40
Dat 83 voor terwe distelen voort komen, ende voor gerste stinck-kruyt. 84 De woorden Iobs hebben een eynde.
|
-
1
- T.w. om die onkuyschelick te aenschouwen, ende ter oneere te begeeren. Vergelijckt Matth. 5. vers 28. 1.Iohan. 2. vers 16.
-
2
- T.w. dat Godt geeft. Verstaet de straffe voor den onkuyschen verordent van Godt. Vergelijckt boven 20. op vers 29. Sommige verstaen het van de belooninge der kuyscheyt, die hy soude verliesen door onkuysche daden.
-
3
- D. uyt den hemel. siet boven 16. op vers 19.
-
4
- Hebr. vreemdigheyt, dat is, dat seltsaem, ongewoonlick ende extra-ordinaer is.
-
a
- 2.Chron. 16.9. Iob 34.21. Proverb. 5.21. ende 15.3. Ierem. 32.19.
-
5
- T.w. Godt. Alsoo vers 6.
-
6
- Siet Genes. 6. op vers 12.
-
7
- D. neemt hy niet waer al mijn doen ende laten, om dat genadelick te beloonen, soo het goet is, ofte rechtveerdelick te straffen, soo het quaet is? siet bov. 14. op vers 16.
-
8
- Dat is, leugen ende valscheyt; in t’samenhandelingen. Alsoo Exod. 23.1. Deut. cap. 5. vers 20. Iesa. 5.18.
-
9
- Hebr. in wagen der gerechtigheyt; dat is, men ondersoecke na behooren mijn gemoedt, voornemen, woorden, ende wercken.
-
10
- T.w. dat ick geen huychelaer geweest en ben, daer voor ick van mijne vrienden aengesien worde.
-
11
- D. van den regel, ende ’t voorschrift des levens, dat ons van Godt voorgestelt is. Hy spreeckt van moetwillige sonden, daer in men voort gaet.
-
12
- D. ongerechtelick begeert heeft, dat den oogen aengenaem was, ende een ander toebehoorde.
-
13
- T.w. van ander lieden goet. And. eene vlecke, ofte smette; D. eenige quade daet.
-
14
- Hy wenscht hemselven de straffe Godes toe, van welcke te sien is Levit. 26.16. Deut. 28.30, 33, 38, 39, 40.
-
15
- D. dat ick in der aerde geplant hebbe.
-
16
- T.w. om die onbehoorlick te begeeren, ende te gebruycken, daer toe de gelegentheden bespiedende.
-
17
- D. die weerdigh is door de Richteren geoordeelt, ende gestraft te worden. Alsoo onder vers 28.
-
18
- D. veroorsakende een vyer, T.w. der Goddelicker wrake. Siet boven 22. op vers 20. Want gelijck het vyer seer haestelick de stoppelen verteert, alsoo oock Godts toorn, ende rechtveerdige straffe de sondige menschen. Vergelijckt Deut. cap. 4. op vers 24. ende Nah. 1.6.
-
19
- T.w. om my te verantwoorden voor Godt. Want de slaven en hadden in voortijden geene vryheyt, om tegen hare heeren voor den wereltschen Richter eenige klaghte aen te stellen.
-
20
- T.w. om te oordeelen tusschen my, ende hen; het welcke geschiet door de straffen, die Godt den onrechtveerdigen, ende wreeden in dit leven, ofte in het toekomende toesendt.
-
21
- D. strafte. siet Genes. 21. op vers 1. Levit. 18. op vers 25.
-
d
- Iob 34.19. Prov. 14.31. ende 17.5.
-
23
- T.w. Godt. Anders, heeft hy hem niet in de baermoeder bereyt op eene maniere? ofte, in eenerley baermoeder.
-
24
- Te weten, dat ick dien na mijn vermogen niet en soude voldaen hebben. Hebr. soo ick de armen van de begeerte geweert hebbe.
-
25
- Men laet yemants oogen versmachten, als men hem lange te vergeefs laet wachten na yet goets dat hy begeert: het welcke geseyt wort by gelijckenisse genomen van de oogen, welcker krachten alsse sterckelick, ende sonder ophouden, doch te vergeefs na yets uytsien, vergaen, ende versmelten. Alsoo Psalm 69.4. ende 119. versen 82, 123. Thren. 4.17.
-
26
- T.w. van den welcken in ’t laetste voorgaende versken gesproken is. Vergel. boven 29.16.
-
28
- Eene overtollige maniere van spreken, beteeckenende d’eerste jonckheyt, in dewelcke Godt hem dese liefde tegens de weduwen, ende weesen ingestort hadde.
-
29
- T.w. weduwe, van dewelcke in het 16 vers gesproken is.
-
30
- Dat is, geholpen met troost, raet, ende daet.
-
31
- T.w. sonder van my decksel, ende kleedinge te ontfangen.
-
32
- Verstaet de lendenen des nootdurftigen, die Iob met sijne vellen gekleet, ende gedeckt hadde. De sin is, soo hy, wiens die lendenen waren, Iob niet gedanckt, goet toegewenscht, ende lof gegeven hadde, uyt oorsake van’t gemack, dat hy daer by voelde. Alsoo is’t woort zegenen genomen, Genes. cap. 12. vers 3. Deuter. 24. vers 13. 2.Sam. c. 8. vers 10. Psalm 62.5.
-
33
- T.w. om hem te slaen, ofte smijten, ofte dreygen, ofte eenighsins met gewelt te verdrucken. Vergel. 1.Reg. 13.4.
-
34
- D. in de plaetse van het gerichte, ofte in de vyerschare, dewelcke by den ouden in de stadts-poorten was. siet Genes. 22. op vers 17.
-
35
- T.w. my bereyt van de Richteren, die my het recht wijsen souden, uyt vreese van mijne macht, ende aensien, ofte uyt begeerte van mijne vrientschap.
-
36
- Hebr. riet. Verstaet het opperbeen des arms, sich streckende van den elleboge af tot den schouder.
-
37
- D. dat Godt den verdruckers der armen toesent.
-
38
- Dat is, ick en hadde gantsch geene kracht, te weten, om voor hem te bestaen, ende sijne wrekende hant te verdragen.
-
39
- D. uyt oorsake van sijne schrickelicke Majesteyt, ende overgroote macht.
-
e
- Marc. 10. vers 24. 1.Timot. 6.17.
-
40
- Alsoo is’t Hebreeusch woort genomen, bov. 8.14. Prov. 3.26.
-
41
- D. rijckdom, ende middelen. Alsoo Genes. cap. 34. vers 29. Num. 31.9. Deut. 8.17.
-
42
- Hebr. gevonden hadde. Alsoo Deut. 8.17, 18. Iesa. 10.10, etc.
-
43
- D. de sonne: want hier worden de groote lichten, (alsoo genaemt Genes. 1.16. Psalm 136.7.) gemelt, de sonne, ende de mane, over welcker schoonheyt, ende werckingen de Heydenen hen soo seer verwondert hebben, datse die Goddelicke eere bewesen. Ierem. 43.13. ja oock de Israëliten selve, 2.Reg. 21.3. ende 23.4, 5, 11. Ezech. 8.16.
-
44
- T.w. om dat Goddelicke eere te bewijsen, gelijck de afgodendienaren doen.
-
45
- De afgodendienaren hebben de sonne meest ge-eert, alsse opgingh, ende in haren glantz was, ende de mane alsse vol was: ’t welcke hier genoemt wort haren heerlicken voortgangh.
-
46
- T.w. om die Godtsdienstige eere aen te doen.
-
47
- Tegen de openbare professie, die ick doe van den waren, ende levendigen Godt alleen in den geest, ende waerheyt te dienen. Siet Deut. 27.15.
-
48
- D. mijne hant aen mijnen mont gebracht hebbe, tot bewijs van eerbiedinge, ende onderdanigheyt. Siet van den afgodischen kus, gedaen ter eere van de afgoden, 1.Reg. 19. op vers 18. Siet oock Genes. 41. op vers 40.
-
49
- Siet boven op vers 11.
-
50
- D. die boven in den hemel is, ende van daer ons aensiet, regeert, ende goet doet. Alsoo Deut. 4.39. 1.Reg. 8.23.
-
51
- T.w. met de eere, die hem alleen toekomt, den schepselen te geven: wantse beyde niet en konnen t’samen gedient worden. siet Iosu. 24.22, 23. 1.Reg. 18.21. Matth. 4.10. ende 6.24. 2.Cor. 6. vers 16.
-
52
- D. schade, qualick varen, ondergangh, verderf. Alsoo bov. 30.24. en Prov. 24.22.
-
53
- T.w. tot blijdtschap, ende vreughde.
-
54
- Verstaet het quaet der straffe, D. elende, ende tegenspoet. siet Genes. 19. op vers 19.
-
55
- D. over quam, ende trefte. Siet Genes. 44. op vers 34.
-
56
- D. mijne tonge, ofte mont.
-
i
- Matth. 5.44. Rom. 12.14.
-
57
- Dat is, met eenen vloeck te wenschen, dat hy sterven soude. And. mits over sijne ziele eenen vloeck te wenschen.
-
58
- D. mijner wooninge. siet 2.Reg. 13. op vers 5. Verstaet, sijne huysgenooten, knechten ende dienstmaeghden.
-
59
- Het schijnt hier uyt, dat Iob niet alleen seer herbergigh is geweest, maer oock sijne gasten soo mildelick heeft onthaelt, dat hyse met sijn alderbeste, ende leckerste vleesch, ende spijse heeft verzadight: soo dat sijne huysgenooten wenschende oock alsoo dagelicks getracteert te worden, quaemen te seggen, Och of wy, etc. Andre verstaen, dat om de groote herbergigheyt van Iob sijne huysgenooten hebben gevreest, dat sy geen spijse genoegh souden behouden om sich te verzadigen. Andre duyden’t op sijne vyanden, die sy geerne uyt wraeckgierigheyt souden verscheurt hebben, indien Iob daer in hadde bewillight.
-
k
- Hebr. 13.2. 1.Petr. 4.9.
-
60
- D. tegens over ’s Heeren strate, om de voorby gaende reysende lieden alsoo in mijnen huyse te ontfangen, of, voor den reysenden man. siet bov. 6. op vers 19.
-
61
- Vergel. Hose. 6. op vers 7. Anders, gelijck een mensche, D. gelijck de menschen plegen te doen.
-
62
- Hebr. in, ofte, met my te beminnen. Anders: in mijnen schoot; Dat is, by my in’t verborgene, of, in’t heymelicke.
-
63
- T.w. door mijne macht, ende autoriteyt, datse mijne gebreken niet en souden hebben derven openbaren; sulcks dat ickse niet en behoefde te vreesen, over de blame, die sy my hadden mogen nageven.
-
64
- Hebr. de verachtinge. D. die alderminst in eenige huysgesinnen gesien, ende geacht waren.
-
65
- T.w. soo ick my vergrepen hebbende, daer van ware vermaent geweest.
-
66
- Te weten, door zedigheyt, schaemte, ende vreese. Anders, Doch ick hebbe my stille gehouden ende en ben ter deuren niet uytgegaen.
-
67
- De sin is, Indien men niet en gelooft, dat ick verhaelt hebbe; dat men mijne sake ondersoecke, ende recht oordeele: maer och of ick daer toe nu eenen Richter hadde, die van alles kennisse genomen hebbende, recht richtede. Vergelijckt Iob 9. vers 32. ende 19.23.
-
68
- Hebr. teecken. And. mijne begeerte.
-
69
- Dien ick liefst tegen mijne vrienden voor eenen Richter hebbe.
-
70
- T.w. waerom hy my alsoo straft, dewijle ick niet en ben soodanigh een, als mijne vrienden my afmalen. Vergelijckt boven 10.2. ende 13.22, 23.
-
71
- Hebr. de man mijns twistes.
-
72
- Inhoudende de beschuldingen, die tegen my gedaen worden.
-
73
- T.w. my daer mede verblijdende, ende ten toone stellende, om dat ick eene goede conscientie hebbende, wel weet, dat hy geen bewijs en soude konnen inhouden, om my te overtuygen, dat ick een hypocrijt geweest zy.
-
74
- Hebr. als kroonen; Dat is, als een sonderlingh cieraet. Vergelijckt Proverb. 12. op vers 4.
-
75
- D. mijner woorden, ende wercken.
-
76
- Verstaet sijnen beschuldiger. Desen soude Iob al sijn doen, ende laten recht uyt openbaren, steunende alsoo op de goetheyt sijner sake, dat de partije hare beschuldinge niet en soude konnen waer maken.
-
77
- Dat is, met een kloeckmoedigh, ende onbeschroomt herte. Anders, als tot een Vorst soude ick tot hem naderen; Dat is, Hoewel hy mijn vyant soude zijn, ick soude nochtans hem als een Prince aensien uyt verheuginge, om de sekerheyt van het proces te sullen winnen.
-
78
- T.w. als om wrake, overmits ick het ongerechtelick verkregen, ende beseten soude hebben. Siet gelijcke maniere van spreken Genes. 4.10. ende Habak. 2.11. item siet boven 8. op vers 18.
-
79
- Het Hebreeusch woort beteeckent eygentlick de verhevene aerde ofte ruggen tusschen twee vooren. Alsoo onder 39.13. Psalm 65. vers 11. Hose. cap. 10. vers 4.
-
80
- Dat is, sijne vrucht. Alsoo Genes. cap. 4. vers 12.
-
81
- Hebr. meesters, ofte, heeren, Dat is, besitters, ofte gebruyckers.
-
82
- Dat is, door bedrogh, ofte gewelt, ende tyrannije hebbe verdruckt, ende overlast. Ofte, ende de ziele doen uytblasen, Dat is, ben ick oorsake van haer gedoot geweest. Vergelijckt boven 11. vers 20.
-
83
- T.w. met eene exemplare straffe.
-
84
- T.w. die hy met sijn vrienden gesproken heeft.
|