Eynde des Propheets OBADJA.
|
-
1
- Siet Iesa. 1. op vers 1.
-
2
- T’onderscheyden van dien Obadja, die by Achabs tijt geleeft heeft. siet 1.Reg. c. 18. op vers 3. ende onder op vers 11.
-
4
- Ick, ende andere Propheten, mijne mededienaers. Hier voor staet Ier. 49. vers 14. Ick hebbe, etc. alwaer eene gelijcke prophetie over Edom verhaelt wort, bykans met deselve woorden. Siet de aenteeckeninge aldaer. ende wijders Ezech. 25.12, etc. ende 35.2, etc. ende Amos 1.11, 12.
-
6
- Vergel. Ier. 49. vers 16.
-
7
- D. ghy die, etc. als Ier. 49.16. ofte, hem die daer, etc.
-
8
- Ofte, [zijnde] (T.w. de voorseyde steenrotzen) sijne hooge wooninge, of, sitplaetse. Hebr. de hooghte sijner wooninge.
-
9
- D. denckt, sich inbeelt, als Psal. 10. vers 6, etc.
-
10
- Vergel. Ier. 49. vers 16. Amos cap. 9. versen 2, 3, 4.
-
12
- Hebr. hare genoeghsaemheyt.
-
13
- Ofte, die van Esau, D. Esaus nakomelingen, ofte, Esaus [plaetsen] doorgespeurt. Vergelijckt Ierem. 49.10.
-
14
- Of, verborgene [plaetsen.] ’t Hebr. woort wort alleenlick hier alsoo gevonden, ende kan worden vergeleken met een ander, dat van den selven oorspronck komt, Psal. 17.14.
-
15
- Hebr. lieden, of, mannen uws verbonts: alsoo in ’t volgende, lieden uwes vredes, D. met welcken ghy vrede hadt. Siet Psalm 41.10. Ies. 41. versen 11, 12. Ier. 20.10. ende 38. vers 22. met d’aent.
-
16
- Bewijsende uwen Gesanten groote eere, als of sy het trouwelick met u meynden, ende uwe sake wilden behertigen, maer sy hebben u (als volght) bedrogen: of, sy zijn met u opgetogen ten strijde, maer hebben u aen de lantpale verlaten. Anders, hebben u uytgedreven, D. helpen uytstooten, zijnde van vrienden vyanden geworden.
-
17
- Met hare bedrieghlicke aenradinge. Vergel. Ier. 38.22.
-
18
- Vergel. Psalm 41. vers 10. Hebr. (uyt het voorgaende) [lieden, of, mannen] uwes broots, D. uwe gasten, uwe gemeensaemste vrienden.
-
19
- Hier, ende in ’t volgende blijckt, dat dit eene Prophetie is van het toekomende, hoewel in ’t voorgaende gesproken is in den voorleden tijt, na der Propheten wijse, vermits de sekerheyt der sake.
-
20
- Gelijck schalcken ofte vyanden heymelick yets verbergen ter plaetse, daer yemant gewoon is te sitten, liggen, staen, gaen, ofte verkeeren, om hem buyten sijn weten te quetsen, verwonden, ende in ’t verdriet te brengen. Hier door kan men verstaen, eenigh verraet, ofte bedrieghlicke practijcken tot verwarringe hares staets. Andere aldus: Sy hebben u broot [tot] een geswel onder u gesett, D. uwe maeltijden, met welcke ghy haer ontfangen hebt, hebbense tot u verderf gekeert.
-
21
- T.w. in Edom. And. waer van [ghy] geen verstant [en sult hebben.] Ende dien volgens en sult ghy daer van niet konnen genesen worden, ofte daer tegen voorsien, hoe kloeck dat ghy oock meynt te wesen: u verstant sal u te dier tijt benomen zijn, als in’t volgende vers geseyt wort.
-
22
- Regenten ofte raetslieden. Vergel. Ierem. 49.7.
-
23
- Gelijck by u als dan geen verstant noch raet, alsoo en salder oock geen moedt zijn.
-
24
- Siet Ier. 49. op vers 7.
-
25
- Want als de helden vertsagen, soo wort alles verslagen ende neder gehouwen, sonder tegenstant.
-
f
- Gen. 27.41. Ezech. 35.5. Amos 1.11.
-
26
- Hebr. Om, of, van wegen ’t gewelt uwes broeders Iacobs, D. het welcke ghy aen hem (D. sijnen nakomelingen, uwe bloetverwanten) gepleeght hebt. Vergel. de maniere van spreken met Ier. 2.2. Hab. 2.8, 17. ende siet d’aent. aldaer. ende wijders Psalm 137.7. Ezech. 25.12. ende 35.5.
-
27
- Vergel. Iob 8. vers 22. met d’aent.
-
28
- Om uwen lust te scheppen in ’t aenschouwen van uwer broederen elende.
-
29
- De Babyloniers met haer krijghsvolck: waer uyt men afnemen kan, dat Obadja dit gepropheteert heeft omtrent, ofte na de inneminge van Ierusalem, ende de wechvoeringe des volcks na Babel, ter tijt als Ieremia te Ierusalem, ofte onder d’overgeblevene Ioden, in Iuda, oft in Egypten, ende Ezechiel in Babel, onder de gevangene Ioden propheteerden.
-
30
- Ofte, vermogen, T.w. Iacobs. Vergel. onder versen 13, 20.
-
31
- D. den buyt, ende de gevangens. Siet Ioël 3.3.
-
32
- Als een Chaldeer, vreemde, ende vyant.
-
33
- And. Maer en siet niet, etc. ende soo achtervolgens, T.w. met lust ende vermaeck. Alsoo vers 13. siet Psal. 22. op vers 18. Als of Godt seyde: En verlust u dus niet over uwer broederen elende, wacht wat, de uwe, die veel swaerder sal vallen, is voor de deure, als volght vers 15. ’t is eene verwijtende aensprake ende voorwerpinge van hare bedrevene boosheyt, die Godt swaerlick wilde straffen, maer sijnen volcke daer na genade bewijsen.
-
34
- Tijt sijner besoeckinge, ofte, straffe, als in het volgende verklaert wort. Vergel. Psalm 37. op vers 13.
-
35
- Daer in hy in de hant der vreemden is overgelevert, ende uyt sijn lant in een vreemt lant vervoert, soo dat Godt selfs sich als vreemt tegen hem hieldt.
-
36
- Dat is, ghy en soudt den mont soo wijt niet opgesperret, noch soo niet getrotst hebben met spijt ende spot. Vergelijckt Ezech. 35. versen 12, 13. Psalm 22.14. ende 35.26. met d’aenteeckeninge.
-
37
- Dien het, als bloetverwandte, niet en betaemt te doen, dat de vreemde ende vyanden doen.
-
38
- D. elende, quaet der straffe. Siet Genes. 19. op vers 19.
-
39
- Iacobs heyr, ofte, vermogen, als boven vers 11. Sy hebben ontwijflick beyds gedaen, slaende hare handen aen hare persoonen, als volght, ende aen hare goederen. Vergel. Genes. 37.22. met d’aenteeck.
-
40
- And. verscheuringe, doorbrekinge, T.w. der stadt: om te beletten datter niemant en ontquame.
-
41
- Om den Ioden, die door den eenen ofte anderen wegh voor den vyant sochten te vluchten, ofte al ontkomen waren, den wegh t’onderscheppen, ofte den pas te stoppen, ende haer te vermoorden.
-
42
- Die de vyant mach hebben overgesien, ofte overgelaten, ende dien ghy het leven niet en gunnet.
-
44
- D. de bestemde tijt harer straffe. Siet Ioël 1.15. Psalm 37.13. met d’aenteeckeninge.
-
45
- Siet van het Hebreeusch woort, 2.Chron. 20. op vers 11. Psalm 13. op vers 6. alsoo Iudic. cap. 9. vers 16, etc.
-
46
- Ghy Ioden: zijnde mijn volck ende Kercke.
-
47
- Uyt den beker mijns toorns. Siet Ierem. cap. 25. versen 15, 18, 29. ende 49.12. met de aenteeck.
-
48
- Zion, afbeeldende Godts Kercke. Siet Psalm 2. op vers 6.
-
49
- Sonder ophouden, mijn toorn sal op haer rusten, ende liggen blijven.
-
50
- Den gantschen grontsop. Siet Psalm 75.9.
-
51
- Sy sullen soo drincken, datse door mijnen toorn ende plagen gantsch vernielt worden. Maer by mijne Kercke sal ick doen als volght. Sommige verstaen dit vers alsoo: Gelijck ghy (Edomiten) van vreughde gedroncken hebt over mijnen heyligen bergh, als die verwoest wiert, alsoo sullen alle Heydenen weder over u drincken, ja u inswelgen ende verslinden, dat het sal zijn, als of’er noyt Edomiter geweest en ware.
-
52
- De verstooringe mijns volcks en sal niet algemeyn zijn, maer ick sal mijn uytverkoren overblijfsel behouden, ende mijne Kercke daer uyt herstellen ende heyligen, etc. onder den Messia.
-
53
- De bergh, D. die daer op woonen, Psalm 15.1. T.w. de Kercke sal seer heyligh zijn. Siet Ezech. c. 43. vers 12. Ioël cap. 3. vers 17. met de aenteeckeninge.
-
54
- Hebr. het huys Iacobs sullen, etc.
-
55
- T.w. hare eygene, die haer van Godt in den Messia belooft zijn, den zegen des verbonts, daer toe mede gehoort de besittinge harer vyanden, der voorseyde volckeren. Siet Amos 9.12. met de aenteeckeninge.
-
56
- De Kercke sal, door de kracht haers hoofts Iesu Christi, alle hare vyanden door de Edomiten afgebeelt, verteeren. Vergelijckt de maniere van spreken met Iud. 9.15, 20. Iesa. 29.6.
-
57
- Die van den huyse Iacobs ende Iosephs.
-
58
- De Edomiten. Vergelijckt Psalm 7.14. ende 10.2.
-
59
- Hebr. het Zuyden, sullen, etc. Iuda streckte sich in ’t Zuyden van Canaan tot aen het geberghte Esaus. De Ioden, die in de leeghte woonden, grensden aen der Philistijnen lant, gelegen westwaert langhs de middellantsche zee. Anders aldus, ende sy sullen erflick besitten het Zuyden [namelick] het geberghte Esaus, ende de leeghte [namelick] de Philistijnen, etc. Vergel. Deut. 1.7. Ios. c. 10. vers 40. Iudic. cap. 1. vers 9. 2.Chron. 28.18. ’t Is een prophetie (na den stijl ende staet des Ouden Testaments) van de uytbreydinge des Euangeliums Christi onder de vyantlicke Heydenen. Vergel. Amos 9.12. Zephan. cap. 2. versen 7, 9, etc. met d’aenteeckeninge.
-
60
- Dat is, lant. Als Hos. cap. 12. vers 13. Dat is, de principaelste der tien stammen, welck Ephraim was, eene verleydersse van de reste, ende Samaria de hooftstadt daer van.
-
61
- Verstaet, sal Gilead besitten, gelegen over de Iordane, toebehoorende Ruben, den halven stam van Manasse, ende Gad.
-
62
- Hebr. gevangelicke wechvoeringe, vervoeringe, ballinghschap, als dickwils. Alsoo in het volgende, Dat is, dit wechgevoerde heyr.
-
63
- Als boven versen 11, 13.
-
64
- Verstaet, sullen erflick besitten het gene, etc.
-
65
- Der afgodische ende vyantlicke volckeren.
-
66
- Siet 1.Reg. 17. op vers 9.
-
67
- Verst. sullen besitten het gene dat, etc. And. die in Sepharad [zijn] sullen de steden, etc.
-
68
- Wat door Sepharad te verstaen zy, daer van is verscheyden gevoelen, etc.
-
69
- Die eenige, groote ende volkomene Heylant, Verlosser ende Salighmaker der Kercke, Iesus Christus, die daer van den naem Iesus draeght, afgebeelt door Iosua ende d’andere Helden, de Richteren die Godt sijnen volcke gaf. Siet Matt. 1. vers 21. Iudic. cap. 2. vers 16. ende Hebr. cap. 4. vers 8. Alsoo wort het veelvoudigh getal somtijts genomen voor yet groots ende bysonders. Siet Iob cap. 40. vers 10. Prov. 1.20. Psalm 73.22. met d’aenteeckeninge, etc. Ondertusschen is het waer, dat dese Heylant sijne dienstknechten gebruyckt om sijn heyl den menschen te verkondigen tot harer behoudenisse, waer van haer dan, als bedienaers des heyls, ende instrumenten des Heyligen Geests, wort toegeschreven, dat sy de menschen behouden. Siet 1.Timoth. 4.16. Iacob. 5. vers 20. ende vergelijckt Ierem. 1. op vers 10. Ezech. cap. 3. op vers 18. gelijck dese Heylant sijnen volcke oock dickwils lichaemlicke helden, heylanden ende verlossers geeft, die haer uyt noot ende verdruckinge der tyrannen verlossen. Vergelijckt Mich. cap. 5. op vers 4.
-
70
- De vyanden der Kercke na hare verdiensten te straffen, ende Godts volck uyt hare hant te verlossen, gelijck de Richters des Ouden Testaments lichaemlick deden. Siet Genes. 15. op vers 14. Iudic. 2. op vers 16. ende verstaet wijders het geestlick bestraffen ende overtuygen der werelt, etc. siet Ioan. 16. vers 8, etc.
-
71
- Ofte, den HEERE toebehooren, de HEERE sal het Koninckrijck hebben, Dat is, hy sal Koningh ende Regeerder zijn, T.w. de Heere Christus, die van sijnen Vader tot eenen eeuwigen Koningh sijner Kercke ende der gantscher werelt gestelt is, Psalm 2.6, 8. Luce 1.33, etc.
|