15
Ende haerlieder 43 Koningh sal gaen in gevangenisse: hy, ende sijne Vorsten te samen, seyt de HEERE.
|
-
2
- Siet ond. 7.14. het Hebr. woort staet oock 2.Reg. cap. 3. vers 4. alwaer het van den Moabitischen Koningh gebruyckt wort, voor een veehandelaer.
-
3
- Siet 2.Sam. 14. op vers 2.
-
4
- D. die hem door gesichten van Godt zijn geopenbaert: alsoo Micha 1.1. siet Ezech. cap. 13. op vers 3, etc.
-
5
- Hier uyt blijckt, dat dese Propheet ten selven tijde oock gepropheteert heeft, als Hosea. siet Hos. 1. vers 1.
-
6
- Vergel. Zach. 14. vers 5. De Ioden gelooven, dat dese aerdbevinge geschiet zy ter tijt, als Uzia met melaetsheyt van Gode gestraft wert, om dat hy tradt in het ampt der Priesteren, 2.Chro. 26.19. Andere meynen, datse geschiet zy na deses Ierobeams doot, voor de schricklicke conspiratien ende moorderijen, die daer na in Israël (insonderheyt onder de groote) gevolght zijn, ende van den Propheet Hosea dickwils vermeldt worden.
-
b
- Ierem. 25.30. Ioël 3.16.
-
7
- Siet Ierem. 25.30. Ioël 3.16. met d’aent.
-
8
- Ofte, weyden, schoone landouwen, daer de herders hare hutten hebben, ende het vee gaen weyden: Die sullen jammerlick gestelt zijn, als lijdende om der menschen sonden. Vergel. ond. 4.6, 7. Uyt dese woorden nemen sommige af, dat Godt hier propheteert van eene groote drooghte in Israël, die hy door eenen Propheet in Iuda soude laten voorseggen, ende uyt Zion (als sijne woonstede) uytsenden. Vergel. onder 3.8.
-
9
- Hebr. het hooft. Van Carmel, siet Ierem. 50. op vers 19.
-
10
- D. om vele grove sonden (insonderheyt tegen mijn volck begaen) die sy van tijt tot tijt hebben opgehoopt, mijne lanckmoedigheyt schandelick misbruyckende. Een seker getal voor een onseker. Vergel. Iob 5. op vers 19. ende 33.29. alsoo versen 6, 9, 11, 13. ende 2.4, 6.
-
11
- D. Syrien, ende voorts, de Syriers. Van Damascus, siet Genes. 14. op vers 15. 2.Sam. cap. 8. vers 5.
-
12
- T.w. het oordeel, dat in ’t volgende verhaelt wort, niet langer ophouden ofte uytstellen. Sommige nemen ’t aldus, Om drie, etc. ja om viere en sal ick haer niet vergelden, [maer] om dat sy Gilead, etc. als of de Heere seyde: Vele voorgaende sonden soude ick noch hebben oversien, ende haer om die soo hardt niet hebben gestraft, maer nu sy soo tyrannighlick met mijn volck hebben gehandelt, sal ick met mijn oordeel voort gaen: alsoo in ’t volgende. Anders, en sal ick hem niet weder brengen, T.w. soo verre in mijne gunste, dat ick hem soude verschoonen.
-
13
- D. Israël, woonende in Gilead, gelegen over de Iordane, na Syrien toe. siet Gen. 31. op vers 21.
-
14
- Vergelijckt 2.Sam. cap. 12. op vers 31. ende ond. vers 13. Dit kan men verstaen van Hazaëls ende Benhadads wreetheyt (siet 2.Reg. 8.12. ende 10.32, 33. ende 12.18. ende c. 13. versen 3, 7.) welcke twee tyrannen in ’t volgende genoemt worden.
-
15
- Plage van krijgh ende verwoestinge, etc. Siet Ierem. 49.27. met de aenteeckeninge. alsoo in het volgende dickwils.
-
16
- Dat is, de macht, sterckte ende vastigheyt des Koninckrijcks van Syrien, ende in het bysonder van de hooftstadt Damascus. Siet 2.Reg. cap. 16. vers 9. ende Iesa. 17. vers 1.
-
c
- Iesa. 17.1, etc. Ierem. 49. vers 23, etc.
-
17
- Dit schijnen twee steden ofte Konincklicke lustplaetsen geweest te zijn in Syrien, uyt vergelijckinge van vers 8. Bikeat-Aven, is te seggen, valleije der ydelheyt: Beth-Eden, huys des wellusts, ofte, lusthuys. siet van Eden, Genes. cap. 2. op vers 8.
-
18
- Dat is, den Regent: want sulcks een teecken was van regeeringe. siet Genes. cap. 49. op vers 10. Ezech. cap. 19. versen 11, 14.
-
19
- Siet 2.Reg. 16. op vers 9. ende vergelijckt onder 9.7.
-
e
- 2.Chron. 21.16, 17. ende 28.18.
-
20
- Siet Iudic. 16. op vers 1. Hier onder worden de andere hooftsteden der Philistijnen mede verstaen. siet vers 8.
-
21
- Hebr. om haer gevangelick wech voeren, etc. siet 2.Chro. cap. 21. versen 16, 17. ende 28.18. Ioël 3. versen 4, 6.
-
22
- Ofte, [in] eene volkomene gevangenisse, [haer] overleverende aen Edom.
-
23
-
Asdod, ende de andere steden, in dit vers genoemt, waren alle hooftsteden der Philistijnen, in de Schrifture bekent.
-
24
- D. mijne macht uytstrecken. Siet de maniere van spreken 2.Sam. c. 8. vers 3. Ezech. 38.12.
-
25
- Hebr. sullen, D. d’overgeblevene sullen vergaen.
-
26
- Siet Iosu. 19. op vers 29. ende wijders van Tyrus, Ies. c. 23. Ier. 47.4. Ezech. capp. 26. 27. en 28.
-
27
- Vergel. Ioël 3. versen 4, 6. met d’aent.
-
28
- Om dat David ende Salomo met Hiram, den Koningh van Tyrus, een verbondt hadden gemaeckt, ende malkanderen broederen genoemt. siet 2.Sam. c. 5. vers 11. 1.Reg. 5. vers 1. ende 9.13.
-
29
- Siet Ies. 21.11. Ierem. c. 49. vers 7. Ezech. c. 25. vers 12. Obad. vers 1.
-
30
- Dat is, bloetverwant, N. Israël ofte de Israëliten, afkomstigh van Iacob, Esaus broeder, die der Edomiten vader is geweest. siet Genes. c. 27. vers 40. Deuter. 23.7.
-
31
- D. de natuerlicke affectie ende mededoogentheyt, die bloetverwanten malkanderen behooren toe te dragen, ende te bewijsen.
-
32
- Die Esau eerst tegen sijnen broeder Iacob opgenomen heeft, (Genes. 27.41.) ende schandelick van de nakomelingen vervolght ofte gecontinueert is. siet Psalm 137.7, etc.
-
33
- Siet Ierem. 49. op vers 7.
-
34
- Der Edomiten, als Iesa. 34.6. ende 63.1. Ierem. 49.22. want het schijnt gantschlick, datter een ander Bozra geweest is, gehoorende tot Moab, Ierem. 48.24. Anders (na sommiger gevoelen) genoemt Bezer, Iosu. 21.36. daer vele weyden ende schapen waren. siet Micha 2.12. ende vergel. 2.Reg. 3.4. ’t en ware dat de Edomiten Moabs Bozra, door krijghsuchtigheyt, als niet verre van hare grenzen gelegen mochten hebben overmeestert, ende aen haer getrocken.
-
35
- Siet Ier. 49.1. Ezech. 25.2.
-
37
- Verst. onder dese eene grouwelicke soorte van tyrannije, alle d’andere, als bov. vers 3. ende Hose. 14.1.
-
38
- Dewijle der Ammoniten lant aen Gilead grenzede, beyde in’t Oosten over de Iordane gelegen.
-
39
- Siet 2.Sam. 11. op vers 1.
-
40
- Van de stadt Rabba, der Ammoniten hooftstadt.
-
41
- Of, [basuynen] geklanck, veltgeschrey, alsoo onder 2.2.
-
42
- Van oorlogh, dat haer door Godes swaren toorn haestelick ende schrickelick sal overvallen, als een storm, wervel, of, draeywint. siet Iob 9.17. Prov. 1.27. ende 10.25. Hose. 8.7. met d’aent.
-
43
- And. Malcam, D. der Ammoniten afgodt, sal wech gevoert worden in gevangenisse, na de wijse der volckeren, wanneer sy een lant overwonnen. Siet Iesa. 46.1. Ierem. 48.7. ende 49.1, 3. Hose. 10.6. met d’aenteeck.
|