| |
| |
| |
1 Herodes vervolght de gemeynte. 2 Doot Iacobum. 3 werpt Petrum in de gevangenisse, dien hy met stercke wacht laet bewaren. 5 De gemeynte bidt Godt voor hem. 7 ende hy wort door eenen Engel uyt de gevangenisse geleydt. 11 komt aen het huys van de moeder Ioannis Marci, daer hy aen klopt, ende in gelaten wort. 17 ende verhaelt sijne verlossinge aen de gene die daer vergadert waren. 18 Herodes laet de wachters ondersoecken ende wech leyden, ende vertreckt na Cesareen. 20 maeckt vrede met de Tyriers ende Sidoniers. 21 ende wort in sijnen hooghmoedt van eenen Engel geslagen, ende van het gewormte gegeten. 25 Barnabas ende Saulus komen wederom tot Antiochien.
| |
1
ENde ontrent deselve tijt sloegh de Koningh 1 Herodes de handen 2 aen sommige van de gemeynte, om die qualick te handelen.
| |
2
Ende hy doodde 3 Iacobum a den broeder Ioannis met den sweerde.
| |
3
Ende doe hy sagh dat het den Ioden behagelick was, voer hy voort om oock Petrum te vangen (ende het waren de dagen 4 der ongehevelde [brooden])
| |
4
b Den welcken oock gegrepen hebbende hy in de gevangenisse settede, ende gaf [hem] over aen 5 vier [wachten, elck] van vier krijghsknechten, om hem te bewaren, willende naer het Paesch-[feest] hem voort brengen voor het volck.
| |
5
Petrus dan wiert in de gevangenisse bewaert: maer van de gemeynte wiert 6 een geduerigh gebedt tot Godt voor hem gedaen.
| |
6
Doe hem nu Herodes soude 7 voort brengen, sliep Petrus dien selven nacht tusschen twee krijghsknechten, 8 gebonden met twee ketenen: ende de wachters voor de deure bewaerden de gevangenisse.
| |
7
c Ende siet, een Engel des Heeren stont daer, ende 9 een licht scheen in 10 de woo-[kolom]ninge, ende slaende de zijde Petri weckte hy hem op, seggende, Staet haestelick op. Ende sijne ketenen vielen af van de handen.
| |
8
Ende de Engel seyde tot hem, 11 Omgordt u, ende bindt uwe schoenzolen aen. Ende hy dede alsoo. Ende hy seyde tot hem, Werpt uwen mantel om, ende volght my.
| |
9
Ende uytgaende volghde hy hem, ende en wist niet dat het waerachtigh was ’t gene door den Engel geschiedde, maer hy meynde dat hy 12 een gesichte sagh.
| |
10
Ende als sy door de eerste ende tweede wacht gegaen waren, quamen sy aen 13 de yseren poorte, die na de stadt leydt: dewelcke d van selfs haer geopent wiert. Ende uytgegaen zijnde gingen sy een strate voort: ende terstont scheydde de Engel van hem.
| |
11
Ende Petrus 14 tot hemselven gekomen zijnde, seyde, Nu weet ick waerachtelick e dat de Heere sijnen Engel uytgesonden heeft, ende my verlost heeft uyt de hant Herodis, ende [uyt] alle de verwachtinge van het volck der Ioden.
| |
12
Ende als hy [alles] overleght hadde f gingh hy na het huys Marie des moeders Ioannis, die toegenaemt was 15 Marcus, alwaer vele te samen vergadert ende biddende waren.
| |
13
Ende als Petrus aen de deure 16 van de voorpoorte klopte, quam 17 een dienstmaeght voor om te 18 luysteren, met name Rhode.
| |
14
Ende sy de stemme Petri bekennende, en dede van blijdtschap de voorpoorte niet open, maer liep na binnen ende boodtschapte, dat Petrus voor [aen] de voorpoorte stont.
| |
15
Ende sy seyden tot haer, 19 Ghy raest. Doch 20 sy bleef daer sterck by, dat het alsoo was. Ende sy seyden, 21 Het is sijn Engel.
| |
16
Maer Petrus bleef kloppende: ende als sy open gedaen hadden, sagen sy hem, ende 22 ontsetteden haer.
| |
17
Ende als hy haer g met de hant gewenckt hadde, datse swijgen souden, verhaelde hy haer, hoe hem de Heere uyt de gevangenisse uytgeleydt hadde: ende seyde, Boodtschapt dit 23 Iacobo ende den broederen. Ende hy uytgegaen zijnde reysde 24 na een andere plaetse.
| |
18
Ende als het dagh was geworden, was daer geen kleyne beroerte onder de krijghsknechten, wat doch Petro mochte geschiet zijn.
| |
19
Ende als Herodes hem gesocht hadde, ende niet en vondt, ende de wachters 25 rechtelick ondervraeght hadde, geboodt hy datse 26 wech geleydet souden worden. Ende hy vertrock van Iudea na Cesareen, ende 27 hieldt hem [aldaer.]
| |
20
Ende Herodes 28 hadde in den sin tegen de Tyriers ende Sidoniers te krijgen: maer sy quamen eendrachtelick tot hem, ende Blastum, 29 die des Koninghs kamerlingh was, overredet hebbende, begeerden vrede, om dat haer lant 30 gespijsight wiert van des Koninghs [lant.]
| |
| |
| |
21
Ende 31 op eenen gesetten dagh Herodes 32 een Konincklick kleet aengedaen hebbende, ende op den 33 Rechterstoel geseten zijnde, dede een reden tot haer:
| |
22
Ende het volck riep [hem] toe, Een stemme Godts, ende niet eenes menschen.
| |
23
Ende van stonden aen sloegh hem een Engel des Heeren, daerom 34 dat hy Godt de eere niet en gaf: ende wiert van de wormen gegeten, ende gaf den geest.
| |
24
h Ende het woort Godts 35 wies, ende vermenighvuldighde.
| |
25
Barnabas nu ende Saulus 36 keerden wederom van Ierusalem, als sy 37 den dienst 38 volbracht hadden, mede genomen hebbende oock Ioannem, die toegenaemt wiert 39 Marcus.
|
-
1
- Namel. Agrippa, een soon van Aristobulus, die een soon was van Herodes de Groote, ende dese Herodes Agrippa was een vader van dien Agrippa, van welcken hierna Capp. 25. 26. meer gesproken wort.
-
2
- Gr. om sommige van die van de gemeynte qualick te handelen.
-
3
- Namelick, den sone Zebedei, ende den broeder Ioannis, gelijck hier in den text staet, ende Matth. 10.2. een van de voornaemste Apostelen Christi, dien Christus met Petro ende Ioanne by hem dickwils nam. De andere Iacobus dan, waer van men leest vers 17. Actor. 15.13. ende Galat. 2.9. ende die den Sendtbrief Iacobi nagelaten heeft, die oock een broeder Christi genaemt wort, Marc. 6.3. ende Iacobus de kleyne, Marc. 15. vers 40. is geweest een ander Apostel, de sone van Alpheus ende van de suster Marie, ende een broeder Iose, gelijck blijckt uyt vergelijckinge Matth. 13.55. ende Matth. 27.56. ende Galat. 1.19. Siet oock Matth. 10.3. Marc. cap. 3. vers 18.
-
4
- D. de feestdagen van Paesschen, gelijck oock uyt het navolgende vers te sien is.
-
5
- Gr. vier vierlingen van krijghsknechten: dat is, sestien krijghsknechten: want elcke sentinelle ofte wacht by de Romeynen bestont uyt vier soldaten van een vaendel, waer van daer vier tot bewaringe des Apostels geordineert zijn, om op de vier nachtwachten de wacht by beurten te houden.
-
6
- Ofte, een ernstigh, yverigh, vyerigh.
-
7
- Namelick, om te laten opentlick dooden, ofte executeeren.
-
8
- Namel. aen de handen, vers 7. waer van de eene keten aen de rechter hant Petri vast was, ende aen de slincker hant van d’een soldaet, ende de ander keten aen Petri slincker hant, ende aen de rechter hant van de ander soldaet, daer hy tusschen sliep: een wijse van doen by de Romeynen in strickte gevangenissen gebruycklick, gelijck oock Paulus alsoo gevangen is geweest te Roomen, hoewel alleen gebonden aen een soldaet, ende in meerder vryheyt. Siet Actor. 28.16. vergeleken met Ephes. 6.20. ende 2.Timoth. 1.16. ende Senecam, Epist. 5.
-
c
- Actor. 5.19. ende 16.26.
-
9
- Namel. van de blinckende gestalte des Engels, gelijck Matth. 28.3. ende Luce 2. vers 9.
-
10
- Ofte, gevangenisse, kercker. Sommige nemen dit voor het geheel huys der gevangenisse, andere alleen voor het binnenste deel, daer de gevangene in gesloten lagen.
-
11
- Namelick, om te veerdiger voort te gaen: alsoo de Ioden lange kleederen droegen, die sy in het gaen met gordelen vast bonden, ende opschorteden. Van de schoenzolen siet Marc. 6.9.
-
12
- Dat is, dat hem dit in een gesichte alsoo dochte te geschieden, niet dat het in der daet geschiedde.
-
13
- Dit was de laetste poorte van de gevangenisse, door welcke gegaen zijnde men quam in de straten van de stadt.
-
14
- Dat is, nu verstaende dat het geen gesichte en was, maer een dadelicke geschiedenisse ende verlossinge.
-
15
- Dese is deselve, die met den Apostel Paulo ende Barnaba daer na vertrocken is, vers 25. ende die het Euangelium geschreven heeft, soo sommige meynen.
-
17
- Gr. Paidiske. Het welck oock een meysken of maeghdeken beteeckent, die geen dienstbode en is.
-
18
- Namel. wie het was die by nachte klopte, om de gene die in het huys vergadert waren in tijts te waerschouwen, soo daer onraet geweest ware.
-
19
- Ofte, ghy zijt buyten sinnen, niet wetende wat ghy seght.
-
20
- Ofte, sy bevestighde dat.
-
21
- Ofte, het is sijn bode: gelijck het woort Engel somwijlen alsoo genomen wort. siet Luce cap. 7. vers 24. Doch alsoo met dit woort meerendeels de Engelen des hemels beteeckent worden, soo wort dit van velen verstaen van een Engel die Petro van Godt tot een bewaerder was toegevoeght in dese swarigheyt: gelijck oock Matth. 18.10. van de geringhste geloovige wort geseght, dat hare Engelen altijt sien het aenschijn des Vaders in de hemelen. Waer uyt volght dat Godt de Engelen wel sendt ten dienste ende bescherminge der geloovige, Psal. 34.8. ende 91. vers 11. Hebr. cap. 1. vers 14. maer daer uyt en volght nochtans niet, dat elck mensche juyst eenen bysonderen goeden ende quaden Engel altijt soude hebben tot geselschap, gelijck sommige meenen.
-
22
- Namel. over dese onverwachte tegenwoordigheyt Petri niet konnende begrijpen hoe dit toegingh.
-
g
- Actor. 13.16. ende 19.33. ende 21.40.
-
23
- Namel. den kleynen: want de andere was al omgebracht. Siet van hem in de aenteeck. op vers 2.
-
24
- Namel. buyten Ierusalem, om het Euangelium te verbreyden: niet willende hemselven in het selve gevaer sonder noot begeven, daer hem de Heere uyt verlost hadde: ende dat na de vermaninge Christi, Matth. cap. 10. vers 23.
-
25
- Gr. Anakrinas, welck woort beteeckent yemant rechtelick examineeren met pijnigen ofte andersins.
-
26
- Namelick, ofte in de gevangenisse, ofte, om met den doot gestraft te worden, gelijck dit woort oock somtijts beteeckent.
-
27
- Namelick, eenen sekeren tijt om aldaer ter eeren des Keysers Claudij eenige schouwspelen aen te stellen, tot welcke een groote menighte van de voornaemste Ioden by een quam, Iosephus Antiq. lib. 19. cap. 7. van dit Cesareen siet Actor. cap. 10. vers 1.
-
28
- Ofte, was seer vergramt tegen de Tyriers ende Sidoniers.
-
29
- Gr. die over des Koninghs slaepkamer was.
-
30
- Want hoewel Tyrus ende Sidon machtige steden waren, nochtans om datse aen de zee gelegen waren, hadden sy weynigh lant, soo en konden sy haer selven van leeftocht niet voorsien. Siet van hare gelegentheyt Iesa. cap. 23.
-
31
- Dit was den tweeden dagh van de schouwspelen, gelijck Iosephus getuyght Antiq. lib. 19. cap. 7. die aldaer oock den elendigen doot van desen Herodes Agrippa verhaelt.
-
32
- Blinckende van silver, daer de sonne op scheen, gelijck Iosephus in de vorige plaetse dese historie in het breede beschrijft.
-
34
- Dat is, dat hy sulcke Goddelicke eere aennam, sonder die van hem te keeren tot Godt diese alleen toequam: gelijck de Apostelen in sulcken geval gedaen hebben, Actor. cap. 10. vers 26. ende cap. 14. vers 14. ende de Engel, Apoc. cap. 19. vers 10. ende cap. 22. vers 9.
-
h
- Iesa. 55.11. Actor. 6.7.
-
35
- Namelick, desen tyran ende vervolger der gemeynte nu door Godts oordeel wech genomen zijnde.
-
36
- Namelick, na Antiochien.
-
37
- Namelick, van de hantreyckinge ofte aelmoesse der geloovigen van Antiochien te brengen aen de arme te Ierusalem, waer toe sy gesonden waren, Actor. cap. 11. vers 30.
-
39
- Siet van hem te voren vers 12.
|