| |
| |
| |
1 Paulus reyst na Macedonien ende Grieckenlant. 4 met eenige uyt Asien. 6 vaert van Philippis over na Troas. 7 alwaer hy op den eersten dagh der weke predickt ende broot breeckt met de discipelen, streckende sijne reden uyt tot den middernacht. 9 Een jongelingh Eutychus valt door den slaep uyt de venster doot. 10 ende wort van Paulo opgeweckt. 13 Paulus vervolght sijne reyse na Ierusalem, ende komt tot Mileten. 17 ontbiedt aldaer by hem de Ouderlingen van Ephesen. 18 welcken hy voorhoudt sijne getrouwigheyt, ende moeyten in sijnen dienst onder haer. 22 Voorseght wat hem te Ierusalem soude over komen. 26 ende verklaert dat hy haer den geheelen raet Godts hadde verkondight. 28 Vermaentse acht te nemen op de kudde. 29 ende te waken tegen de sware wolven, die onder haer souden opstaen. 32 Neemt sijn afscheyt van haer, betuygende dat hy hem ende de sijne met sijne handen geneert hadde. 36 Knielt ende bidt met haer, die hem met groote droefheyt geleyden tot aen het schip.
| |
1
NA dat nu den oproer gestilt was, Paulus de discipelen tot hem geroepen ende 1 gegroet hebbende, a gingh uyt om na Macedonien te reysen.
| |
2
Ende als hy die deelen doorgereyst, ende haer met vele redenen vermaent hadde, quam hy in 2 Grieckenlant.
| |
3
Ende als hy [aldaer] drie maenden 3 over gebracht hadde, ende hem van de Ioden lagen geleght wierden, als hy na Syrien soude 4 varen, soo wiert hy van 5 sinne weder te keeren door Macedonien.
| |
4
Ende hem vergeselschapte 6 tot in Asien 7 Sopater 8 van Bereen: ende van de Thessalonicensen b Aristarchus, ende Secundus, ende c Gajus van Derben, ende d Timotheus: ende van 9 die van Asien e Tychicus ende f Trophimus.
| |
5
Dese voor henen gegaen zijnde wachteden ons tot Troas.
| |
6
Wy nu scheepten af van Philippis na de dagen 10 der ongehevelde [brooden,] ende quamen 11 in vijf dagen by haer tot Troas, alwaer 12 wy ons seven dagen 13 onthielden.
| |
7
Ende op den 14 eersten [dagh] 15 der [kolom] weke, als de discipelen by een gekomen waren 16 om broot te breken, 17 handelde Paulus met haer, sullende des anderen daeghs verreysen: ende hy streckte [sijne] reden uyt tot den middernacht.
| |
8
Ende daer waren 18 vele lichten in de opperzale, daer 19 sy vergadert waren.
| |
9
Ende een seker jongelingh, met name Eutychus, sat in de venster, ende met eenen diepen slaep 20 overvallen zijnde, alsoo Paulus 21 lange [tot haer] sprack, door den slaep 22 neder stortende, viel van de derde solderinge nederwaert, ende wiert doot opgenomen.
| |
10
Doch Paulus afgekomen zijnde g viel op hem, ende [hem] omvangende, seyde hy, En weest niet beroert: want sijne ziele 23 is in hem.
| |
11
Ende als hy [weder] boven gegaen was, ende 24 broot gebroken, ende [wat] 25 gegeten hadde, ende lange tot den dageraet toe met haer gesproken hadde, vertrock hy 26 alsoo.
| |
12
Ende sy brachten den knecht levende, ende waren boven maten 27 vertroost.
| |
13
Maer wy voor uyt na het schip gegaen zijnde, voeren af na 28 Asson, daer wy Paulum souden innemen. Want hy hadde het alsoo 29 bevolen, ende hy selve soude 30 te voete gaen.
| |
14
Ende als hy hem te Asson by ons gevoeght hadde, namen wy hem in, ende quamen tot 31 Mitylenen.
| |
15
Ende van daer afgescheept zijnde quamen wy den volgende [dagh] tegen 32 Chios over, ende des anderen [daeghs] leyden wy aen tot 33 Samos, ende bleven te 34 Trogyllion, ende den [dagh] daer aen quamen wy tot 35 Mileten.
| |
16
Want Paulus hadde 36 voorgenomen Ephesen voorby te varen, op dat hy niet en soude den tijt in Asien verslijten. h Want hy spoedde hem, om (soo het hem mogelick ware) op den 37 Pincksterdagh te Ierusalem te zijn.
| |
17
Maer hy sondt van Mileten na Ephesen, ende hy ontboodt de Ouderlingen der gemeynte.
| |
18
Ende als sy tot hem gekomen waren, seyde hy tot haer, Ghylieden weet, i van den eersten dagh af dat ick in 38 Asien ben aengekomen, hoe ick by u den gantschen tijt geweest ben:
| |
19
Dienende den Heere met alle 39 ootmoedigheyt, ende vele 40 tranen, ende 41 versoeckingen, die my over gekomen zijn door de lagen der Ioden.
| |
20
Hoe ick niets 42 achter gehouden hebbe van ’t gene nuttigh was, dat ick u niet en soude verkondight, ende u geleert hebben, in het openbaer ende 43 by de huysen.
| |
21
44 Betuygende beyde Ioden ende Griecken k de bekeeringe tot Godt ende het geloove in onsen Heere Iesum Christum.
| |
22
Ende nu siet, ick 45 gebonden zijnde 46 door den Geest, reyse na Ierusalem, 47 niet wetende wat my daer ontmoeten sal:
| |
23
Dan dat de Heylige Geest 48 van stadt tot stadt 49 betuyght, seggende dat my ban- | |
| |
den ende verdruckingen 50 aenstaende zijn.
| |
24
l Maer 51 ick en achte op geen dingh, noch en houde mijn 52 leven niet dierbaer voor my selven, op dat ick 53 mijnen loop met blijdtschap mach volbrengen, ende den dienst, welcken ick m van den Heere Iesu ontfangen hebbe, om te betuygen het Euangelium 54 der genade Godts.
| |
25
Ende nu siet, ick weet dat ghy alle, daer ick door gegaen ben predikende het Koninckrijcke Godts, mijn aengesicht niet meer sien en sult.
| |
26
Daerom betuyge ick u-lieden op desen huydigen dagh, dat ick 55 reyn ben van het bloet van [u] allen.
| |
27
Want ick en hebbe niet 56 achter gehouden dat ick u niet en soude verkondight hebben 57 alle den raet Godts.
| |
28
n Soo hebt dan acht 58 op u selven, ende op de geheele kudde, 59 over dewelcke u 60 de Heylige Geest tot 61 Opsienders gestelt heeft, om de gemeynte Godts 62 te weyden, welcke 63 hy 64 o verkregen heeft 65 door sijn eygen bloet.
| |
29
Want dit weet ick, dat na mijn 66 vertreck p 67 sware 68 wolven tot u inkomen sullen, die de kudde niet en sparen:
| |
30
q Ende 69 uyt u selve sullen mannen opstaen, sprekende 70 verkeerde dingen, om de discipelen af te trecken 71 achter haer.
| |
31
Daerom waeckt, ende gedenckt dat ick 72 drie jaren [langh] nacht ende dagh niet opgehouden en hebbe een yegelick met tranen te vermanen.
| |
32
Ende nu, broeders, ick bevele u Gode, ende 73 den woorde sijner genade: 74 die machtigh is [u] op te 75 bouwen, ende u 76 een erfdeel te geven onder alle de 77 geheylighde.
| |
33
r Ick en hebbe niemants silver, ofte gout, ofte kleedinge begeert.
| |
34
Ende ghy selve weet dat s dese handen tot mijnen nootdruft, ende den genen die met my waren, gedient hebben.
| |
35
Ick hebbe u in allen getoont, dat men alsoo arbeydende 78 de swacke moet 79 opnemen, ende gedencken aen de woorden des Heeren Iesu, 80 dat hy geseght heeft, Het is 81 saliger te 82 geven dan te ontfangen.
| |
36
Ende als hy dit geseght hadde heeft hy t neder knielende met haer allen gebeden.
| |
37
Ende daer wiert een groot 83 geween van [haer] allen: ende sy vallende om den hals Pauli kusseden hem:
| |
38
Seer bedroeft zijnde, allermeest over het woort dat hy geseght hadde, dat sy sijn aengesicht niet meer sien en souden: ende sy geleydden hem na het schip. [kolom]
|
-
1
- Namelick, met omhelsen ende kussen, gelijck de gewoonte van die landen mede bracht, Genes. c. 31. vers 55. 1.Thessal. 5.26.
-
2
- Namelick, in dat deel van Grieckenlant het welck Attica genaemt wiert.
-
3
- Gr. gemaeckt. siet Actor. c. 15. vers 33. ende 18.23.
-
4
- Gr. in de hooghte, ofte, diepte, namelick van de zee, gedreven soude worden.
-
5
- Of, voornemen, meyninge.
-
6
- Het schijnt dat Paulus niet gewilt en heeft, dat dese hem verder souden vergeselschappen, uytgenomen Throphimus, Actor. 21.29.
-
7
- Anders, Sosipater, waer by sommige doen, Pyrrhi sone. Siet van hem Rom. 16.21.
-
b
- Actor. 19.29. ende 27.2. Coloss. 4.10.
-
c
- Actor. 19.29. 1.Cor. 1.14.
-
9
- Waer uyt blijckt, dat het gene d’Apostel seght 2.Tim. 1.15. niet van alle, maer van het meeste deel moet verstaen worden.
-
e
- Ephes. 6.21. Coloss. 4.7. 2.Tim. 4.12. Titum 3.12.
-
f
- Actor. 21.29. 2.Tim. 4.20.
-
10
- D. van Paesschen, Matth. 26.17.
-
11
- Ofte, het eynde van vijf dagen.
-
12
- Namelick, Paulus ende sijn geselschap, onder welcke Lucas hemselven hier oock begrijpt.
-
13
- Gr. versleten, namelick, den tijt.
-
14
- Gr. eenen. Siet Genes. 1.5. Matth. 28.1. ende vergelijckt daer mede 1.Corinth. 16.2. welcke dagh de dagh des Heeren genaemt wort, Apocal. 1. vers 10.
-
15
- Gr. der Sabbathen. Siet Matth. 28.1. Luce 18.12.
-
16
- D. om met malkanderen te eten, ende ’t Avontmael des Heeren te houden. siet Actor. 2.42, 46. 1.Cor. 11.20, 21, 22.
-
17
- Namelick, van de leere des Euangeliums.
-
18
- Gr. vele lampen. De geloovige, om te ontgaen het perijckel van vervolginge, vergaderden doe veeltijts by nachte: ende hadden in hare vergaderingen lichten, om niet gelastert te worden (gelijck noch evenwel de godtloose deden) datse yet onbehoorlicks in deselve bedreven.
-
20
- Ofte, in eenen diepen slaep gevallen zijnde. Gr. henen wech genomen, afgevoert.
-
21
- Gr. seer veel handelde.
-
22
- Ofte, neder gestort zijnde.
-
g
- 1.Reg. 17.21. 2.Reg. 4.34.
-
23
- De ziele was waerlick van hem gescheyden, vers 9. maer dit spreeckt Paulus, om dat hy ten vollen versekert was, dat deselve wederom in hem soude komen, gelijck Matth. 9.24. Ofte, om dat deselve op dien oogenblick in hem weder quam.
-
25
- Gr. geproeft hadde, namelick gemeyne spijse, het welck by het gebruyck des Avontmaels plagh te geschieden.
-
26
- Siet dergelijck Ioan. 4.6.
-
27
- D. verblijdt ende verquickt.
-
28
- Een stadt in Mysien, ontrent Troas, anders oock Apollonia genaemt.
-
30
- D. te lande reysen, om onder wege ’t Euangelium hier ende daer te prediken.
-
31
- Een eylant met een stadt van den selven name, niet verre van Asson, gelegen in de Egeische zee.
-
32
- Een eylant tusschen Samos ende Lesbos, in deselve zee.
-
33
- Een eylant daer ontrent, hebbende een stadt van den selven name.
-
34
- Een hoeck des berghs Mycales, uytstekende in de zee, van Samos gelegen veertigh stadien.
-
35
- Een stadt aen de zee op het vaste lant van Ionien, niet verre van Ephesen.
-
36
- Gr. geoordeelt, D. goet gevonden.
-
37
- Van desen feestdagh siet Actor. 2.1. Dit dede de Apostel niet omdat hy meynde dat dit Iodisch feest noch moeste onderhouden worden, Gal. 4.10. Col. 2. vers 16. maer op dat hy door de menighte van het volck, dat op het feest quam, gelegentheyt soude hebben om het Euangelium te beter te verbreyden.
-
38
- Namelick, alsoo eygentlick genaemt, zijnde een deel van kleyn Asien, waer van Ephesen de hooftstadt was.
-
39
- Ofte, nedrigheyt, van gemoedt, ofte van staet, gelijck Luce cap. 1. vers 48.
-
40
- Namelick, uyt medelijden over de arme onwetende ofte verleydde menschen.
-
41
- Dat is, verdruckingen. Siet Iacob. 1. vers 2. ende 1.Petr. cap. 1. vers 6.
-
42
- Gr. ontogen, D. verswegen, ofte door vreese van menschen, ofte om gewins wille, 1.Thessal. 2.3, 4.
-
44
- Namelick, alomme ende seer sterckelick, met vaste gronden ende getuygenissen der Heylige Schrifture.
-
k
- Matth. 3.2. Marc. 1.15. Luce 24.47.
-
45
- Dat is, als met banden getrocken zijnde.
-
46
- Door stercke aendrijvinge ende bevel des Heyligen Geests: ofte, door mijn gemoedt uyt ingeven des Heyligen Geests. Siet Actor. 19.21.
-
47
- Namelick, in het bysonder.
-
48
- D. alomme in alle steden, daer ick door reyse, Luce 8.4.
-
49
- Namelick, door de Propheten, dien de Heylige Geest sulcks geopenbaert heeft, Actor. 21.4, 11.
-
51
- Gr. ick make geen reeckeninge van eenigh dingh.
-
53
- Nam. des Christelicken levens, ende insonderheyt mijnes diensts, 1.Cor. 9.24. 2.Timoth. 4.7.
-
54
- Dat is, waer inne ons de genade Godts verkondight wort.
-
55
- D. onschuldigh aen u verderf, alsoo ick u den wegh der saligheyt getrouwelick heb aengewesen. siet Ezech. 3.18, 19. Actor. 18.6.
-
57
- Dat is, al wat Godt besloten ende geopenbaert heeft aengaende de saligheyt der menschen door wien, ende hoe deselve verkregen wort, Luce 7. vers 30. Ephes. 1.11.
-
58
- D. op uwe leere, leven, ende ampt.
-
60
- Die de voornaemste oorsake is van de wettige beroepinge der Dienaren des woorts, hoe wel hy dat door den dienst der menschen doet. siet Actor. 13. versen 2, 3.
-
61
- Gr. Episkopous, waer van het woort Bisschop gekomen is. Dese worden vers 17. genaemt Ouderlingen der gemeynte. Waer uyt blijckt dat inde Heylige Schrifture tusschen Ouderlingen ende Bisschoppen geen onderscheyt gemaeckt en wort. siet Phil. 1. vers 1.
-
62
- Namelick, met de gesonde leere des Godtlicken woorts: door een gelijckenisse genomen van schaep-herders, by welcke het ampt der dienaren des woorts seer bequamelick wort vergeleken, Ierem. 23.4. Ioan. c. 21. vers 15. Ephes. cap. 4. vers 11. 1.Petr. 5.2.
-
63
- Namel. Godt, dat is, de Sone Godts, die onse menschelicke nature aengenomen heeft in eenigheyt sijns persoons.
-
64
- Of, verworven, gekocht, sijn eygen gemaeckt.
-
o
- Ephes. 1.7. Coloss. 1.14. 1.Petr. 1.19. Apocal. 5.9.
-
65
- Namelick, door het welck hy ons heeft verlost, ende niet door het bloet van eenige beesten, Hebr. 9.12. Dit bloet wort Godts eygen bloet genaemt, om dat de Sone Godts, zijnde ende blijvende waerachtigh Godt, menschelick vleesch ende bloet heeft aengenomen in eenigheyt des persoons. Een wijse van spreken, waer door de persoon Christi, benaemt zijnde van d’eene nature, toegeschreven wort het gene hem eygen is na de andere nature. Siet Ioan. 3.13.
-
66
- Namel. van hier uyt dese landen, ofte oock uyt dit leven.
-
67
- Dat is, grouwelicke, beswaerlicke.
-
68
- Dat is, valsche leeraers, die de schapen met hare valsche leere vernielen, Matth. 7.15.
-
q
- Psalm 41.10. Matth. 26.21. Actor. 1.17. 1.Ioan. 2.19.
-
69
- D. uyt de Leeraers ende Opsienders selve.
-
70
- Ofte, verdraeyde: gelijck de satan alles verdraeyt om de waerheyt te verduysteren.
-
71
- Namelick, om haer ende hare leere te volgen.
-
72
- Vergelijckt Actor. 19.10.
-
73
- Dat is, den Euangelio, om daer mede uw’ geloove te verstercken, ende daer in uwen troost te soecken. Siet Actor. 14.26.
-
75
- Namelick, de gemeynte vermeerderende met gaven, ende in het getal.
-
76
- Namelick, des hemelschen vaderlants.
-
77
- Namelick, door den Geest der wedergeboorte: ofte, afgesonderde van de werelt door het geloove.
-
r
- 1.Corinth. 9.12. 2.Corinth. 11.9. ende 12.13.
-
s
- Actor. 18.3. 1.Cor. 4.12. 1.Thess. 2.9. 2.Thessal. 3.8.
-
78
- Namelick, in het geloove ende kennisse der Christelicke leere.
-
79
- Dat is, ofte onderstutten datse niet en vallen, ofte, gevallen zijnde de hant bieden om op te helpen, Luce 1.54.
-
80
- Dese woorden en staen in de Euangelische Historie niet beschreven, gelijck niet alle woorden ende daden Christi geschreven zijn, Ioan. 20.30. ende 21.25. maer konnen evenwel afgenomen worden uyt sommige spreucken Christi, Luce 6.38. ende 16.9.
-
81
- Want die den armen geeft, die geeft het den Heere op woecker, Proverb. cap. 19. vers 17.
-
82
- Namelick, de tijdelicke goederen tot onderhoudt des Kerckendiensts, ofte der armen.
-
83
- Een teecken van hertelicke liefde tot haren Leeraer.
|