14
Doe seyde hy, Dese zijn 33 de twee 34 olytacken, welcke voor den Heere der gantscher aerde staen.
|
-
2
- Want na ’t voorgaende gesichte was hy wech gegaen voor eenen tijt langh.
-
3
- Want de Propheet was als in beswijminge, ofte in slaep gekomen van groote verwonderinge over die te voren verhaelde gesichten. Vergel. Dan. 8.17, 27. ende 10.8.
-
4
- Of, die daer boven op waren, T.w. op den kandelaer: ofte, daer in. Vergel. Exod. 25.31.
-
5
- Of, kranen, ofte, buyskens, door dewelcke de olie quam uyt de olie-kruycke in de seven lampen, op elcke lampe een pijpe passende.
-
6
- T.w. des kandelaers: hooft, Dat is, hooghte.
-
7
- Of, daer by: of, daer op.
-
8
- D. ick sprack wederom. Alsoo oock ond. versen 11, 12. ende elders meer.
-
9
- Of, in my, alsoo oock vers 5. siet bov. 1. op vers 9.
-
10
- Als bov. cap. 1. vers 9.
-
11
- Hebr. wat dese selve dingen zijn?
-
12
- De sin is, Dit is het gene dat afgebeelt wort door dit gesichte, dat ghy den Vorst Zerubbabel in mijnen name sult aendienen, namelick, Dat desen schoonen goudenen kandelaer (sonder handen der menschen gemaeckt) beteeckent, dat de tempel sal herbouwt ende voltrocken worden, alsoo dat de goudenen kandelaer in den selven wederom sal gebracht worden, gelijck hyder te voren geweest is. Godt de Heere heeft hier mede den Zerubbabel in sijn ampt ende beroep willen stercken ende troosten, toender uytterlick geringe middelen voor handen waren tot opbouwinge des tempels, ende tot wederstant der vyanden, die sulcks sochten te verhinderen.
-
13
- T.w. niet door menschelicke kracht of gewelt.
-
14
- D. door mijnen Heyligen Geest, door welcken ick dit krachtelick wercken ende uytvoeren sal.
-
15
- Te weten, de opbouwinge des tempels, mitsgaders de behoudenisse, ende de saligheyt mijnes volcks. Dit alles kan Godt, als’t hem belieft, alleen doen, sonder de hulpe van menschen, dewelcke hem nochtans belieft somtijts daer toe te gebruycken.
-
16
- Dit is een aensprake aen Saneballat ende de vyanden des volcks Godes, die ten aensien van de geringheyt des selven, ende Zerubbabels, haer selven inbeeldden, dat sy groote bergen waren, ende wederstonden den selven met al haer vermogen, gelijck te sien is Ezra Capp. 3. 4. 5. Maer de Heere seyt hier, dat sy tegen Zerubbabel niet vermogen en souden, nochte den bouw des tempels niet en souden kunnen verhinderen. Alsoo is tot allen tijden te vergeefs geweest het woelen ende rasen der vyanden tegens Christum, ende sijne Gemeynte hier op aerden. Ofte aldus: Wie zijt ghy, ô grooten bergh, voor het aengesichte Zerubbabels? ghy sult, etc.
-
17
- Ofte, tot een valleije.
-
18
- Ofte, den hoogen steen, T.w. des tempels, D. hy sal het gebouw des tempels ten eynde brengen, vers 9. ja hy en sal niet alleen den tempel weder opbouwen, maer hy sal oock een voorvader Christi des waren hoecksteens of hooftsteens sijner gemeynte (Psalm 118.22) zijn: want Zerubbabel is geweest een Vorst des volcks Godes, ende een voorbeelt Christi onses eeuwigen Koninghs, uyt den welcken oock Christus, na den vleesche, afkomstigh is, Matth. cap. 1. vers 12.
-
19
- Hebr. [met] krakinge, als wanneer yemant roept, dat hem de hals kraeckt, of dat de lucht schijnt te kraken ende te bersten.
-
20
- D. geluck, geluck zy den selven, T.w. hooftsteen, ende alsoo oock den geheelen tempel, ja oock Christo, ende sijne Kercke, waer van de tempel een voorbeelt was. De sin is, Daer sal eene algemeyne geluckwenschinge zijn, soo der Engelen, als der Geloovigen, ja aller creaturen, die erkennen sullen, dat in hem, T.w. in Christo, zy de volheyt aller genaden ende gaven, ende sy sullen wenschen ende begeeren, dat de Vader, door sijne genade, het Rijcke Christi doch wille voorspoedigh maken, Psalm 118.26. And. het is genade genade. Dan is dit de sin, Het is loutere genade, dat ghy ons desen tempel hebt laten herbouwen, het en is door onse eygene kracht noch weerdigheyt niet geschiet. De verdobbelinge, ofte wederhalinge des woorts genade beteeckent seer groote genade. Vergelijckt Iesa. 26.3. ende 57. vers 19.
-
21
- Namelick des Soons Godes, die Cap. 1. vers 12. genoemt wort de Engel des Heeren, ende cap. 3. vers 2. de Heere. Anders, want het woort des Heeren vvas tot my geschiet, seggende: Als of de Propheet seyde, dit spreke ick uyt last ende bevel des Heeren.
-
22
- D. den dagh van de kleyne beginselen der weder-opbouwinge des tempels? als of Christus seyde, De Vader heeft dit door sijne almogende voorsichtigheyt alsoo geordineert, wie sal het verhinderen? het behaeght hem, wie sal het verachten?
-
23
- T.w. oogen, van dewelcke gesproken is boven 3.9. als oock gesproken sal worden onder 5. vers 6. ende Apoc. 5.6.
-
24
- Hebr. den steen des tins, ofte, den tinnensteen, D. het meetsnoer, daer een tinnen ofte looden gewichte aenhanght. Siet Iesa. 34. d’aenteeckeninge op vers 11.
-
25
- D. de vaste voorsichtigheyt des Heeren.
-
26
- Vergelijckt 2.Chron. 16.9.
-
28
- Of, besyen, of, tacken met besyen. Siet de antwoorde op dese vrage onder vers 14.
-
29
- Hebr. vvelcke in, ofte, aen de hant der tvvee goudene kruycken zijn. Het Hebreeusch woort jad beteeckent somtijts een ruymte, als Nehem. 7.4. Psalm 104.25. Somtijts een zijde, als 2.Sam. 15.2.
-
30
- D. olie, die soo helder, geel, ende blinckende is, als of het gout ware: Door dese klare olie worden beduydt de gaven des Heyligen Geestes.
-
31
- T.w. in de schale, ende van haer beteeckent hier soo veel, als van selfs, sonder hulpe ofte konste der menschen.
-
32
- T.w. olijfboomen, ofte olijftacken. Anders, vvat dese dingen zijn; D. wat sy beduyden? alsoo oock vers 14.
-
33
- Verstaet, den Heere Christum, de fonteyne aller geestelicker gaven, hier afgebeelt door dese twee getrouwe dienaers des Heeren, T.w. Zerubbabel ende Iosua, ten aensien van sijn Konincklick ende Hoogepriesterlick ampt.
-
34
- Hebr. sonen der olie, (welcke maniere van spreken oock gebruyckt wort Genes. 49. vers 22.) Dat is, gesalfde, om dat de Koningen, ende Hoogepriesters plachten ge-olijet, ofte, gesalft te worden, Exod. 29.29. ende 30.30. Levit. 8.12. 1.Sam. 10.1. ende 24.7. Hier mede beantwoort de Engel den Propheet sijne vrage, vers 12. Vergelijckt dese plaetse met Apoc. cap. 11. vers 4.
|