| |
| |
| |
Ieremia stelt den volcke in Egypten voor oogen, de voorgaende sonden ende straffen van Iuda, vers 1, etc. propheteert haer van gelijcken het verderf in Egypten, 11. Der Ioden vertwijfelde obstinaetheyt tegen dese Prophetie, 15. waer over de Propheet haer ander mael swaerlick dreyght, ende tot een teecken voorseyt, wat den Koningh van Egypten sal over komen, 20.
| |
| |
| |
1
HEt 1 woort, dat tot Ieremia geschiedde, aen alle de Ioden, die in Egyptenlant woonden: die te 2 Migdol woonden, ende te 3 Thachpanhes, ende te 4 Noph, ende in den lande 5 Pathros, seggende:
| |
2
Alsoo seyt de HEERE der 6 heyrscharen de Godt Israëls; Ghy hebbet gesien al het 7 quaet, dat ick gebracht hebbe over Ierusalem, ende over alle steden van Iuda: ende siet sy zijn eene woestheyt te desen dage; ende niemant en woont daer inne:
| |
3
Van wegen hare boosheyt, die sy gedaen hebben om my te tergen, gaende om te roocken, [ende] anderen goden te dienen, die sy niet en kenden; sy, ghy, noch uwe vaders.
| |
4
Ende ick hebbe tot u gesonden alle mijne knechten de Propheten, 8 vroegh op zijnde ende sendende, om te seggen: En doet 9 doch dese grouwelicke sake niet, die ick hate.
| |
5
Maer sy en hebben niet gehoort, noch hare oore geneyght om haer van hare boosheyt te bekeeren: datse anderen goden niet en roockten.
| |
6
Daerom is mijne grimmigheyt ende mijn toorn a uytgestort, ende heeft gebrant in de steden van Iuda, ende in de straten van Ierusalem: soo datse tot eensaemheyt [ende] tot verwoestinge geworden zijn, gelijck het is te desen dage.
| |
7
Ende nu, soo seyt de HEERE, de Godt der heyrscharen, de Godt Israëls; Waerom doet ghy [sulck] een groot 10 quaet tegen uwe 11 zielen, 12 op dat ghy u den man ende de vrouwe, het 13 kindeken ende den zuygelingh uyt het midden van Iuda uytroeijet? op dat ghy u geen overblijfsel over en latet?
| |
8
Tergende my door de wercken uwer handen, roockende anderen goden in het lant van Egypten, alwaer ghy gekomen zijt om daer als vreemdelingen te verkeeren: op dat ghy 14 u selven uytroeijet, ende op dat ghy wordet tot eenen vloeck, ende tot eene smaetheyt onder alle volcken der aerde?
| |
9
Hebbet ghy vergeten de 15 boosheden uwer vaderen, ende de boosheden der Koningen van Iuda, ende de boosheden harer wijven, ende uwe boosheden, ende de boosheden uwer wijven; die 16 sy gedaen hebben in den lande van Iuda, ende in de straten van Ierusalem?
| |
10
Sy en zijn tot op desen dagh [noch] niet 17 verbrijselt [van herten:] ende sy en hebben 18 niet gevreest, nochte gewandelt in mijne wet, ende in mijne insettingen, die ick voor u-lieder aengesichte, ende voor ’t 19 aengesichte uwer vaderen gegeven hebbe.
| |
11
Daerom, soo seyt de HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls; Siet b ick sal mijn 20 aengesichte tegen u-lieden stellen, ten quade, ende om gantsch Iuda uyt te roeijen.
| |
12
Ende ick sal het overblijfsel van Iuda wech nemen, die hare 21 aengesichten gestelt hebben om in Egyptenlant te gaen, om aldaer als vreemdelingen te verkeeren; ende sy sullen alle in Egyptenlant verteert worden, door ’t c sweert sullen sy vallen, door den honger sullen sy verteert worden, van den kleynsten tot den grootsten toe; door ’t sweert ende door den honger sullen sy sterven: ende sy sullen worden tot eene 22 vervloeckinge, tot eene ontsettinge, ende tot eenen vloeck, ende tot eene smaetheyt.
| |
13
Want ick sal besoeckinge doen over de gene die in Egyptenlant woonen, gelijck als ick besoeckinge gedaen hebbe over Ierusalem; door ’t sweert, door den honger, ende door de pestilentie.
| |
14
Soo dat het overblijfsel van Iuda, die in Egyptenlant gekomen zijn om aldaer als [kolom] vreemdelingen te verkeeren, geenen en sal hebben die 23 ontkome ofte over blijve: te weten om weder te keeren in den lande Iuda, 24 waer na hare ziele verlanght weder te keeren om aldaer te woonen; maer sy en sullender niet weder keeren; behalven die 25 ontkomen sullen.
| |
15
Doe antwoordden aen Ieremia, alle de mannen, die wisten dat hare wijven anderen goden roockten; ende alle de wijven die daer stonden, zijnde eenen grooten hoop: mitsgaders al het volck, die in Egyptenlant, in Pathros, woonden, seggende:
| |
16
Aengaende het woort, dat ghy tot ons in des HEEREN name gesproken hebt; wy en sullen na u niet hooren.
| |
17
Maer wy sullen 26 gantschlick doen al het 27 gene dat 28 uyt onsen monde is uytgegaen; roockende d 29 Melecheth des hemels, ende haer dranck-offeren offerende, gelijck als wy gedaen hebben, wy, ende onse vaders, onse Koningen, ende onse Vorsten, in de steden van Iuda, ende in de straten van Ierusalem: doe wierden wy met broot verzadight, ende waren 30 vrolick, ende en 31 sagen geen quaet.
| |
18
Maer van doe af, dat wy opgehouden hebben Melecheth des hemels te roocken, ende haer dranck-offeren te offeren, hebben wy van alles gebreck gehadt, ende zijn door het sweert ende door den honger verteert.
| |
19
Oock wanneer wy Melecheth des hemels roocken, ende haer dranck-offeren offeren; maken wy haer gebeeldde 32 koecken, om haer 33 af te beelden, ende offeren wy haer dranck-offeren, 34 sonder onse mannen?
| |
20
Doe sprack Ieremia tot al het volck; tot de mannen, ende tot de wijven, ende tot al het volck, die hem 35 sulcks geantwoort hadden, seggende:
| |
21
Het roocken dat ghylieden in de steden van Iuda ende in de straten van Ierusalem geroockt hebt, ghy, ende uwe vaderen, uwe Koningen ende uwe Vorsten, ende het volck des lants, en heeft de HEERE daer aen niet gedacht, ende 36 en is het [niet] in sijn herte op gekomen?
| |
22
Soo dat het de HEERE niet meer en konde verdragen; van wegen de boosheyt uwer handelingen, van wegen de grouwelen die ghy dedet: daerom is u lant geworden tot eene woestheyt, ende tot 37 ontsettinge, ende tot eenen vloeck, datter niemant in en woont, gelijck het is te desen dage:
| |
23
Van wegen dat ghy geroockt hebt, ende dat ghy tegen den HEERE gesondight hebt, ende des HEEREN stemme niet gehoorsaem en zijt geweest, ende in sijne wet, ende in sijne insettingen, ende in sijne getuygenissen niet en hebt gewandelt, daerom is u dit quaet wedervaren, gelijck het is te desen dage.
| |
24
Voorts seyde Ieremia tot al het volck, ende tot alle de wijven: Hooret des HEEREN woort, ghy gantsch Iuda, die in Egyptenlande zijt.
| |
25
Soo spreeckt de HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls, seggende; [Aengaende] u ende uwe wijven, 38 sy hebben doch met uwen monde gesproken, ende ghy hebt’et met uwe handen 39 vervult, seggende; Wy sullen onse geloften, die wy belooft hebben, 40 gantschelick houden, roockende Melecheth des hemels, ende haer dranck-offeren offerende: [nu] 41 sy hebben uwe geloften 42 volkomelick bevestight, ende uwe geloften 43 volkomelick gehouden.
| |
26
Daerom hooret des HEEREN woort, ghy gantsch Iuda, die in Egyptenlande woonet: siet ick sweere by mijnen grooten Name, seyt de HEERE, soo mijn | |
| |
naem met den mont eeniges 44 mans van Iuda in gantsch Egyptenlant meer sal genoemt worden, die segge, [Soo waerachtigh als] de Heere HEERE leeft 45!
| |
27
Siet ick sal over hen e 46 waken ten quade, ende niet ten goede: ende alle 47 mannen van Iuda, die in Egyptenlant zijn, sullen door het sweert ende door den honger verteert worden, tot datse ten eynde zijn:
| |
28
Maer die 48 van den sweerde ontkomen, sullen uyt Egyptenlant weder keeren in ’t lant van Iuda, 49 weynigh in getale: ende het gantsche overblijfsel van Iuda, die in Egyptenlant gekomen 50 zijn, om aldaer als vreemdelingen te verkeeren, sullen 51 weten, wiens woort bestaen sal, 52 het mijne of het hare.
| |
29
Ende 53 dit sal u-lieden het teecken zijn, spreeckt de HEERE, dat ick in dese plaetse 54 over u besoeckinge sal doen: op dat ghy wetet, dat mijne woorden 55 sekerlick over u bestaen sullen ten quade.
| |
30
Alsoo seyt de HEERE, Siet ick sal Pharao 56 Hophra, den Koningh van Egypten, geven in de hant sijner vyanden, ende in de hant der gener die sijne 57 ziele soecken: gelijck als ick Zedekia, den Koningh van Iuda, gegeven hebbe in de hant Nebucadrezars des Koninghs van Babel, sijns vyants, ende die sijne ziele sochte.
|
-
5
- Siet Gen. 10. op vers 14.
-
6
- Siet 1.Reg. 18. op vers 15.
-
8
- Siet bov. 7. op vers 13.
-
9
- Hebr. de sake deses grouwels.
-
a
- Ierem. 7.20. ende 42.18.
-
11
- Dat is, tot u eygen verderf, tegen u selven, tegen u leven, etc. Vergelijckt Num. 16. op vers 38.
-
12
- Dit alles, wil de Heere seggen, sult ghy veroorsaken door dese uwe boosheyt, ghy draeght u anders niet, als of ghy selfs lust daer toe haddet, om u sulcks op den hals te halen: alsoo in ’t volgende. Vergel. bov. 18. op vers 16.
-
13
- Siet van het Hebr. woort Psal. 8. op vers 3.
-
14
- Ofte, u-lieden [allen overblijfsel] uytroeijet.
-
15
- And. quaden, D. plagen. alsoo in’t volgende. Doch vergel. het volgende vers.
-
16
- Namel. de vaders, Koningen, etc. And. de plagen, die sy (de vyanden) geoeffent hebben in u lant, het quaet dat sy daer bedreven hebben.
-
17
- D. sy en zijn niet vermorwt, noch gebroken van herten, sy hebben geen hertelick berouw ende leetwesen gehadt, noch om genade gebeden. siet Ps. 51. op vers 19.
-
18
- Vergel. Prov. cap. 28. op vers 14. ende bov. 3.8.
-
19
- D. die ick u ende uwen vaderen klaerlick ende in ’t openbaer voorgeleyt hebbe, op dat ghy uwen wandel daer na soudet richten.
-
b
- Ierem. 21.10. Amos 9.4.
-
20
- T.w. mijn toornigh aengesichte: als of Godt seyde: Gelijck sy haer aengesicht hartneckighlick stellen tegen alle mijne geboden, alsoo sal ick mijn aengesichte tegen haer stellen tot haren verderve. Vergel. Lev. 17. op vers 10. en Psal. 21. op vers 10.
-
21
- Siet boven 42. op vers 15.
-
c
- Ierem. 42.15, 16, 17, 22.
-
22
- Siet boven 42. op vers 18.
-
23
- Hebr. geenen ontkomenen ofte overgeblevenen, als boven cap. 42. vers 17.
-
24
- Hebr. waer na sy hare ziele opheffen. siet bov. cap. 22. op vers 27.
-
25
- Hebr. de ontkomene, T.w. eenige vrome, die tegen haren danck in Egypten gevoert zijn: of, andersins, die’t Godt sal believen genadelick te bekeeren ende over te laten, om getuygen te zijn van de waerheyt deser sijner Prophetien. Vergel. onder vers 28.
-
26
- Ofte, sekerlick, Hebr. doende doen.
-
27
- Hebr. woort, dingh, sake.
-
28
- D. wy sullen onse geloften volbrengen. siet Num. 30.2. Iudic. 11.36. ende onder vers 25.
-
29
- Siet bov. 7. de aenteeck. op vers 18.
-
30
- Hebr. goet, D. vrolick. siet Iudic. cap. 16. op vers 25.
-
31
- D. ons en wedervoer geen ongeluck ofte tegenspoet. siet Iob 7. op vers 7.
-
32
- Siet bov. 7. op vers 18.
-
33
- T.w. curieuslick ende met moeyte. ’t Hebr. woort beteeckent eygentlick smerte ende verdriet aen doen: waer van voorts de afgodische beelden den naem hebben, om dat sy de menschen in smerte ende verdriet brengen: (siet 1.Sam. c. 31. op vers 9. ende 2.Sam. 5. op vers 21.) ende wijders ’t woort, dat hier staet, genomen wort voor curieuslick afbeelden, ende tot eenen afgodt formeeren. Vergel. Iob c. 10. op vers 8. And. om haer te vereeren, Item, tot verdriet, bekommernisse, ende voorts tot medelijden te bewegen.
-
34
- D. sonder wille ende consent, of, geselschap ende hulpe onser mannen: als of haer dat verschoonen konde: door hare mannen, verstaet hare echte mannen, als versen 15, 25.
-
35
- Hebr. een, ofte, het woort.
-
36
- D. en heeft hy het niet ter herten genomen, soo dat hy u daerom dus swaerlick gestraft heeft? Vergel. bov. cap. 7. op vers 31.
-
37
- Siet boven 18. op vers 16.
-
38
- De wijven. siet bov. vers 15. etc. Als of de Heere seyde: Ghy zijt deser sake t’samen wel eens, de een seyt het, de ander doet het, ghy helpt malkanderen. Anders, Ghy ende uwe wijven, ghy hebbet, etc.
-
39
- D. metter daet volbracht.
-
40
- Hebr. doende doen, D. sonder faute in ’t werck stellen, volbrengen.
-
42
- Hebr. bevestigende bevestight. Siet boven 35.14. met de aenteeck.
-
44
- D. menschen. siet Iob cap. 12. op vers 10. alsoo in ’t volgende vers.
-
45
- Een afgebroken reden in ’t eedtsweeren gebruyckelick. siet Deut. cap. 1. op vers 35.
-
46
- Of, wacker zijn. siet bov. 1.11, 12.
-
47
- Hebr. alle man. siet bov. 4. op vers 3.
-
48
- Hebr. ontkomene des sweerts.
-
49
- Hebr. lieden van getal. siet Genes. 34. op vers 30. ende vergel. boven vers 14.
-
50
- And. waren, verstaende de ontkomene.
-
51
- D. ervaren, vernemen, ondervinden. alsoo in het volgende vers.
-
52
- Hebr. van my of van hen, D. dat van my is uyt gegaen, of het gene dat van hen is uyt gegaen.
-
53
- Dat in’t volgende vers verhaelt wort.
-
54
- D. u straffen sal. siet Gen. 21. op vers 1.
-
55
- Hebr. bestaende, ofte, oprijsende bestaen sullen.
-
56
- By de Heydensche schrijvers genoemt Apries, by andere Vaphres. Dese was een kints kint van Pharao Necho, als Herodotus, in sijn tweede boeck betuyght
-
57
- Die na sijn leven staen. siet Exod. 4. op vers 19. 2.Sam. 4. op vers 8. Herodotus schrijft dat hy van sijnen eygenen onderdaen, Amasis, overwonnen zijnde, ten laetsten den Egyptenaren, die tegen hem waren opgestaen, zy overgelevert, ende van haerlieden verworght. Eenige meynen dat desen Apries den Propheet Ieremia heeft laten ombrengen, misschien om dese Prophetie, ende ter begeerte deser booser Ioden, dien hy hem mach hebben overgelevert om te steenigen.
|