|
-
a
- Psalm 103.1. ende 146.1.
-
1
- Ofte, hy bekleet, of, omhanght, ofte, bewindt sich. Siet de aenteeckeninge Iob 40. op vers 5.
-
2
- Hier by worden verstaen de verscheydene contreijen die in de lucht, ofte in het uytspansel zijn, alwaer oock de wolcken gelijck als hangende blijven, als vers 13.
-
3
- Ofte, met de wateren: Verstaet die wateren, die boven in de wolcken zijn, Genes. 1.7. Siet Iob 26.8.
-
4
- Hebr. die de wolcken sijnen wagen stelt.
-
5
- Dat is, op den wint, die snellick voort vlieght, als of hy vleugelen hadde. Siet Iesa. 19.1.
-
c
- Psalm 18.11. Iesa. 19.1. Apoc. 14.14.
-
6
- D. hy maeckt ende gebruyckt de Engelen als boden, om allerley saken te verrichten.
-
7
- D’Apostel Hebr. cap. 1. vers 7. op dese spreucke siende, besluyt dat de Engelen schepselen, ende dienstbare geesten zijn: ofte winden, by dewelcke de Engelen in snelligheyt mogen vergeleken worden.
-
8
- Dat is, hy geeft haer groote sterckte om sijne oordeelen uyt te richten, alsoo dat sy voort varen ende doordringen als vyer. Hier van worden de Engelen Seraphim genoemt, Iesa. 6.2. ’t welck beteeckent brandende. Siet 2.Reg. 2. vers 11. ende 6.17.
-
9
- De Propheet wil hier seggen, dat het aerdtrijck soo vaste van den Heere gegrondet zy, als of het op eenen vasten ende stercken bodem, fondament, ofte steunsel stonde. Siet de aenteeckeninge Psalm 24. op vers 2. ende Iob 26. op vers 7.
-
e
- Iob 26.7. ende 38.4, 5, 6. Psalm 24.2. ende 78.69.
-
10
- Dat is, met de diepe ende grondeloose wateren, die Godt op den eersten dagh geschapen heeft, Genes. 1.2.
-
11
- Te weten, van den beginne der scheppinge tot aen den derden dagh, in welcken eerst het aerdtrijck drooge geworden is, Genes. 1.9, 10. De wateren hebben oock het aerdtrijck ten tijde des Suntvloets overdeckt, Genes. 7.19.
-
12
- Het schijnt dat hier door het schelden Godes moeten verstaen worden de stercke winden ende tempeesten. siet Psalm 18.16. And. van u schelden, Dat is, van u ernstigh bevel. Siet Iob 26. op vers 12.
-
13
- Dat is, van uwe groote ende krachtige stemme, die als eenen donder is.
-
14
- Ofte, sy (te weten, de wateren) resen op de bergen, ende daelden door de valleijen, na de plaetse die ghy hen [Te weten, den wateren] gegrondet hadt.
-
15
- D. in de leeghten der aerde, Genes. 1.9, 10. Iob 38.10, 11.
-
16
- Te weten, de wateren. Vergelijckt met de woorden des texts Iob 26.10. ende cap. 38. versen 8, 10, 11. Psalm 148.6. Ierem. 5.22.
-
17
- Te weten, ’t en zy, Heere, dat ghy het haer gebiedt, als in den Suntvloet geschiet is. Hebr. sy en sullen niet weder keeren om de aerde te bedecken, ofte, bedeckende de aerde.
-
18
- Verst. hier door de fonteynen, de rivieren, ende de beken die haren oorspronck uyt de fonteynen nemen, als te sien is uyt de naestvolgende woorden.
-
19
- D. loopen. Alsoo oock Psalm 105.41.
-
20
- Te weten, met de wateren der fonteynen ende rivieren. And. sy lesschender haren dorst mede.
-
21
- Dat is, de vogelen, die in den hemel, dat is, in de lucht, vliegen.
-
22
- D. hy bevochtightse, Te weten, met het regenwater.
-
23
- Dat is, uyt de wolcken, als vers 3.
-
24
- Als of hy seyde, Het aerdtrijck wort met den regen sijnen dorst gebluscht, na dat het lange dorst geleden heeft.
-
25
- Dat is, van den regen, den welcken Godt alleene geeft, Ierem. cap. 10. vers 13. ende cap. 14. vers 22. Ofte, van den regen, die uyt uwe wercken, O Heere, D. uyt de wolcken, gelijck als een vrucht voort komt. Van den regen wascht het koorn ende gras, item, alle kruyden ende boomvruchten. Vergelijckt hier mede Iob cap. 38. versen 26, 27, 28. Deuter. cap. 11. versen 14, 15.
-
26
- Siet de aenteeckeninge 1.Reg. cap. 18. vers 5.
-
27
- Te weten, allerley kruyt, tot spijse, ende tot medicjine.
-
28
- Te weten, het koorn, daer ’t broot van gemaeckt wort, als Iob 28.5. Eccles. 11.1. Iesa. 28.28. ende 30.23. het woort broot beteeckent hier, als op vele andere plaetsen, allerley spijse.
-
29
- Te weten, doet hy voort komen. Den wijn, Dat is, den wijnstock, daer de druyven vol wijns aen wassen.
-
30
- Siet Iudic. 9.9, 13. Psalm 23.5.
-
31
- Het was eertijts seer gebruyckelick in het Ioodsche lant, dat de menschen haer lichaem, insonderheyt het hooft ende het aengesichte met olie bestreken, om het selve te verfrisschen, Psalm 23. vers 5.
-
32
- Dat is, het koorn, daer men ’t broot van maeckt.
-
33
- Of, ondersteunt, onderstutt. Siet 1.Reg. 13. op vers 7.
-
34
- Dat is, de seer hooge boomen. siet de aenteeckeninge boven Psalm 80. op vers 11. ofte, die sonder menschen arbeyt, alleen door Godts regeeringe, worden opgebracht.
-
35
- Te weten, van den regen. Als of hy seyde, Hoe groot, ende hoe hooge dat de boomen zijn, soo krijgen sy voedsels of laefsels genoegh van den regen, om te groeijen ende te wassen.
-
36
- Dese boomen wassen seer hooge ende groot, insonderheyt op den bergh Libanon.
-
37
- Siet Genes. 7. vers 14. ende Levit. cap. 14. vers 7.
-
38
- Siet Lev. 11. op vers 19.
-
39
- Siet 1.Reg. 5. vers 8.
-
40
- Te weten, de gaten en kloven die in ende tusschen de rotzachtige geberghten zijn.
-
41
- Siet Prov. 30. versen 24, 26.
-
42
- Siet Genes. 1. vers 14.
-
43
- Namel. waer, ende wanneer sy tot alle tijden des jaers sal onder gaen. Hebr. haren ingangh, Te weten, wanneer sy in hare slaepkamer sal gaen. siet Iob 38. vers 12. Psalm 19. vers 6.
-
44
- Te weten, door den ondergangh der sonne.
-
46
- Te weten, elck uyt sijn hol, ofte schuylplaetse.
-
47
- Te weten, kruypen uyt hare holen.
-
f
- Iob 39.1, 2. Iesa. 31.4.
-
48
- Hy wil seggen, dat het briesschen der leeuwen is als haer gebedt, daer mede sy van Godt nootdruft des levens versoecken.
-
49
- T.w. na hare holen. Hebr. sy vergaderen sich.
-
51
- Of, ackerwerck, of, lantbouwerije.
-
53
- Dat is, van rijckommen, die u eygentlick toebehooren.
-
54
- Hebr. wijt aen beyden handen, Dat is, aen beyde zijnde breet ende ruym, als Genes. 34.21. Nehem. 7.4.
-
55
- Siet Psalm 74. vers 14. dit zeemonster wort wijtluchtigh beschreven, Iob 40.20.
-
56
- Even als de Behemoth, ende andere beesten op de bergen spelen, Iob cap. 40. vers 15.
-
57
- Te weten, alle die dieren van dewelcke boven gesproken is.
-
58
- Dat is, de spijse die ghy haer verordineert hebt.
-
59
- Dat is, ter bequamer tijt.
-
60
- Siet Iob cap. 21. op vers 13.
-
61
- Dat is, als ghy hen uwen zegen ontreckt.
-
62
- Hebr. vergadert ghy haren adem.
-
64
- Ofte, sy gaen uyt, ofte, sy geven den geest op, ofte, sy ademen uyt.
-
65
- Dat is, tot het gene daer sy van gemaeckt zijn.
-
66
- Verstaet dit van den Heyligen Geest, door den welcken aenvanckelick alle dingen geschapen zijn, nu noch onderhouden ende vernieuwt worden, als Iob 33. vers 4. Psalm 33.6.
-
67
- Te weten, nieuwe schepselen voortbrengende in plaetse van de verstorvene ende verdorvene, Eccles. 1.4.
-
68
- Dat is, dat hy een goet behagen in sijne wercken hebbe, om deselve te onderhouden, ende niet te verderven: hier van is het contrarie, dat de Heere geseyt wort berouw te hebben dat hy den mensche, ofte andere wercken geschapen heeft, ende deselve te willen verderven.
-
69
- Te weten, voor sijne groote heerlickheyt ende majesteyt. Siet Exod. 19.18.
-
70
- Dit is een teecken van schrick ende verveernisse, als Psalm 144. vers 5.
-
i
- Psalm 63.5. ende 146.2.
-
71
- Ofte, mijne aendachtige reden.
-
72
- Anders, O dat de sondaers van der aerden verdaen wierden, etc. Te weten, die haer over geven tot sondigen, als Psalm 1. vers 1. Ioan. cap. 9. vers 31. ende ondanckbaer zijnde, den Heere niet en eeren in het gebruyck sijner schepselen, van dewelcke in desen Psalm, tot Godes lof, gesproken is.
-
73
- Dat is, looft den Heere. Het Hebreeusch woort Halelujah, heeft de Christelicke Kercke van de Ioodsche Kercke behouden, dienende om malkanderen te verwecken tot lof Godes in de heylige vergaderingen. Siet Apoc. 19.1, 3.
|