Moer Knelis quijt en sat als inden rouwGa naar voetnoot2), En men beklaeghden hem 'tverlies van syn' goe vrouw. Ia, seid' hij, is 'tniet waer, ksie wel, 'ten kan niet falen, All dat ons liefst is, will de Duijvel 'teerste halen. 17. Dec. Giessendam.
(Tijdighe doot)Ga naar voetnoot3). Dirck is syn boose wijf ontvallen; maeckt geen' rouw; Hy is veel beter byden Heer als byde vrouw. ibid. eod.
[Iob quam van buytens lands, en vraeghde naer syn vaertje] Iob quam van buytens lands, en vraeghde naer syn vaertjeGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+; Men seid' hem, hy was dood. Wat duijvel, riep hij, dood! Myn moer? all dood. mijn Broers? all dood. myn suster Maertje? Dood. duysend duijvelen staen ick dus naeckt en blood? 5[regelnummer] Hoe is 't toch met den hond dien ick soo dickwils kusten? All dood. doe was 't, arm beest, bijde rest moet hij rusten. ibid. eod.
[Ian most ter galge gaen en wouder voorwaert op] Ian most ter galge gaen en wouder voorwaert opGa naar voetnoot5). Te rugge, sey de Beul; dat is geen stijl van sterven, Het waer een' valsche leer, die souw de konst bederven. Vergeeft mij, sey de bloed, het is mijn' eerste strop. ibid. eod.

[pagina 232]
[Siet hoe schoon staet het Ian] Siet hoe schoon staet het IanGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+: De paep beveelt hem 'tvasten. Sijn wijf heet hem de Kan Verlaten wat sij kan. 5[regelnummer] Als hy op beide pasten, Soo waer hij een dood man. Inter Giessendam et Gornich. eod.
(Aen wijnighe Aert)Ga naar voetnoot2). Zyt gh' inden Haegh woonachtigh, Aert? 'Kwouw dat gh'er wat win-achtigh waert: Maer, hebt ghij 'thandwerck niet vergeten, Soo moght het wel wijn-achtigh heeten. ibid. eod.
(Elck wat)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Men seght daer slaghen omgaen souwen Bij Tys en Teunis en haer' vrouwen; Maer, siet, de vrouwen seggen mij, De slaghen blyven haer meest bij, 5[regelnummer] En 'twaeren heuchelicke dinghen, Alsser maer slaghen om en ginghen. ibid. eod.
(Aen niewsgierighen Wilm)Ga naar voetnoot4). Wilm, waer toe dient all dat gevraghe, Wat gaet'er om in 's Gravenhaghe? Soo menighmael als ick'er kom, Gaet daer een vent uw Huijs omwandlen, 5[regelnummer] Als wild' hij met uw vrouwtjen handlen: Vraeght daer na; dat gaet t' uwent om. ibid. eod.
[Ian sou te Misse gaen, en dat met hoopen] Ian sou te Misse gaen, en dat met hoopenGa naar voetnoot5), 'T en waer een' reden daer hij sich af dient: Te weten, Domine, ghy zijt sijn vriend, En vrienden moetmen niet veel overloopen. Monickeland eod.

[pagina 233]
[Men vraeghde Iob, wat hem gebrack] Men vraeghde Iob, wat hem gebrackGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+ Dat hij syn kerckgangh nae wouw laten? Wel, zeid' hij, waertoe all dat praten? Ick was eens onder 'theiligh dack, 5[regelnummer] En hebber soo veel af onthouwen Als mij mijn leven uyt kan houwen, En 'theet, hebb ick 'twel nagesien, Gods wett en woorden, en maer thien. ibid. eod.
(Ysbrandt tegen Neel)Ga naar voetnoot2). Neel seght, sy was goe maeghd Does' Ysbrant heeft bejaeght, En 'tis soo waer, seght Ysbrant, Als dat vier vriest en ijs brandt. ib. eod.
[Een' jonghe vrouw met een oud man] Een' jonghe vrouw met een oud manGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+, Gewisse kind'ren, seghtm'er van. Maer, doetmen noijt meer als men kan, (Ick doe 't u maer gedencken, Ian) 5[regelnummer] Wie maeckt die witte kind'ren dan? ibid. eod.
(Trijn en haer man)Ga naar voetnoot4). Trijn hiet haer man een' dief voor alle de Gemeent, En seght hem soetjens, 'Kmeen't soo qualick niet, gaet henen. Hij noemt haer luyd en sacht caroigne en Hoer met eenen, En meent het ernstigh: 'T is soo qualick niet gemeent. ibid. 18. Dec.
(Vryagie)Ga naar voetnoot5). Neel, sey Dirck, leert de saeck ter deghen overleggen Wat dat ick vrij, ghij seght, 'Tis niet te doen met seggen. Seght mij het Iae-woord maer, dat beter als een soen is, Ghij sult haest vinden oft met seggen niet te doen is. ib. eod.

[pagina 234]
(Aen Andries)Ga naar voetnoot1). 'T goed, seght ghy komt u toe: Dat 's waer, Andries, maer hoe? Ick sie dat het u toe komt, Maer 'kweet niet of 't u toekomt. Equitans Monickeland Zulichemum. eod.
[Trijn, waer toe all dat overlegh] Trijn, waer toe all dat overlegh? Treckt maer met Wilhem over wegh: Als Wilhem over Trijn gaet leggen, Dan kont ghy 't t'samen overleggen. Ibid. eod.
(Leger-les)Ga naar voetnoot2). Pieter, dit 's een Ruyters treck; Die syn' leersen will beschermen, Datse 'tvier niet op en treck' Moet sich op syn' knijen wermen. Ibid. eod.
[De soetste van veel' menschen] De soetste van veel' menschen Bij Franschen wijn en Renschen Hebb ick dus hooren wenschen; 'Kwouw dat ick wel geseten waer 5[regelnummer] En dat het niemant leet en waer Bij 'n dier dat niet versleten waer, Dat morsigh noch besweet en waer, En dat niet slecht gekleedt en waer, Noch all te lang noch breet en waer, 10[regelnummer] En daer genoegh bij t'eten waer, Soo datter niet een beet en waer Daerom bij mij te sweeten waer, Schoon dat het mij geheeten waer, Van jaeren jongh, van sinnen oud, 15[regelnummer] Van herten licht en swaer van goud, Mits dat het niet gespleten waer, En rein van luijs en neeten waer, Het is genoegh te weten waer, Maer binnens beens vergeten waer, 20[regelnummer] Soo dat het kout noch heet en waer; Een schelm die niet gereet en waer. Denckt of 't geen goed bescheet en waer. Equitans Zulichemo Bommeliam eod.

[pagina 235]
Zuylichemsche reisGa naar voetnoot1). De Wael sitt, seggen hier de lieden. Iae wel, wat heeft het te bedieden? Ick wouw haer banck gespleten waer, En dat sij moe geseten waer; 5[regelnummer] Soo moght ick eens aen 'tsitten komen, En dienen mij van weecke stroomen; De harde zyn mij veel te gladd: O heiligh ongevrosen natt: Die op u aende riemen sat! Bommel. eod.
[My zeide een Bedelaer, Heer, zyt ghy geck] My zeide een Bedelaer, Heer, zyt ghy geckGa naar voetnoot2)? Wat mooght ghy bidden, en dat voorden eten? 'T en voeght of dient u niet, dat moet ghij weten: My dient en voeght dat bidden, van gebreck. Ib. eod.
[Tys was een Schilder, en is een Doctor geworden] Tys was een Schilder, en is een Doctor gewordenGa naar voetnoot3), En zey syn' vrienden, die daer somtyds over mordden, De fauten die ick deed' als Schilder sagh elck een, Nu stop icks' onder d'aerd, en soo en sietm'er geen. Ibid. eod.
[Die blind van kinds been is blyft all syn leven blind] Die blind van kinds been is blyft all syn leven blindGa naar voetnoot4). Die van jongs niet en kan blijft altoos een bot kind. Ib. eod.
[Wel dienen is beklaeght te zyn in 'tsterven] Wel dienen is beklaeght te zyn in 'tstervenGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+, Dat 's all de vrucht voor des wel dienders erven. Ib. eod.

[pagina 236]
[Dirck gaf Ian een salaetje] Dirck gaf Ian een salaetjeGa naar voetnoot1) En seid' hem voor een praetje, 'T gaf goeden etens lust. Ey, sey Ian, weest gerust 5[regelnummer] In mijnen lust tot eten: Mijn' maegh is wel soo heet, en Ick ben soo wel geseten, Gheeft ghij mij maer waer van, 'Ksal eten als een man, 10[regelnummer] En mets'len 't met de kan; Is dat daertoe 'tsalaet dient, Soo komt het mij te laet, vrient. Pedes Bommelia Gornichom profectus 19. Dec.
Zuylichemsche reisGa naar voetnoot2). De winter is afgrijsselick. Die hier een omgevall will mijen Die dient all vrij wat wijsselick. 'T en deught tot vaeren noch tot rijen; 5[regelnummer] De Stroomen staen, de Dijcken glijen, 'T is allom Ys en Ysselick. Ibid. eod.
(Noch)Ga naar voetnoot3). Het Ys is effen om te treden: Maer 'tis een' Goddelicke reden, Die staet, sie dat hij niet en vall'. Gedenckt dit, weelderighe menschen, 5[regelnummer] Die schier niet meer en weet te wenschen, Hoe gladder wegh, hoe reeder vall. Ibid. eod.
(Noch)Ga naar voetnoot4). Ick was op een verdrietigh reisen, Daer mij niet aen en lust te peisen, All steecktse mij noch inde borst. Daer viel een' sneew op harden vorst. 5[regelnummer] Sneew! seid' ick, en mischien ick lachten, Maer 'twaeren danckbaere gedachten Van een gevoeghlick hert,
[pagina 237]
Ga naar voetnoot+ De wegh valt suer en herdt, God will 't suer suijckeren en 'tharde wat versachten. 10[regelnummer] Daer volghde reghen op de sneew, Siet, seid' ick, moedigh als een leew, De Heere sendt ons plassen Om tranen af te wassen. Dit is sout water, en dat soet, 15[regelnummer] Soo is 't all dat den Hemel doet. Ibid. eod.
(Gijsbert inde keting)Ga naar voetnoot1). 'Ksagh Ioncker Gysbert met syn' goude ketingh pracchen, Als waer hij Heer van 'tLand. Siet, sey'ck, dat's om te lacchen, Men leght de dollen aen een' ketingh of een' bast; Hier 's oock een' keting, maer s' is aenden dollen vast. Gornichem. 19. Dec.
[Den Adel was te peerd, en brandd'er schier op los] Den Adel was te peerd, en brandd'er schier op losGa naar voetnoot2); Want Ioncker Dirck verbood aen Ioncker Ian sijn wapen. In 'tende, soos'er wel begosten op te gapen, Was 'teen een koeyen hoofd en 'tander van een' os. Ibid. eod.
[Het hangt de Gecken aen, sy willen, grof of fijn] Het hangt de Gecken aen, sy willen, grof of fijnGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+, Van knechten meesters en van meesters knechten zijn: Maer noijt en wasser Geck, daer ick af hebb' gelesen, 'T en zy de Paus alleen, die God hebb' willen wesen. Ibid. eod.
[Men sey, Teun had wat gelds gestolen uijt een' tas] Men sey, Teun had wat gelds gestolen uijt een' tasGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Gestolen! seid' hij, neen, daer kost hij niet me proncken, Hij hadd het maer gehaelt daer het te vinden was, En aen sijn self geschonken. Ibid. eod.
[Ians liefste vraeghden hoe de reis was toegebrocht] Ians liefste vraeghden hoe de reis was toegebrocht, Of hij in 'treisen oock eens aen haer had gedocht. Neen, seid' hij, soete kind, soud' ick eens aen u peisen? Dat hebb ick niet gedaen, maer wel een dusend reisen. Ibid. eod.

[pagina 238]
(Bibelschrick)Ga naar voetnoot1). Claes dorst syn levendagh den Bijbel niet meer nad'ren Als ick hem dronckaerts straf daer in bewesen hadt: Wegh, seid' hij, met dat Boeck syn' moeyelicke blaed'ren, Ick staed'er, sien ick wel, voor mij in 'tquaedste blad. Ibid. eod.
[Vriend, seid' een Gichtigh Heer, mocht ick uw' voeten erven] Vriend, seid' een Gichtigh Heer, mocht ick uw' voeten ervenGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+, Aen een misdadighe, die aen de Galgh ghingh sterven. Den Hangebast sagh om, en seid' hem niet meer als, Myn Heer, ick maecks' u beij, leent ghy mij maer uw' hals. Ib. 20. Dec.
[Is 't ernst Ian, zeij Agniet, met dit gestadigh droomen] Is 't ernst Ian, zeij Agniet, met dit gestadigh droomen Of is het dat ghij soo den slaper light en maeckt? Neen, zeid' hij, 'tis wel ernst, 'ken weet niet op te komen, Soo hebb ick mij te nacht aen Neel uw' meid verwaeckt. Ib. eod.
[De Kaes staet op den dis en staet ons' Anne tegen] De Kaes staet op den dis en staet ons' Anne tegen, En sy maeckt een gelaet Als waer sij seer verlegen. 'T is vreemd dat yet dat staet ons' Anne tegenstaet. Ib. eod.
(Ian Hen)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Claes heeft een' Boeck gemaeckt, en weet seer veel te seggen En kakelt als een Hen die haer ey heeft geleght: Van haenen eyeren hebb ick wel hooren seggen, Dat haenen kakelen en is mij noyt geseght. Ib. eod.
[Drij maeghden van een' Boer in eenen nacht begort] Drij maeghden van een' Boer in eenen nacht begortGa naar voetnoot4)! Is 'tmogelick? O jae 't. en nae 'tverslagen wordt Soo doen die drij niet min als twee paer wieghen maken Om offer een van drij aen tweelinghen moght raken. Ib. eod.

[pagina 239]
(Nacht-reysen)Ga naar voetnoot1). De man die 's nachts reist, is een eerelycken dief. Hij doet noch scha noch schand aen vrienden of geburen. Hy steelt syn' oogen maer het slot van weinigh' uren, En besight die alleen tot noodtelick gerief. Curru Gornichemo Schoonhouiam vehens. 20. Dec.
(Te vroegh op, half gehangen)Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Claes wist een dingh te vinden, [En 't quam hem soo te pas;] Eer het verloren was, Dat deed syn' besten hals aen een dwars houtjen binden 5[regelnummer] Doe hy maer achtien jaer en min geboren was. Dat heet de wetenschap verhoet'len en bederven En inde bakermat van 'tedel Ambacht sterven. Ib. eod.
(Stoof)Ga naar voetnoot3). Kost een' stoof alle dingh met all naer' oogen sien, Wat saegh sij menighen gesengden aers en dijen! Ibid. eod.
[De Stoof is van klaer vier, en evenwel daer stinckt wat] De Stoof is van klaer vier, en evenwel daer stinckt wat: 'T en schort beneden niet: vrouw, voelt ghij niet? daer sinckt wat. Ibid. eod.
(Blaesbalck)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. De Blaesbalck geeft niet uyt als wat hij heeft gesogen, Ghy haelt de waerheit in, en blaest niet uyt als logen. Ib. eod.
(Tang)Ga naar voetnoot5). God maeckt' een' hand van vleesch, de menschen een' van yser: Doe 'tvier geschapen was maeckt' hijse soo veel wijser. Ib. eod.

[pagina 240]
(Lepel)Ga naar voetnoot1). Het is een groot gerief voor Tand en Tong en keel, Een lang, holl vierendeel van een rond in een heel. Ib. eod.
(Wagen-rijm)Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Brengh ick veel sneldichts thuys, al blyf ick weinigh uijt; Behalven datm' in 'treisen Niet doen en kan als peisen, De weghen stieten soo, 'T is uyt mijn hoofd gestuijt. Ib. eod.
[Ick riep, wat doet de waerd, en sagh hem vast staen plengen] Ick riep, wat doet de waerd, en sagh hem vast staen plengenGa naar voetnoot3) En gins en weder mengen. 'K soeck, zeid' hij, na Gods woord goed bruijloftgast te zijn, En maeckte geerne van goed water goeden wijn. Ib. eod.
(Ian bestolen)Ga naar voetnoot4). Een dief, riep Ian, aen 'tvenster, hoe, All soetjens daer, hoe gaet dat toe? Met is de dief met Broeck en mantel doorgelopen: Het hadd een' beter vraegh geweest, hoe gaet dat open? Ib. eod.
[Foey, Ian, sey 'ck, soecktg' een' Bruydt, en wilt ghijse bedinghen] Foey, Ian, sey 'ck, soecktg' een' Bruydt, en wilt ghijse bedinghen? Bedinghen? zeid' hij, jae, maer niet als met mijn' dinghen. Inter Schoonhoviam et Goudam eod.
(Winter-vischery)Ga naar voetnoot5). Indien daer sprake waer by sprakeloose vissen Diem' onder 't ijs uijt haelt, sij zeiden, en met recht, Ey, laet ons liggen, ghij erbarmt u averecht, 'T is ons hier niet te kout, wij konnen 'tvier wel missen. Ib. eod.

[pagina 241]
(Wel willen)Ga naar voetnoot1). Als God maer naer sijn will en doet, En ick will wat ick willen moet, Soo will ick wat God will en doet, En God is 't die 'tmij willen doet. Ib. eod.
[God doet all wat men will, seght Griet] God doet all wat men will, seght GrietGa naar voetnoot2), Want emmers bidden alle Lieden, Heer, uwen wille moet geschieden, En, als ghij siet, 5[regelnummer] Syn will geschiet. Ib. eod.
(Handgreep)Ga naar voetnoot3). Vraeght Claes de Schepen syn gevoelen niet licht af, 'T en diende noch uw' saeck, noch hem dat hij 't u gaf: Ick hebb hem met een hand voll duijmkruyt sien bedaren: Licht sal hij niemand syn gevoelen openbaren. Ibid. eod.
[Een groot Huijs en syn onderhout] Een groot Huijs en syn onderhout Van onder steen en onder hout, Is dat een' Borse t'onderhoudt. Ibid. eod.
(Wel en wel, twee)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. [Ick hoor Jan seggen met gemack] Uw' kinders vaeren fraeij uyt spelen, Met pyp en Trom, en snaer en velen, En met de steenen in den sack, 5[regelnummer] Daerme verdoen sy sack en pack En land en Rent en Huijs en waeren, Heet ghij dat fraey uyt spelen vaeren? Ibid. eod.

[pagina 242]
[Ian was wat achter-winds, dat ergens hadd gescholen] Ian was wat achter-winds, dat ergens hadd gescholen Op 'tonvoorsienst ontstolen, Alsoo hij met geweld Tot pissen was gestelt: 5[regelnummer] Dat werck gaet als een water-molen. Ib. eod.
[Ick vraeghde een Bedelaer hoe hy soo lustigh leefde] Ick vraeghde een Bedelaer hoe hy soo lustigh leefdeGa naar voetnoot1) In 'tfelste vanden vorst, daer hij loegh en ick beefde? Heer, sprack hy, lett hierop; 'khebb all' mijn kleeren aen; Ghy soudt soo koud niet zijn, hadt ghij dat oock gedaen. Inter Goudam et Hagam eod.
[Men sprack met Dirck in ernst, en yeder een besocht] Men sprack met Dirck in ernst, en yeder een besochtGa naar voetnoot2) Of m' hem syn lieghen eens ten beck uyt praten moght: Ey, seid' hij, quelt ons niet, noch u, noch mij, mijn' Heeren, Vijf jaeren hoef ick om het liegen af te leeren, 5[regelnummer] En noch vyf, om geloof te krijgen by de Li'en; Wat weet ick of ick 'tuyt sal houwen tot de thien? 'Khebb elck bedrogen, nu moght ick mij self bedriegen: Weest ijeder op uw' hoe, 'ksal noch wat blyven liegen. ibid. eod.
[Een' Ioffer sagh met leed haer schoone goed vergaen] Een' Ioffer sagh met leed haer schoone goed vergaenGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+ In handen van een' Graef dies' had gesocht te trouwen, En die het hylick hadt om 'tschoone goed gedaen. Madame, seid' ick haer, 'tis u te laet berouwen, 5[regelnummer] Het Graven vleesch is dier, dat hadt ghij best bedocht Eer dat ghy 'thebt gekocht. Ib. eod.
[Hoe trouwen Bedelaers soo lustigh sonder vrees] Hoe trouwen Bedelaers soo lustigh sonder vreesGa naar voetnoot4) Van swaeren kinderlast en overwight van vlees? Wat gissingh maeckt dat volck? Het is goed te vermoeden; Sy weten dat elckeen haer' kinderen sal voeden. Ib. eod.
(Rouw en trouw)Ga naar voetnoot5). Lys magh haer man berouwen In een' swart laken bouwen Met ongeboorde mouwen,
[pagina 243]
En weten haer te houwen 5[regelnummer] Als recht bedroefde vrouwen Wel moghten en wel souwen, Ick weet ter goeder trouwen, Het hylick met den ouwen Was haer all lang berouwen: 10[regelnummer] De druck sal haest verkouwen, Sy sal hem wel verdouwen. 'K heb haer haer' neus sien klouwen En in haer' hand sien spouwen. Sij heeft de konst onthouwen, 15[regelnummer] Sij kent den draed en 'tklouwen, Laet backen en laet brouwen Sij will weer haest aen 't trouwen, Men hielse met geen' touwen. Ibid. eod.
Snutter. Een neusdoeck is een snuijter. Soo is een snutter met; Maer 'tscheelt veel ofs' een Ruijter Aen Neus of Keersse sett. Ib. eod.
HaspelGa naar voetnoot1). Siet eens hoe den haspel pocht Met den arbeid van goe' handen: Sulcken ijdelen gedrocht Vindtmen meest in alle landen. 5[regelnummer] Veel in 'thof, veel inde kerck Proncktmen met een anders werck. Ibid. eod.
NaeldeGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Een' spitse naelde gaet wel door; Een scherpe reden gaet wel voor: Als men maer eens 'tgat gemaeckt heeft, Daer de naelde door gekraeckt heeft, 5[regelnummer] Volght wel lichtelick de draed 'T zij van naed, het zij van praet. Ib. eod.

[pagina 244]
Spelle. Weet ghij wat van spellen is? Spellen bij gelijckenis; Bits en spits en hard van hoofjens, Zijn als schepselen met kloofjens. Ib. eod.
SpinnewielGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Werdt niet all te haestigh rijck: Neemt maer weinigh vlas gelijck. Spinnen is voorsichtigh winnen: Die sijn' welvaert aen kan spinnen, 5[regelnummer] Spoedt met eeren en beleeft Sonder wroegen wat hij heeft. Ib. eod.
(Gelt inde handt)Ga naar voetnoot2). Teun is een doorgeslepen quant, Hem komt altoos geld inde hand. 'Kwouw dat ick oock eens in een land quam Daer mij somtyds geld inde hand quam. Ib. eod.
(Vriendelick vermaen)Ga naar voetnoot3). Niew getrouwde Bastiaen Sprack dus met syn' Ariaen; Vind ick t' eten noch te breken Noch gesoden noch gebraen, 5[regelnummer] 'T eten will ick laten staen: Maer van breken will ick spreken, En dat sal uw' kop aengaen. Ib. eod.
Ad liberos. Curre per adstrictas, proles mea, curre per undas: Fortia molliculis mollescunt corpora ludis. Forte dabit senium duris assueta juuentus. 21. Dec.

[pagina 245]
[Doet alles naerden eisch, is een' bequaeme leeringh] Doet alles naerden eisch, is een' bequaeme leeringh Voor neering en voor teering. Trijn eischte twintigh pond en bad Ian om een' reis, Mits gevens gelds te voren: 5[regelnummer] 'Kwill, seid' hij, van myn geld noch van uw ondeught hooren; Foey, schaemt u. Was sij niet bejeghent naer den eisch? 22. Dec.
[Doet alles naerden eisch, seght Maeij, is goed te seggen] Doet alles naerden eisch, seght Maeij, is goed te seggen; Maer 'tgaet te langsaem toe, wie sou daer over leggen? Soo biedtse aen alle man haer onbeschaemde vleisch: Maey magh't te wel, sij magh niet wachten naer den eisch. eod.
(Haestighe Ian)Ga naar voetnoot1). 'T gaet Ian te langsaem toe wat datm' hem haest met loopen Om hem goed eten en fraey' kleeren op te koopen, All uijtstel maeckt hem moe; Syns vaders Bors alleen gaet noijt te langsaem toe. eod.
(Goed, en quaet meest)Ga naar voetnoot2). Soeckt naer geen' Engelen; van schepselen dier waerde Is 't in den Hemel voll en ledigh opder aerde: Hier is 't mensch all dat spreeckt, dat 's in een' kleine plaets Bij luttel goeds veel quaeds. eod.
(Meester-knecht)Ga naar voetnoot3). Ick heb het huijs voll boden Tot allerleij geboden: Maer all dat luije goed Werdt uijt mijn sweet gevoedt, 5[regelnummer] Gelegert en gedeckt: verstonden wij 't ten rechten De meester vanden huijs' is knecht van all' syn' knechten. eod.
[Met ick aen 'tLesen kom ben ick het lesen sat] Met ick aen 'tLesen kom ben ick het lesen satGa naar voetnoot4); Het heele Boeck van Cats is Ick en weet niet wat. eod.

[pagina 246]
(Doot-kunst)Ga naar voetnoot1). Kees heeft sijn' mag're Meer het eten soo ontleert, Dats' haer ten naesten bij met niet met all geneert. Eens heeft hijs' op een' proef acht daghen 'tvoer doen derven: Pass had sy 'tvasten vast en is gaen liggen sterven. 24. Dec.
[Seght, amoureuse Dirck, seght eens waer, of waerschijn] Seght, amoureuse Dirck, seght eens waer, of waerschijn; Soud 't niet een Engel van een' Ioffer moeten zijn, Die ghij des somerdaeghs haer' Saterdaghsche socken Voor suycker in uw' pap soudt willen laten brocken? eod.
(Eigen liefde)Ga naar voetnoot2). Claes heeft syn' selven lief: dat 's meer als een gebreck; Want die sich selfs behaeght behaeght een' groote geck. eod.
[Maey is bevallyck, jae bevallyck, dat 's gewis] Maey is bevallyck, jae bevallyck, dat 's gewis: Want wat 's bevallyck? daer 'tgoed op te vallen is. eod.
SchoenGa naar voetnoot3). De mode vande Schoen is 'tgrouwelixt bestaen Van alle moden die Gods vormen tegen gaen. Dan daer is recht in 'tLand: wij doense dat wij moeten, Wij tredense met voeten. eod.
(Mastboomen Op hofwijck)Ga naar voetnoot4). De winter is de nacht van 'tjaer, En all dat dort slaept inden winter: Tot mijnent sluijmert niet een' splinter, Het siet'er of 'tnoyt nacht, maer somermiddagh waer. 5[regelnummer] Wat hebb ick wesens van mijn Mannetjens te maken, Die Hofwijck, altyd groen en altyd wacker, waken! eod.

[pagina 247]
[Lees ick Gods woort, ick hoor syn' Stem] Lees ick Gods woort, ick hoor syn' StemGa naar voetnoot1): Bid ick God aen, ick spreeck met hem. Waer vind ick troostelicker wesen Als in dat bidden of dat lesen? eod.
[Veel langhe tongen van klappeijen over hoop] Veel langhe tongen van klappeijen over hoopGa naar voetnoot2) En maken 'tvlas niet dier, noch 'tLynnewaet goe koop. eod.
[Onthoudt uw' Boden niets, ten halven noch ten heelen] Onthoudt uw' Boden niets, ten halven noch ten heelenGa naar voetnoot3): Soo veel ghy haer besteelt leert ghijs' haer' meester stelen. eod.
[Het onverstandigh kind, soo lang 't aen 's moeders schouders] Het onverstandigh kind, soo lang 't aen 's moeders schoudersGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+, Aen 's moeders borsten hangt, is meester van syn' ouders: 'T is niet onredelyck dat d'ouders voor die pijn Van haer verstandigh kind op haer beurt meester zijn. eod.
[De beste kost] De beste kostGa naar voetnoot5), Die weinigh kost. eod.
[Laet Ian soo rijck zijn als hij will] Laet Ian soo rijck zijn als hij willGa naar voetnoot6)Ga naar voetnoot+, De suffer dient mij niet, seght Hill, Een oude ryckaert in mijn' armen, En een goe sack met geld 5[regelnummer] Zijn eveneens gestelt Om myn bed te verwarmen. eod.
[Neel, jong bestorven weew, sit in haer eerste rouwen] Neel, jong bestorven weew, sit in haer eerste rouwenGa naar voetnoot7) In 'tvriendelick gedrangh van all' de Bueren vrouwen. Maer Trooststers, seghts' en zijn geen' plaesters voor haer' pijn; Het mosten Troosters zijn. eod.

[pagina 248]
(Weerwoort)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Wat redenen ick sprack, 'k kreegh geen bescheit van Iasje Als tut, tut, wissje, wassje. In 'tende wierd' ick gram en stiet hem in een plasje; Doe seide ick op mijn' beurt, gaet henen, wiss je wass je. eod.
[Tryn seght, sy will geen' melckmuijl trouwen] Tryn seght, sy will geen' melckmuijl trouwenGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+; Sij kond' haer niet van lacchen houwen, Als 'er een kind aen 'tvraghen waer, Moer is dat Iongetje mijn vaer? eod.
[Een Schimmeltje, sey Ian, draeft even als een Rappen] Een Schimmeltje, sey Ian, draeft even als een RappenGa naar voetnoot3), Een oud knecht als een rappen. Iae Iae, sey jonghe Neel, daer weet ick wel wat van. 'T is nae de wegh is, Ian. eod.
[Noemt ghy m' een' Hoer? sprack Truij tot Trijn] Noemt ghy m' een' Hoer? sprack Truij tot TrijnGa naar voetnoot4), Dat ben ick niet, al kost ick 't zijn. Maer, wilt ghij op uw backhuijs letten, Sorght niet, het sal 't u wel beletten. eod.
[Wat soecken wij ons' daghen] Wat soecken wij ons' daghenGa naar voetnoot5) Haer einde te vertragen Als of 'er veel te halen waer? Hoe langer hier, hoe spader daer. eod.
[Als Ian wat lacchens lust, soo geeft hij de feest Kersmis] Als Ian wat lacchens lust, soo geeft hij de feest Kersmis Een' heelen and'ren grond dan velen is bewust: Gaet, seght hij, in uw' thuijn, en, krijght ghij snoepens lust, Siet hoe 't 'er is gestelt, ghij loopt 'er Pruijm en Kers mis. 25. Dec.
[Trijn schrickt voor Ian den ouwen] Trijn schrickt voor Ian den ouwen, En soeckt te zijn gepaert Soo dat sy en haer' saeck te samen zyn bewaert.
[pagina 249]
Foey, seght sij, soud' ick trouwen 5[regelnummer] Met een' bloed die syn' saeck niet staende en weet te houwen? eod.
As-schopGa naar voetnoot1). Den As hoop aen den heerdt kan ick niet beter passen Als aenden lauwen hoop van uwe schriften, Ian: In 'tlesen schep ick wel al wat ick scheppen kan, En vind wel hier en daer een Kooltjen, maer meest Assen. eod.
De selveGa naar voetnoot2). Hoe dieper d' As-schop gaet, hoe laeger byden haerd, Hoe sij meer goeds op neemt. Dat is bedenckens waerd: Hoe ned'riger wij ons in ons beroep bevlijen, Hoe wij meer op doen, en hoe beter wij bedijen. eod.
(Gelt)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Die Geld heeft heeft geweld: en twoord seght dat Geweld Gekrompen is in Geld. eod.
['Khebb van een' droncken man een' goede less onthouwen] 'Khebb van een' droncken man een' goede less onthouwenGa naar voetnoot4). Laet een ondanckbaer mensch door u versadight zijn, Hy sal uw' eigen wijn Weer in uw aensicht spouwen. eod.
(Tweemael sat)Ga naar voetnoot5). Vraeght ghij mij, of ick oock versadight ben? o ja Nicht, Ick ben heel wel door u en meer van u versadight. eod.
(Malle bloet)Ga naar voetnoot6)Ga naar voetnoot+. Ick gaf mijn' Iongen keur, hij nam het hoe hij 't nam, Van acht'ren of van voren; Daer was een woordeken wel waerdigh om te hooren, Voll sijner waerdigheit, en 'tluijdt gelyck als Lam. eod.

[pagina 250]
SchaeckbertGa naar voetnoot1). De gansche wereld is een Schaeckspel van veel' stucken, Daer speeltmen overhands, dan qualick en dan wel, En ick vind voor mijn hoofd soo veel spels in dat spel Datm' over de copij niet eens en lust te bucken. 26. Dec.
(Berouwen gift)Ga naar voetnoot2). All wat ghy geeft dat zijt ghij quijt, En 'theeft een' eigenaer bekomen: Soo 'tu berouwt, of soo 't u spijt, Weet dat gh' een dief geworden zijt; 5[regelnummer] Stilswijgends hebt ghy 't weer genomen. eod.
[Men loegh om dat Claes Narr gingh proncken langs de Stadt] Men loegh om dat Claes Narr gingh proncken langs de StadtGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+ Met niewe kleeren aen, en als een Ioncker trad. Wel, zeid' hij, 'kben een Geck, dat moet ghij mij vergunnen, En, als ick niet en pronckte, hoe soudt ghy 'tweten kunnen? eod.
[Een moe'lick Heer kreegh van syn' luijmen] Een moe'lick Heer kreegh van syn' luijmenGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+, En hiet syn' knecht het huijs te ruijmen. De Knecht zeij, dat 's wel van mijn' sin, Mits dat ick aen 'tComptoir beghinu. eod.
[Ick vraeghden, Hoe de Heer, die soo veel' wonderdaden] Ick vraeghden, Hoe de Heer, die soo veel' wonderdadenGa naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+ Aen krancken had gedaen, noijt Gecken en genas? De Gecken, zeid'er een, die 'tmeer scheen dan hij 'twas, En wisten niet soo veel dat s'er hem eens om baden. eod.
(Dicke bruyt)Ga naar voetnoot6). Ian heeft'er geen been in gevonden All liep de Bruijd wat door de monden:
[pagina 251]
En evenwel sy is met kind: Of hy d'er noch geen been in vindt? eod.
[Neel grommelt op haer vaer, en klaeght met natte kaecken] Neel grommelt op haer vaer, en klaeght met natte kaecken Dat hij haer' Broeder noch een deel voor uijt wil maken: Want, seidts', hij had dat lang gedaen Eer dat haer Broer kost gaen of staen. 27. Dec.
(Spoedighe geboort)Ga naar voetnoot1). Claes, hebt ghij geen geval, ghij plompaert als ghy zijt, In 'tkramen van uw wijf ses maenden voorden tyd? Eij, daer steeckt voordeel in, 'Ksie aen dat kind syn wesen, 'T sal een voortvarend knecht, een goed post-ryder wesen. eod.
(Nieuwsgierigh mal)Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Daer gaet een man ter dood: siet hoe de menschen loopen; Is 'tsulck'en niewe saeck Van wonder of vermaeck; Gaen wy niet self ter dood en dagelyx met hoopen? 27. Dec.
[Ghijs, geeft ghij dusent Pond om peerden op te koopen] Ghijs, geeft ghij dusent Pond om peerden op te koopenGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+ Aen een' vent die u kan bedrieghen en ontloopen? Weet dat ick u all lang in 'tSot-boeck heb gestelt. Doch komt die koopman weer met peerden of met geld, 5[regelnummer] 'Kbeloof u uyt te vrijven, En synen naem in plaets van d' uwen in te schrijven. eod.
[Ben ick een halve Geck; sey Claessjen (en hij wast)] Ben ick een halve Geck; sey Claessjen (en hij wast)Ga naar voetnoot4) Soo zijn wy wel gepast; Ian, leent mij uw verstand, ick sie 'twel aen uw wesen, Ick sal een heele wesen. eod.
[Hitst mij niet op tot vuijle wraeck] Hitst mij niet op tot vuijle wraeckGa naar voetnoot5): Want siet wat rekeningh ick maeck:
[pagina 252]
De vreughd van wreken kan niet duren Als mogelick een weinigh uren. 5[regelnummer] D' eer van vergeven met bescheit Kan duren inder eewigheit. 28. Dec.
(Iongh schoon boven)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Een schoonen ouderdom zijn ses en sestigh jaeren, Niet waer, Claes? zeij syn wijf: en Claes en was niet stom, 'T magh, zeij hij, schoonheit zyn van rimpels en grauw' haren; Maer ses en dertigh is veel schooner ouderdom. 29. Dec.
(Claer en Ian)Ga naar voetnoot2). Ick houw my noch al fijn te bedde bij mijn' Claer, Niet waer? sey oude Ian: Iae, seij sy, Ian, niet waer. eod.
['K sie Vorsten onder een malkanderen beloopen] 'K sie Vorsten onder een malkanderen beloopenGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+ Met snell verstaelt geweer van deghen en van Stock; Ick siet'er sommighe met ongemack bekoopen: 'T is niet genoegh om ernst, en 'tis te veel om jock. eod.
[Dirck heeft veel' letteren in 'thoofd; maer noch meer muijsen] Dirck heeft veel' letteren in 'thoofd; maer noch meer muijsenGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+ Bevind ick in dat hoofd die letteren te pluijsen; En door die letteren geraeckt dat hoofd in 'twarr. Geen grooter ongemack als een geleerde narr. 29. Dec.
[Dirck heeft een groot Comptoir voll boecken] Dirck heeft een groot Comptoir voll boeckenGa naar voetnoot5): Maer daer en moet men Dirck niet soecken; Hij komt'er van syn leven niet. Sulcke arme gecken stell ick neven 5[regelnummer] Den Bultenaer die all syn leven Het pack draeght dat hij noijt en siet. 29. Dec.

[pagina 253]
(Op Andries)Ga naar voetnoot1). Veel minder voeght Andries een Deghen als een' Kolf. Wat soud' hij toch bedrijven Als 'tspel liep boven 'tkijven; Wat doet soo jongh'en schaep met sulck'en ouden wolf? eod.
[Indien door yemand werdt gevraeght] Indien door yemand werdt gevraeghtGa naar voetnoot2), Soon Lodewijck, naer uw' negotie En wat ghij buyten hebt bejaeght; Seght, twintigh pond, en uw' promotie. 30. Dec.
[Wat dunckt u, wijse li'en van adel, van die pronckers] Wat dunckt u, wijse li'en van adel, van die pronckersGa naar voetnoot3) Met all' die linten en dat onnut stael op zij? Sy siend'er fel uijt: maer, stond het gesagh aen mij, Een deghen waer genoegh voor seven sulcke Ionckers. eod.
(Trouw en waerde)Ga naar voetnoot4). Vind ick yet waerdigher als u, Trijn, jong of oud, Ick salder, weest verdacht, mijn heele hert aen hangen: Maer 'tis soo verre van uw' vrees als mijn verlangen, Daerom lacht ghyd'er med' en daerom spreeck ick stout. eod.
(Zedighe wapenen)Ga naar voetnoot5). 'K sie jonghe jonckertjens met menighten op straet, Met monden vol gevloecks als dolle kuijckens baeren: Sy meenen dat gelaet den Deghen heel wel staet. 'Kwouw deghenlycke li'en de deghelixte waeren. eod.
(Nieuw iaer)Ga naar voetnoot6). Ick weet niet hoe sich 'tvolck vergaept aen niew jaers dagh, Als saghmen heden dat men gist'ren niet en sagh:
[pagina 254]
'T jaer is een ketting en sijn' schakels zijn sijn' daghen, Die sien wij dag'lix niew soo wijse gist'ren saghen. 5[regelnummer] 'T en is niet alle daegh den eerste in Louwmaent; maer Is 'tniet drij hondert vijf en zestigh mael Niew jaer? eod.
[Een Booswicht die syn afscheid nam] Een Booswicht die syn afscheid namGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+ Eer hem de Beul te breken quam, Sprack dese Biecht, niet sonder reden; 'T ghene ick hier lij werdt wel geleden, 5[regelnummer] Mits dat het zij voor eene moord. Ick hebber God met drij verstoort, Maer na mij d'eerste was vergeven Braght ick twee menschen om het leven. Die mij die eerste moord vergaf 10[regelnummer] Heeft d'ander twee gedaen, en wilm' hem 'tsijne geven, Hij hoort twee derdendeel te dragen in mijn' straf. ult. anni (31 Dec).	voetnoot1) Het versje komt voor in een brief aan den Heer van Obdam (Lettres françaises) van 1 Jan. Jacob Baron van Wassenaer, Heer van Obdam en Zuidwijk (1610-1665), was kolonel van de ruiterij, een paar keeren gezant en sedert 1653 Luitenant-admiraal van Holland; hij sneuvelde den 13^den Juni 1665. Hij was gehuwd met Agnes Renesse van der Aa. voetnoot2) Zie blz. 43. voetnoot+ [krit] In marg.: Missa 8. Ian. 1655. voetnoot+ [krit] vs. 4 tous cheualiers eerst: mon coeur et moij - vs. 11 qu'on ne se rend eerst: qui ne se font voetnoot3) K. b., II, 226. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 2 derden K. a.: tweeden voetnoot1) K. b., II, 226. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 227. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 227. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 119. - Zincgref, I, 202. voetnoot5) K. b., II, 228. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 4 wil 't K. a.: wil voetnoot1) K. b., II, 228. Zonder titel in het HS. voetnoot2) K. b., II, 223. Zonder titel in het HS. voetnoot3) K. b., II, 119. - Zincgref, I, 202. voetnoot4) K. b., II, 119. - Zincgref, I, 202. voetnoot+ [krit] vs. 1 laeckt syn leven eerst: een mishaeght sich - vs. 2 in eerst: by voetnoot5) K. b., II, 228. Zonder titel in het HS. voetnoot1) K. b., II, 229. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 4 Oh K. a.: Och voetnoot2) K. b., II, 227. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 227. Zonder titel in het HS. voetnoot4) K. b., II, 227. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 je K. a.: ghy - je - je K. a.: uw' - uw - vs. 2 je K. a.: u - vs. 4 je - je - je K. a.: uw - uw - uw voetnoot1) vs. 9 eerst: Est il rien qui le puisse mieux - vs. 10 Comme celuij eerst: Que la flame voetnoot2) K. b., II, 119. - Zincgref, I, 217. voetnoot+ [krit] vs. 1 verkleint noyt syne K. b.: kleint nemmermeer sijn' - vs. 3 wel K. a.: 't wel voetnoot3) K. b., II, 119. - Zincgref, I, 217. voetnoot4) K. b., II, 119. - Zincgref, I, 217. voetnoot+ [krit] vs. 4 de K. a.: die voetnoot1) K. b., II, 119. - Zincgref, I, 160. voetnoot2) K. b., II, 119. - Zincgref, I, 217. voetnoot3) K. b., II, 227. Zonder titel in het HS. voetnoot4) K. b., II, 120. - Zincgref, I, 206. voetnoot5) K. b., II, 228. Het HS. heeft geen titel. voetnoot6) K. b., II, 120. - Zincgref, I, 161. voetnoot1) Het HS. heeft alleen het jaartal. Anna Louise en Juliana Catharina waren twee van de zes dochters van Dom Emanuel van Portugal (1568-1638) en van Emilia van Nassau (vgl. De Navorscher, 1886, blz. 346). voetnoot2) K. b., II, 120. - Zincgref, I, 161. voetnoot3) K. b., II, 228. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 Claes die K. a.: Pieter voetnoot1) K. b., II, 120. - Zincgref, I, 161. voetnoot+ [krit] vs. 5 Sietmen K. a.: Men siet voetnoot2) K. b., II, 120. - Zincgref, I, 161. voetnoot3) K. b., II, 120. - Zincgref, I, 161. voetnoot4) K. b., II, 121. - Zincgref, I, 161. voetnoot+ [krit] vs. 2 hij seyt K. a.: segt oock voetnoot5) K. b., II, 229. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) In Mei 1682 werkte H. het versje om en dateerde het: Olim. voetnoot+ [krit] vs. 1 latere redactie: Ie voij que c'est, Nannon, - vs. 2 lat. red.: Et cachez des Bijoux - vs. 5 lat. red.: Comme quand voetnoot2) K. b., II, 121. - Zincgref, I, 218. voetnoot3) K. b., II, 123. - Zincgref, I, 164. voetnoot4) Zie blz. 43, 171, 174. voetnoot1) K. b., II, 121. - Zincgref, I, 164. voetnoot2) K. b., II, 121. - Zincgref, I, 216. voetnoot3) K. b., II, 121. - Zincgref, I, 219. voetnoot+ [krit] vs. 1 een' tong K. b.: tongh wel voetnoot4) K. b., II, 229. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 Phlips K. a.: Pier voetnoot5) K. b., II, 121. - Zincgref, I, 169. voetnoot1) K. b., II, 121. - Zincgref, I, 171. voetnoot2) K. b., II, 122. - Zincgref, I, 170. voetnoot3) K. b., II, 122. - Zincgref, I, 174. - Zie ook op 27 April 1669. voetnoot4) K. b., II, 230. Het HS. heeft geen titel. voetnoot5) K. b., II, 122. - Zincgref, I, 177. voetnoot6) K. b., II, 122. - Zincgref, I, 178. voetnoot1) K. b., II, 230. Zonder titel in het HS. voetnoot2) K. b., II, 230. Zonder titel in het HS. voetnoot3) K. b., II, 229. voetnoot4) K. b., II, 122. - Zincgref, I, 231. voetnoot5) K. b., II, 122. - Zincgref, I, 232. voetnoot6) K. b., II, 122. - Zincgref, I, 232. voetnoot1) K. b., II, 229. Zonder titel in het HS. voetnoot2) K. b., II, 122. - Zincgref, I, 234. voetnoot3) K. b., II, 113. - Zincgref, I, 235. voetnoot+ [krit] vs. 1 men daer K. a.: datm'er voetnoot4) K. b., II, 113. - Zincgref, I, 255. voetnoot5) K. b., II, 229. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 2 'Kbleef liever altyd sieck K. b.: En spreeckt my daer niet af voetnoot1) K. b., II, 219. Zonder titel in het HS. In de op blz. 134 genoemde Perfecte Relatie leest men: Sijn verre over de twee honderd Huysen ende Schuren t'eenemael t'onderste boven gekeert, daer niet anders van te sien is, dan een hoop steenen, ende gebroocken Balcken. - Bij het ongeluk zijn vele menschen gedood. voetnoot+ [krit] vs. 3 Wat magh ick seggen, Heer! K. a.: hoe overent? Wel meer - vs. 4 ter neer eerst: om veer voetnoot2) Boven dit versje staat in het HS. het versje In effigiem meam (zie dl. IV, 5). voetnoot3) In 2 HSS., een daarvan is bij de Epist. Lat. Afgedrukt in Westerbaen's Gedichten, 1657, II, 241. voetnoot1) In 2 HSS., een daarvan is bij de Epist. Lat. Gedrukt in het Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde, VI, 1886, blz. 279. voetnoot+ [krit] vs. 1 imponito 1 HS.: imponere voetnoot2) K. b., II, 228. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) Dit en de beide volgende versjes staan op hetzelfde blad als die, welke op blz. 187 zijn afgedrukt. voetnoot4) Het versje is niet gedateerd, maar staat tusschen het vorige en het volgende. voetnoot5) vs. 2 gratia? Het woord is door een klad moeilijk leesbaar. voetnoot1) K. b., II, 220. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 7 voeght K. a.: lust voetnoot2) K. b., II, 116. - Zincgref, I, 217. voetnoot3) K. b., II, 116. - Zincgref, I, 219. voetnoot4) K. b., II, 116. - Zincgref, I, 219. voetnoot5) K. b., II, 116. - Zincgref, I, 219. voetnoot1) K. b., II, 117. - Zincgref, I, 219. voetnoot+ [krit] In marg.: fontenelle. voetnoot+ [krit] vs. 1 dracht by K. a.: fistel. - vs. 2 en boll by fluijt op K. a.: by d'een op d'ander voetnoot2) K. b., II, 117. - Zincgref, I, 221. voetnoot3) Gedrukt in Westerbaen's Gedichten, 1657, II, 241. Naar het HS. op de Leidsche Bibl., dat geen titel en onderteekening heeft. H. teekende er op aan: R(ecepi) 24. Mart. - Zie blz. 185. voetnoot4) Gedrukt in het Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde, VI, 1886, blz. 279 Naar het HS. op de Leidsche Bibl.; bovenaan schreef H.: R(ecepi) 25. Mart. voetnoot1) K. b., II, 115. - Zincgref, I, 225. voetnoot+ [krit] vs. 2 maer K. b.: dan, voetnoot2) K. b., II, 115. Heinrich Bebel (1472-1516) was professor te Tübingen en Latijnsch dichter. Zijne Facetiae zagen in 1506 het licht. In Nicodemi Frischlini Balingensis Facetiae selectiores: qvibvs ob argvmenti similitudinem accesserunt Henrici Bebelii, P.L. Facetiarum Libri tres. Sales item, sev facetiae ex Poggij Florentini Oratoris libro selectae. Nec non Alphonsi Regis Arragonum, et Adelphi Facetiae. Vt de Prognostica Iacobi Heinrichmanni. Argentorati Typis haeredum Bernhardi Iobini. 1600, vindt men op blz. 22 de anekdote, door H. berijmd; zij heeft tot titel: Fabula de adultera. voetnoot+ [krit] In marg.: Henr. Bebelius. Facet. lib. 1. voetnoot3) K. b., II, 220, waar niet van, maar door in den titel staat. Het lofdicht komt ook voor in J.V. Somerens Rechts-geleerdens, ende Pensionaris der Stadt Nymegen, Uyt-spanning der vernuften, bestaende in Geestelijcke ende Wereltlijcke Poësy. (Vignet) Tot Nymeghen, Ter Druckerye van Nicolaes van Hervelt, Boeckverkooper en Drucker ordinaris, 1660. M.^r Iohan van Someren (1622-1676), geb. te Dordrecht, woonde na zijne promotie in de rechten in den Haag en daarna in zijne geboortestad. In 1655 werd hij pensionaris van Nymegen, in 1666 griffier der Chambre mi-partie. Behalve den bovengenoemden bundel gaf hij een oudheidkundig werk en een treurspel uit. voetnoot4) K. b., II, 115. - Zincgref, I, 229. voetnoot1) K. b., II, 115. voetnoot+ [krit] In marg.: Bebelij. - De anekdote heeft tot titel: De Iurisconsultis Philesius (t.a. p., 38), en luidt aldus: Ivrisconsvlto, suae professionis homines faciles et benevolos esse, contendenti, responsum fuit. Leguleios esse homines perinde ac lingulam in librili, quae ad illam Lancem in qua maius fuerit pondus declinat: non secus advocatos, procuratores et rabulas forense genus, causas illorum plerumque procliviter amplecti et fovere qui opibus sunt suffarcinati, eas non curantes, quorum res angusta domi est. voetnoot+ [krit] vs. 4 de K. a.: die - vs. 6 de Tongh K. a.: 't Tonghsken voetnoot2) Boven het versje is eene kist geteekend van zeer eigenaardigen vorm. Jean Couchet was een beroemd vervaardiger van piano's te Antwerpen en behoorde tot eene bekende familie van instrumentmakers. (Zie Jonckbloet et Land, blz. CLXX, CLXXI.) H. schatte den kunstvaardigen man zeer hoog. Hij teekende zijn sterfdag (2 April) in zijn Dagboek aan (blz. 57) en schreef den 6^den April aan H. du Mont, organist te Parijs: ‘Comme j'acheve ceste lettre, j'apprens par lettres d'Anvers que le celebre Couchet vient d'y trepasser, qui est une perte insigne aux amateurs curieux de bonnes espinettes. Je suis bien ayse d'en avoir une des dernieres de sa façon à deux Claviers .... qui est tres excellente et telle que ie ne croy pas que personne en fasse apres ce pauvre Couchet, que ie regrette extremement (t.a.p., blz. 24, 25). voetnoot3) M.D., 395. Heinsius was den 25^sten Febr. gestorven. voetnoot4) M.D., 395. voetnoot+ [krit] vs. 5 majore M.D.: fugiente voetnoot1) K. b., II, 226. Zonder titel in het HS. voetnoot2) Het HS. is bij de Fransche gedichten. In marg. staat: Ex gallico meo. Zie blz. 179. voetnoot3) Onder het vers staat: Cognoui quod non esset melius nisi laetari, et facere bene in vita sua. Eccles. 3.12. voetnoot4) Onder het versje stond: Ad P. Chanutum Legatum Galliae, maar dat is doorgeschrapt. voetnoot5) Het HS. heeft alleen het jaartal en de aanwijzing: eodem. voetnoot1) De titel was eerst: Pour mes dem.^les de Valckenbourg, maar dat werd doorgeschrapt. Het versje is dus gericht tot twee jongere zusters van Margaretha van Osmael (zie dl. IV, 18), die met haar op Pasgeld woonden. voetnoot2) Ook in klad met den titel: Epithalame. Sta inamorata la Signora, den datum en de kantteekening: mis(sum) 24. Aug. Den 2^den Sept. schreef Constantyn H. Jr. aan zijn broeder Christiaan (vgl. Oeuvres complètes de Christiaan Huygens, I, 346): Mademoiselle d'Osmael se devoit marier avec le Dyckgraef van der Hoeven a Delft, mais les enfants du premier lict ont controuvé tant d'obstacles qu'il semble que l'affaire est et demeurera au croc. voetnoot+ [krit] vs. 9 ce Galien klad eerst eveneens, dan: l'operateur - vs. 11 là la klad: une voetnoot3) De titel was eerst: Inscriptum Momentis. A Mad.^e d'Osmael, doch dat werd doorgeschrapt. voetnoot1) Gedrukt in Westerbaen's Gedichten, 1657, I, 434. Niet in HS. W. teekende er bij aan: De Heer van Zuylichem verjaert op den vierden van September ende ick op den sevenden, ende op den thienden was hy by my ten eeten met meer goed gheselschap ende scheydende liet hy my dese versjes die hy over taefel met een potloot had geschreven. Den 13^den Sept. beantwoordde Westerbaen H.'s versje (t.a.p.). voetnoot2) Het versje is doorgeschrapt; in 1662 werkte H. het geheel om. voetnoot3) K. b., II, 115. - Zincgref, I, 230: Auff eine Zeit sasse er bey etlichen Edel-Leuten zu Tisch, die etwas grobe Zotten auff die bahn brachten, vnd sagte: Ich glaube warlich, es hat mich auch einer vom Adel gemacht. Fragt der Junckern einer: Warumb, darumb (antwortet er) dann ich bin eben auch ein Vnflath, wie Ihr. voetnoot+ [krit] vs. 6 of mijn vaer K. a.: mijn Vaertje voetnoot1) Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 116. - Zincgref, I, 230. voetnoot3) K. b., II, 116. - Zincgref, I, 230. voetnoot4) K. b., II, 226. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) Zie blz. 35. voetnoot2) K. b., II, 116. - Zincgref, I, 216. voetnoot3) K. b., II, 114. - Zincgref, II, 54. voetnoot4) K. b., II, 226. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] In marg.: Zincgref. voetnoot5) K. b., II, 115. - Zincgref, IV, 51. voetnoot6) K. b., II, 226. Zonder titel in het HS. voetnoot1) K. b., II, 226. Zonder titel in het HS. voetnoot2) K. b., II, 117. - Zincgref, I, 216. voetnoot+ [krit] vs. 4 hij K. a.: Ian voetnoot3) K. b., II, 117. - Zincgref, I, 235. voetnoot+ [krit] vs. 4 men K. a.: elck voetnoot4) K. b., II, 126. - Zincgref, I, 237. voetnoot5) K. b., II, 126. - Zincgref, I, 246. voetnoot+ [krit] vs. 2 Biersteker K. b.: Brouwer - 't K. b.: het voetnoot6) K. b., II, 126. - Zincgref, I, 246. voetnoot1) K. b., II, 126. - Zincgref, I, 254. voetnoot2) K. b., II, 117. - Zincgref, I, 255. voetnoot3) K. b., II, 117. voetnoot+ [krit] In marg.: Zincgref. voetnoot+ [krit] vs. 6: nu K. a.: me - nu eens sijn' will K. b.: sijn' will oock eens voetnoot4) K. b., II, 223. Het HS. heeft geen titel. voetnoot5) K. b., II, 238. Zonder titel in het HS. voetnoot1) K. b., II, 244. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 224. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) Als datum staat er 23. 8b., maar het versje is onder het vorige geplaats. voetnoot4) K. b., II, 224. Het HS. heeft geen titel. voetnoot5) K. b., II, 224. Zonder titel in het HS. voetnoot1) K. b., II, 224. In K.a. is de titel: Aen Ioff. M. van Orsmael, enz. voetnoot2) Zincgref, I, 247. voetnoot3) K. b., II, 224. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 118. - Zincgref, I, 260. voetnoot5) K. b., II, 225. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. uluij K. a.: seker voetnoot6) K. b., II, 225. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 118. - Zincgref, I, 257. voetnoot2) K. b., II, 118. - Zincgref, I, 269. voetnoot+ [krit] vs. 6 Meer noch min K. a.: Soo veel pas voetnoot3) K. b., II, 118. - Zincgref, III, 115. voetnoot+ [krit] vs. 5 Soo moeyelicke niet K. a.: Niet half soo moeyelick voetnoot1) K. b., II, 105. - Zincgref, I, 276. voetnoot+ [krit] vs 1 te K. b.: om - vs. 2 in 's Gravenhaegh K. a.: ontrent het hof - vs. 4 mans en vrouwen meest and. lez.: heeren meestendeel als in K. a. voetnoot2) K. b., II, 225. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 225. Het versje is voor het eerst gedrukt in Keur van H. stoffen uyt Gods Woord; mitsgaders Eenige andere Gebeden ende Zangen, Op de alder-bekendste Psalm-Wijzen gestelt, Door Volckerum van Oosterwyck, Dienaer Jesu Christi tot Delff. Tot Delft, Gedruckt by Abraham Waelpot, Boeck-verkooper, enz., Anno 1656. voetnoot4) K. b., II, 106. - Zincgref, II, 131. voetnoot+ [krit] In marg.: Iul. Caes. Scaliger. voetnoot+ [krit] vs. 1 wat K. a.: dat voetnoot5) K. b., II, 106. - Zincgref, III, 186. voetnoot+ [krit] vs. 4 en K. a.: of voetnoot6) K. b., II, 106. - Zincgref, III, 151. voetnoot+ [krit] vs. 3 is K. a.: lijckt voetnoot1) K. b., II, 229. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 129. - Zincgref, III, 187: Einer der sonsten jederman schuldig, vnd ohne das nicht mehr zum besten hatte, vnd gleichwol noch einen Lackeyen hinder sich gehen hat, von dem sagt er (J.L. Weidner): Gleich als wenn dieser Mensch nicht allein könte hunger leiden, er mus noch einen haben, der ihm mit hilfft hunger leiden. voetnoot3) K. b., II, 129. - Zincgref, III, 189. voetnoot4) K. b., II, 129. - Zincgref, III, 190. voetnoot5) K. b., II, 129. - Zincgref, III, 191. voetnoot1) K. b., II, 129. - Zincgref, III, 191. voetnoot+ [krit] vs. 4 K. a.: Om dese haeren voet te leesten - vs. 5 milt K. a.: will - vs. 6 men malkanderen K. a.: d'een den anderen voetnoot2) K. b., II, 130. - Zincgref, III, 191. voetnoot+ [krit] vs. 3 hij K. a.: Claes voetnoot3) K. b., II, 126. - Zincgref, III, 192. voetnoot4) K. b., II, 127. - Zincgref, III, 193. voetnoot5) K. b., II, 127. - Zincgref, III, 193. voetnoot1) K. b., II, 230. Zonder titel in het HS. voetnoot2) K. b., II, 127. - Zincgref, III, 193. voetnoot3) K. b., II, 127. - Zincgref, III, 193. voetnoot4) K. b., II, 231. Het HS. heeft geen titel. voetnoot5) K. b., II, 127. - Zincgref, III, 194. voetnoot+ [krit] vs. 4 wat K. a.: veel voetnoot1) K. b., II, 127. - Zincgref, III, 196. voetnoot2) K. b., II, 128. - Zincgref, III, 197. voetnoot3) K. b., II, 128. - Zincgref, III, 198. voetnoot4) K. b., II, 231. - Zonder titel in het HS. voetnoot5) K. b., II, 128. - Zincgref, III, 200. voetnoot6) K. b., II, 128. - Zincgref, III, 200. voetnoot7) K. b., II, 231. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] In marg.: Plin. voetnoot1) K. b., II, 231. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 128. - Zincgref, III, 201. voetnoot3) K. b., II, 231. Het HS. heeft geen titel. Graaf Balthasar Castiglione (1478-1529) was een Italiaansch staatsman en schrijver. Zijn meest bekende werk is de Cortigiano, dat in 1528 te Venetië werd uitgegeven en zeer dikwijls herdrukt en vertaald is. Hier wordt aangehaald naar Le parfait covrtisan dv comte Baltasar Castillonnois, Es deux langues, respondans par deux colomnes, l'vne à l'autre, povr ceux qui veulent auoir l'intelligence d'vne d'icelles. De la traduction de Gabriel Chapvis Tourangeau. A Lyon, Povr Loys Cloqvemin. 1580. Avec Privilege dv Roy. voetnoot+ [krit] In marg.: Castiglione (blz. 301). voetnoot4) K. b., II, 128. - Zincgref, III, 137. voetnoot+ [krit] vs. 5 ghij all K. b.: ghy heel voetnoot5) K. b., II, 128. Et le Sieur Nicolas Leonique pour taxer vn Seigneur, qui faulsement auoit le bruit d'estre liberal dist, pensez la grande liberalité qui regne en cestny, puis que non seulement il donne son bien, mais aussi celny d'autrny. voetnoot+ [krit] In marg.: Z(incgref). Ook dit is echter naar Castiglione, 302: voetnoot1) K. b., II, 126. - Zincgref, I, 261. voetnoot+ [krit] In marg.: Castiglione (304). voetnoot2) K. b., II, 231. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 K. a.: Andries is bot, en vry - vs. 5 K. a.: 'T gaet tot Andries - vs. 6 wilt K. a.: wil voetnoot3) K. b., II, 129. - Zincgref, III, 202. voetnoot4) K. b., II, 123. - Zincgref, III, 202. voetnoot5) K. b., II, 123. - Zincgref, III, 207. voetnoot1) K. b., II, 220. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 123 - Zincgref, III, 207. voetnoot+ [krit] vs. 6 Den K. a.: Die voetnoot3) K. b., II, 123. - Zincgref, V, 41. voetnoot+ [krit] vs. 1 de K. a.: die voetnoot4) K. b., II, 221. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] In marg.: Castiglione (307). voetnoot+ [krit] vs. 4 men souw K. a.: 't gingh aen 't voetnoot1) K. b., II, 124. voetnoot+ [krit] In marg.: Zincgref. - Castiglione (307). voetnoot2) K. b., II, 221. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] In marg.: Castiglione, Scipio ad Ennium (309): Et quasi de telle sorte fut celle de Scipion Nasica à Ennius, estant allé en la maison dudit Ennius, pour parler a luy, ainsi qu'il l'appelloit de la rue, vne chambriere respondit qu'il n'estoit point en la maison, combien que Scipio eust clerement entendu, qu'Ennius mesme auoit enchargé à la chambriere de dire qu'il n'y estoit point: et ainsi il s'en alla. Peu de temps apres Ennius alla en la maison de Scipio, et commencea par semblable à l'appeller en la rue, auquel Scipion mesme respondit à haute voix, qu'il n'estoit point en la maison. Comment respondit lors Ennius? n'entenday-ie pas bien vostre voix? Vous estes inciuil, dist Scipion; l'autre iour ie creu bien vostre chambriere, me disant que vous n'estiez pas au logis, et maintenant vous ne m'en voulez pas croire moy-mesme. voetnoot+ [krit] vs. 1 'kgeloofden het HS. heeft: 'tgeloofden voetnoot3) In marg: Castiglione. voetnoot4) K. b., II, 124. - Zincgref, III, 217. voetnoot1) K. b., II, 124. - Zincgref, III, 219. voetnoot+ [krit] vs. 2 lieve voorouders K. b.: oud-voorouderen voetnoot2) K. b., II, 230. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 K. a.: Past Menschen en past Beesten - vs. 2 niet in het HS., wel in K.a. - vs. 4 K. a.: Soo vindt ghy - vs. 5 Dat K. a.: Dit voetnoot3) K. b., II, 124. - Zincgref, III, 220. voetnoot+ [krit] vs. 4 K. a.: Ick wouw misdadighe voetnoot4) K. b., II, 124. - Zincgref, III, 222. voetnoot5) K. b., II, 124. - Zincgref, III, 223. voetnoot6) K. b., II, 124. - Zincgref, III, 231. voetnoot1) K. b., II, 125. - Zincgref, III, 232. voetnoot+ [krit] vs 1 K. a.: Die wat wil besigen en voetnoot2) K. b., II, 125. - Zincgref, III, 235. voetnoot3) K. b., II, 219. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 3 waerde en eerst: penning voetnoot4) K. b., II, 219. Zonder titel in het HS. voetnoot5) K. b., II, 220. Zonder titel in het HS. voetnoot1) K. b., II, 125. - Zincgref, III, 239. voetnoot2) K. b., II, 125. - Zincgref, III, 241: Ein Pfaff hat in seiner Predigt gesagt, wer zween Röcke hette, solte dem andern einen geben; Nach geendigter Predigt begehrt einer, der Pfaff solte ihm, seiner Lehr nach, einen Rock geben, weil er wol wüste, dasz er zween he te. Der Pfaff antwortet ihm geschwind: Es ist wahr, aber im anfang des Evangelii stund, in illo tempore, zu denselben zeiten. Nun aber ist es ein andere zeit: also möchte der gute Gesell sich anderswo vmb einen Rock vmbsehen. voetnoot3) K. b., II, 221. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 125. - Zincgref, III, 242. voetnoot+ [krit] vs. 9 Die K. b.: By voetnoot1) K. b., II, 219. In 1655 woedde de pest zeer hevig in Holland; in Amsterdam stierven er in zes maanden meer dan 13 000 menschen aan (vgl. Wagenaar, Amsterdam, V, 221), in Leiden binnen de acht maanden meer dan 10 000 (Aitzema, VIII, 392). voetnoot2) K. b., II, 238. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 5 Wel K. a.: Somtijds wel voetnoot3) K. b., II, 222. Zonder titel in het HS. voetnoot4) K. b., II, 222. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] In marg.: Ἐλϑούσης γὰρ τῆς ἐντολῆς, ἡ ἁμαρτία ἀνέζησεν. Rom. 7. 9. voetnoot1) K. b., II, 232. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 4 K. a.: Die met goe reden staen te noemen voetnoot2) K. b., II, 232. In K.a. luidt de titel: Op schoone Schriften van L. van Coppenol. Lieve Willemsz van Coppenol, een beroemd schoonschrijver, was Fransche schoolmeester te Haarlem; later te Amsterdam. Zijn werk is door eene menigte dichters geprezen. Zie over de eigenaardige lotgevallen van Coppenol op zijn ouden dag Unger's Vondel, 1657-1660, blz. 347. voetnoot3) K. b., II, 231. Zonder titel in het HS. voetnoot4) K. b., II, 232. In K.a. is de titel: Op de selve. voetnoot1) K. b., II, 232. Zonder titel in het HS. voetnoot2) K. b., II, 232. Zonder titel in het HS. voetnoot3) K. b., II, 232. voetnoot4) K. b., II, 233. Zonder titel in het HS. voetnoot5) K. b., II, 233. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 4 Neghen K. a.: Derthien voetnoot1) K. b., II, 233. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 9 'er K. a.: haer voetnoot2) K. b., II, 233. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 233. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 234. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 4 en is K. a.: is soo voetnoot1) K. b., II, 234. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 1 schort 'er twee K. a.: komt te kort voetnoot2) K. b., II, 234. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 234. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 234. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 3 En K. b.: Ey voetnoot1) K. b., II, 234. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 234. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 3 Ey K. a.: Neen voetnoot3) K. b., II, 234. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 235. Het HS. heeft geen titel. voetnoot5) K. b., II, 235. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 235. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 K. a.: Op borse-snijdingh een, op huysbraeck een gevangen - vs. 2 En gaen ter K. a.: Gaen beide na de voetnoot2) K. b., II, 130. - Zincgref, III, 253. voetnoot3) K. b., II, 130. - Zincgref, III, 255. voetnoot4) K. b., II, 130. - Zincgref, III, 253. voetnoot5) K. b., II, 130. - Zincgref, III, 254. voetnoot1) K. b., II, 235. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 2 Lijs nu noch een man eerst: het Lijs noch aen mans - nae K. a.: nu voetnoot2) K. b., II, 130. - Zincgref, III, 256. voetnoot+ [krit] vs. 4 die K. a.: de voetnoot3) K. b., II, 235. Zonder titel in het HS. voetnoot4) K. b., II, 235. Zonder titel in het HS. voetnoot5) K. b., II, 130. - Zincgref, III, 259. voetnoot+ [krit] vs. 4 valt de planck wat te K. a.: al valt de planck wat - vs. 6 Als men K. a.: Soo ghy voetnoot6) K. b., II, 131. - Zincgref, III, 260. voetnoot+ [krit] vs. 4 Ick loof het beter eerst: daerom en loof ick 't voetnoot1) K. b., II, 131. - Zincgref, III, 260. voetnoot2) K. b., II, 131. - Zincgref, III, 261. voetnoot3) K. b., II, 131. - Zincgref, III, 261. voetnoot4) K. b., II, 131. - Zincgref, III, 261. voetnoot+ [krit] vs. 4 de pijn is op 'thoogst K. a.: 't quaet op 't quaetsten is voetnoot5) K. b., II, 235. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 8 hy niet in het HS. - vs. 9 Ian eerst: hy voetnoot1) K. b., II, 132. - Zincgref, III, 263. voetnoot2) K. b., II, 132. - Zincgref, III, 262. voetnoot3) K. b., II, 236. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 132. - Zincgref, III, 263. voetnoot1) K. b., II, 236. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 3 brandt eerst: jaeght voetnoot2) K. b., II, 132. - Zincgref, III, 263. voetnoot+ [krit] vs. 4 loopen K. a.: vluchten voetnoot3) K. b., II, 132. - Zincgref, III, 263. voetnoot+ [krit] vs. 4 sich K. a.: weet - met weten K. a.: haer mede voetnoot4) K. b., II, 133. - Zincgref, III. 263. voetnoot5) K. b., II, 133. - Zincgref, III, 263. voetnoot1) K. b., II, 133. - Zincgref, III, 263. voetnoot2) K. b., II, 133. - Zincgref, III, 263. voetnoot3) K. b., II, 133. - Zincgref, III, 263. voetnoot4) K. b., II, 133. - Zincgref, III, 263. voetnoot5) K. b., II, 133. - Zincgref, III, 264. voetnoot+ [krit] vs. 1 Ian K.a. .Claes - vs. 4 meer K. a.: anders - men K. a.: m' voetnoot6) K. b., II, 133. - Zincgref, III, 264. voetnoot7) K. b., II, 236. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 133. - Zincgref, III, 265. voetnoot2) K. b., II, 236. Zonder titel in het HS. voetnoot3) K. b., II, 134. - Zincgref, III, 265. voetnoot4) K. b., II, 134. - Zincgref, III, 266. voetnoot5) K. b., II, 134. - Zincgref, III, 266. voetnoot+ [krit] vs. 2 den Heer K. a.: 't Heerschap voetnoot6) K. b., II, 236. Zonder titel in het HS. voetnoot1) K. b., II, 134. - Zincgref, III, 268. voetnoot2) K. b., II, 134. - Zincgref, III, 269. voetnoot3) K. b., II, 134. - Zincgref, III, 272. voetnoot4) K. b., II, 237. - Zincgref, III, 272. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 je K. a.: ghy - vs. 3 Kees K. a.: Neel - je K. a.: ghy - vs. 4 lustje K. a.: valt gh' - te K. a.: aen 't - vs. 5 je K. a.: ghy - ick je niet en soeck heeft K.a. Het HS. heeft: je me niet en vindt voetnoot5) K. b., II, 238. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 238. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 en 2 sij K. a.: hy - vs. 2 Daer K. a.: Dan - vs. 3 en 4 haer K. a.: hem voetnoot2) K. b., II, 238. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 135 - Zincgref, III, 273. voetnoot+ [krit] vs. 6 Laet het K. a.: Het moet - vs. 8 preken K. a.: spreken voetnoot4) K. b., II, 238. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 5 K. a.: Daer'ser niet als vier te sien - vs. 6 Vier mael vier K. a.: Maer Vier Vier mael voetnoot1) K. b., II, 236. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 135. - Zincgref, III, 275. voetnoot+ [krit] vs. 1 Ian K. a.: Hans voetnoot3) K. b., II, 237. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 237. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 135. - Zincgref, III, 276. voetnoot+ [krit] vs. 1 mijn lijf K. a.: my af - vs. 4 hier K. a.: van voetnoot2) K. b., II, 135. - Zincgref, III, 277. voetnoot+ [krit] vs. 4 het land soo voll K. b.: 't Land soo voll van voetnoot3) K. b., II, 237. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 Ian K. a.: Job voetnoot4) K. b., II, 135. - Zincgref, III, 278. voetnoot1) K. b., II, 135. - Zincgref, III, 278. voetnoot2) K. b., II, 136. - Zincgref, III, 279. voetnoot3) K. b., II, 237. Het HS. heeft geen titel voetnoot4) K. b., II, 136. - Zincgref, III, 279 voetnoot+ [krit] vs. 3 mogh' K. a.: magh K. b. als boven. voetnoot5) K. b., II, 136. - Zincgref, III, 279. voetnoot6) K. b., II, 237. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 T is K. a.: Het is soo - vs. 2 Ian K. a.: Pieter meest - vs. 3 K. a.: Naer yeder woord, daer in noch preken - vs. 4 Of K. a: Noch - aen hoort K. a.: en werdt gehoort voetnoot+ [krit] vs 5 Ia K. a.: Siet - Ian K.a. Pieter, slaen - vs. 8 Geen K. a.: 'T en is geen voetnoot1) K. b., II, 136. - Zincgref, III, 279. voetnoot2) K. b., II, 136. - Zincgref, III, 280. voetnoot3) K. b., II, 239. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 6 vooreerst K. a.: voor 't eerst - vs. 9 dat stond te K. a.: ick moght wel voetnoot4) K. b., II, 136. - Zincgref, III, 288. voetnoot5) K. b., II, 136. - Zincgref, III, 284. voetnoot+ [krit] vs. 4 daertoe geen knecht K. a.: hem langer niet voetnoot1) K. b., II, 137. - Zincgref, III, 284. voetnoot+ [krit] vs. 1 bestiert K. b.: berecht - vs. 2 den hoed af K. a.: hoet in hand' voetnoot2) K. b., II, 137. - Zincgref, III, 284. voetnoot3) K. b., II, 239. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 137. - Zincgref, III, 284. voetnoot+ [krit] vs. 5 dien ick soo dickwils kusten K. a.: daer ick my in verlusten - in K. b.: mé - vs. 6 de rest K. a.: d'and're voetnoot5) K. b., II, 137. - Zincgref, III, 285. voetnoot1) K. b., II, 137. - Zincgref, III, 285. voetnoot+ [krit] vs. 1 Siet K. a.: Siet eens - staet het K. a.: staet voetnoot2) K. b., II, 239. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 239. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 6 Alsser K. a.: Als daer voetnoot4) K. b., II, 239. Zonder titel in het HS. voetnoot5) K. b., II, 137. - Zincgref, III, 285. voetnoot1) K. b., II, 137. - Zincgref, III, 285. voetnoot+ [krit] vs. 7 K. b.: En hebb ick het wel nagesien, - vs. 8 wett en eerst: eighen -, en K. b: zijn voetnoot2) K. b., II, 240. Zonder titel in het HS. voetnoot3) K. b., II, 138. - Zincgref, III, 286. voetnoot+ [krit] vs. 4 K. b.: ('k Doe 't u gedencken, swarte Jan) - vs. 5 witte K. a.: blancke voetnoot4) K. b., II, 240. Het HS. heeft geen titel. voetnoot5) K. b., II, 240. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 240. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 239. voetnoot1) K. b., II, 221. In K.a. is de titel: Op een Zuylichemsche winter-reis. In 1630 had H. de heerlijkheid Zuilichem in den Bommelerwaard voor 40.000 gulden gekocht (vgl. Schinkel, Bijdrage tot de kennis van het karakter van C.H., blz. 7, 8); zij bezorgde hem nog al eens moeilijkheden. O.a. was er in 1655 een geschil gerezen tusschen H. en eenige grondeigenaars, dat eerst met veel moeite in 1656 werd bijgelegd (t.a.p., 15, 16). In De Oude Tijd, 1870, blz. 23, vindt men eene afbeelding van het Huis te Zuilichem. voetnoot2) K. b., II, 238. - Zincgref, III, 286. voetnoot3) K. b., II, 238. - Zincgref, III, 286. voetnoot4) K. b., II, 138. - Zincgref, III, 287. voetnoot5) K. b., II, 138. - Zincgref, III, 287: Wer Herren dient, der musz so dienen, dasz man nach seinem tod nach ihm verlangen hab. voetnoot+ [krit] vs. 2 des wel K. a.: goede - dienders K. a.: dienaers voetnoot1) K. b., II, 138. - Zincgref, III, 287. voetnoot2) K. b., II, 221. In K.a. is de titel: Op de selve. voetnoot3) K. b., II, 222. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 222. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 10 de K. a.: die voetnoot1) K. b., II, 240. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 139. - Zincgref, III, 288. voetnoot3) K. b., II, 139. - Zincgref, III, 289. voetnoot+ [krit] vs. 3 knechten zijn K. a.: meerder zijn voetnoot4) K. b., II, 139. - Zincgref, III, 289. voetnoot+ [krit] vs. 3 daer het K. a.: daer gelt voetnoot1) K. b., II, 240. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 139. - Zincgref, III, 291. voetnoot+ [krit] vs. 3 seid' hem niet meer K. a.: seider niet op voetnoot3) K. b., II, 240. Het HS. heeft geen titel; in K. b. luidt hij: Klaes henn. voetnoot+ [krit] vs. 1 veel K. b.: wel voetnoot4) K. b., II, 139. - Zincgref, III, 296. voetnoot1) K. b., II, 241. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 241. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 2 niet in het HS., wel in K.a. - vs. 4 Dat K. a.: Het voetnoot3) K. b., II, 54. Het HS. heeft geen titel. Dit is het eerste van eene groote menigte puntdichten, die onder den titel: Dingen, een boek sneldichten vormen. voetnoot4) K. b., II, 31. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 2 Ghy K. a.: Dirck voetnoot5) K. b., II, 55. Zonder titel in het HS. voetnoot1) K. b., II, 42. Zonder titel in het HS. voetnoot2) K. b., II, 241. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 4 K. a.: Door 't stooten vande wegh is 't uyt mijn hooft gestuyt. voetnoot3) K. b., II, 139. - Zincgref, III, 294. voetnoot4) K. b., II, 241. Zonder titel in het HS. voetnoot5) K. b., II, 241. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 241. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 139. - Zincgref, III, 298. voetnoot3) K. b., II, 242. Het HS. heeft geen titel. voetnoot4) K. b., II, 242. Zonder titel In het HS. voetnoot+ [krit] vs. 1 niet in het HS. - vs. 2 Uw' K. a.: Sijn' - fraeij K. a.: wel - vs. 7 ghij K. a.: hy - fraey K. a.: wel voetnoot1) K. b., II, 140. - Zincgref, III, 299. voetnoot2) K. b., II, 140. - Zincgref, III, 299. voetnoot3) K. b., II, 140. - Zincgref, III, 302. voetnoot+ [krit] vs. 2 dies' K. a.: diens' voetnoot4) K. b., II, 140. - Zincgref, III, 299. voetnoot5) K. b., II, 241. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 40. voetnoot2) K. b., II, 44. voetnoot+ [krit] vs. 1 K. a.: Spitse Naelden gaen - vs. 2 K. a.: Scherpe reden gaen voetnoot1) K. b., II, 53. voetnoot+ [krit] vs. 4 Die K. a.: Die 'r voetnoot2) K. b., II, 258. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 258. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 242. Zonder titel in het HS. voetnoot2) K. b., II, 242. Zonder titel in het HS. voetnoot3) K. b., II, 244. Zonder titel in het HS. voetnoot4) Waarschijnlijk doelt H.'s versje op Cats' Ouderdom, Buyten-leven en Hofgedachten, op Sorgh-vliet, welk werk in 1655 werd uitgegeven en in hetzelfde jaar een paar keeren werd herdrukt. (Vgl. Mr. W.C.M. de Jonge van Ellemeet, Museum Catsianum, 2^de uitg., 1887, blz. 27). H. was in dezen tijd zeer gebeten op Cats, die in 1655 op 78jarigen leeftijd nog Raadsheer in het Hof van Holland wilde worden, welke betrekking H. voor zijn oudsten zoon begeerde. (Zie de aanhalingen uit H.'s brieven bij Jonckbloet, 4^de druk, IV, 24, Noot.) voetnoot1) K. b., II, 244. Zonder titel in het HS. voetnoot2) K. b., II, 244. Zonder titel in het HS. voetnoot3) K. b., II, 51. voetnoot4) K. b., II, 243. Zonder titel in het HS. voetnoot1) K. b., II, 140. - Zincgref, III, 306. voetnoot2) K. b., II, 140. - Zincgref, III, 307. voetnoot3) K. b., II, 140. - Zincgref, III, 307. voetnoot4) K. b., II, 141. - Zincgref, III, 308. voetnoot+ [krit] vs. 2 is K. a.: is 't voetnoot5) K. b., II, 141. - Zincgref, III, 308. voetnoot6) K. b., II, 141. - Zincgref, III, 310. voetnoot+ [krit] vs. 6 te K. a.: mede te voetnoot7) K. b., II, 141. - Zincgref, III, 311. voetnoot1) K. b., II, 243. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 1 'k kreegh geen bescheit van K. a.: ick hoorde niet uyt voetnoot2) K. b., II, 141. - Zincgref, III, 312. voetnoot+ [krit] vs. 3 Als 'er K. a.: Wanneer voetnoot3) K. b., II, 141. - Zincgref, III, 318. voetnoot4) K. b., II, 141. - Zincgref, III, 318. voetnoot5) K. b., II, 141. - Zincgref, III, 321. voetnoot1) K. b., II, 243. In K.a. is de titel: Aen Ian. voetnoot2) K. b., II, 29. voetnoot3) K. b., II, 38. Zonder titel in het HS. voetnoot+ [krit] vs. 1 en twoord seght dat Geweld K. a.: ick meen het woortje, g'welt - vs. 2 in K. a.: tot voetnoot4) K. b., II, 142. - Zincgref, III, 324. voetnoot5) K. b., II, 243. Zonder titel in het HS. voetnoot6) K. b., II, 243. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 3 Daer K. a.: Hy - vs. 4 sijner K. a.: suyver' voetnoot1) K. b., II, 49. voetnoot2) K. b., II, 224. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 143. - Zincgref, III, 325. voetnoot+ [krit] vs. 4 en niet in het HS. - pronckte K. a.: pronck' K. b.: pronckt' voetnoot4) K. b., II, 142. - Zincgref, III, 326. voetnoot+ [krit] vs. 1 moe'lick K. a.: kribbigh voetnoot5) K. b., II, 142. - Zincgref, III, 326: Ein Narr zu Trier, als einer fragte, wie es kommen, dasz Christus, da er allerley Kranckheiten geheilt, vnd gesund gemacht, gleichwol keine Narren gesund gemacht, antwort: Eben darumb, dasz sie nicht so witzig gewesen, dasz sie ihn darumb ersucht. voetnoot+ [krit] vs. 4 s'er hem eens K. a.: sy der hem voetnoot6) K. b., II, 243. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 224. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) K. b., II, 243. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 4 niet self K. a.: self niet voetnoot3) K. b., II, 143. - Zincgref, III, 339. voetnoot+ [krit] vs. 4 die K. a.: de - vs. 6 d'uwen K. a.: uwen voetnoot4) K. b., II, 143. - Zincgref, III, 339. voetnoot5) K. b., II, 143. - Zincgref, III, 347. voetnoot1) K. b., II, 243. Het HS. heeft geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 2 en Claes en was niet stom K. a.: hoe, meende Claes, waerom? - vs. 3 zeij hij het HS. heeft: zeijse, een voetnoot2) K. b., II, 235. Het HS. heeft geen titel. voetnoot3) K. b., II, 143. - Zincgref, III, 358. voetnoot+ [krit] vs. 4 jock K. a.: 't jock voetnoot4) K. b., II, 143. - Zincgref, III, 368. voetnoot+ [krit] vs. 3 geraeckt dat hoofd in 'twarr eerst: ondeckt sich syn gebreck - vs. 4 narr eerst: geck voetnoot5) K. b., II, 143. - Zincgref, III, 369. voetnoot1) K b., II, 244. Het HS. heeft geen titel. voetnoot2) Lodewijk Huygens (zie dl. II, 228), die veel gereisd heeft, is waarschijnlijk in Aug. 1655 te Orléans gepromoveerd, evenals zijn broeder Christiaan. De laatste, die een Fransch journaal heeft nagelaten van uitstapjes buiten Parijs, in Juli en Aug. 1655 met Lodewijk en zijn neef Philips Doublet ondernomen (N^o. LV der HSS. van de Kon. Akademie), eindigt juist na de aankomst te Orléans op 14 Augustus. voetnoot3) K. b., II, 144. - Zincgref, III, 370. voetnoot4) K. b., II, 225. Het HS. heeft geen titel. voetnoot5) K. b., II, 225. Het HS. heeft geen titel. voetnoot6) K. b., II, 225. Het HS. heeft geen titel. voetnoot1) K. b., II, 144. - Zincgref, III, 375. voetnoot+ [krit] vs. 9 die K. a.: mijn'

Vorige Volgende

[1655]

(A m. d'Obdam)Ga naar voetnoot1).

Estrene 10. jours apres le nouvel an. a mad. SlavataGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+.

(Trijn hertrouwt)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+.

[Ian hadd sijn' vaerdicheid in saken vander min]

(Claes hertrouwt)Ga naar voetnoot1).

(Mistroost)Ga naar voetnoot2).

(Lijdsaemheit)Ga naar voetnoot3).

[Ghij die daer voor 'tverlies van beid' uw' oogen vreest]

(Onbenijdt geluck)Ga naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+.

(Tijs verongelijckt)Ga naar voetnoot1).

(Annas verwarde schoon)Ga naar voetnoot2).

[Terwyl de Mensch hier is, en is hij maer in schijn]

[Elck laeckt syn leven als hem 'tleven gaet begeven]

(Op ouden Ysbrants bruyloft)Ga naar voetnoot5).

(Stijn in 't baeren)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

(Truy in 't gebaer)Ga naar voetnoot2).

(Een kint t'huys)Ga naar voetnoot3).

(Aenstootelicke toenaem)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+.

A madame de Slavata, grande maistresse de l'ordre de la gaijeté.

[Ie disois en me consolant]

[Veracht uw' vyand noijt, verkleint noyt syne krachten]

[Daer werdt veel wercks gemaeckt van allerley geluijden]

[Van stryd komt meerder stryd: op 'tallerbest genomen]

[Daer wandelt niet een mensch langs straet]

[Ian heeft sijn goed versmeert, verdobbelt en verhoert]

(Uytschey)Ga naar voetnoot3).

[Neel is een' maend getrouwt, en is van kind gelegen]

(Dobbel geval)Ga naar voetnoot5).

[Verstaen de Molenaers haer stuck]

Aux princesses Anne et Catherine Iuliene de PortugalGa naar voetnoot1).

[Waerom en is in langen]

(Pier en Neel)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+.

[Daer is een echte paer tot nu toe hoogh gepresen]

[Ian achterdochtigh van syn vrouw]

[De snoodste hoer van all was eens een' vrome meijd]

[Ian Ianssen siet gheen quaed aen Trijn syn' lichte vrouw]

[Kees is aen Maey getrouwt en heeft syn kees voll maeijen]

(Iae en neen)Ga naar voetnoot5).

A une fille qui se cachoit le seinGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

Autre.

['Kweet dat ons God verhooren kan]

[De weelde is vredes kind, den hooghmoed weeldens Broer]

[Grande et grande Maistresse, et de la Gaijeté]

[Claes was all zeventigh, Lijs over zestigh jaer]

['T is qualick met den naem van misverstand te decken]

[Teun hanght syn' tong soo wel als een' tong hangen kan]

(Klapper aende galgh)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+.

[Ghy speelt om stuijvertjens, en, Tys, dat loopt lang aen]

[Claes Iansz poyer klaeght, 'tzyn redenen die stincken]

[Ick vraeghd een' van mijn neven]

[Die woecker sonde noemt heeft geen geld, seid' een sott]

(Voermans Latijn)Ga naar voetnoot4).

[Ian siet mij inde hand, en seght daer in te mercken]

['T is wijsselick begonnen]

[Colin impatient d'entendre discourir]

(Fy gevrijdt)Ga naar voetnoot1).

(Eerlick schelden)Ga naar voetnoot2).

Een schipper syn' schuyt boomendeGa naar voetnoot3).

['Kverweet een' Beuselaer de dichte feilen]

[Een Raedsheer sprack recht uijt, die 'ck vraegden hoet'er ging]

[Ick vraeghden op het veer aen twee drij loose boeren]

(Bedenckt u selven)Ga naar voetnoot1).

[Claes wist sijn boose Trijn haer backhuijs niet te stoppen]

[Een vorst wild' aenden Krijgh, wat men daer tegen ried]

[Mij zeid' een vette Pater]

(Neel in 't sieck-bedde)Ga naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+.

(Kruyt-slagh te Delf)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

Epitaphij locoGa naar voetnoot2).

Aux tabaqueurs.

[Promettre la faueur de receuoir visite]

[Pauline se voijant sur l'arriere saison]

Ad WesterbaniumGa naar voetnoot3).

Ad EundemGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

(Gedienstigheit)Ga naar voetnoot2).

(Ad Westerbanium)Ga naar voetnoot3).

[Ductilis est, non obnitens, ut marmoris horror]

[Fluxa Rosae coma, fluxa fides, nec Fraga perennant]

(Aen een arm rijck man)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

[Wat is de wereld toch haer doen aen alle kanten]

Epithalame. Pour mad.^le d'Osmael, qu'on disoit se marierGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+.