| |
| |
| |
Verhael van het maken der twee andere tafelen, ende de inschrijvinge der tien geboden in deselve, als oock van de kiste ofte Arke, waer inse van Mose wech geleyt zijn, vers 1, etc. Aarons doot, ende de afsonderinge van den stam Levi tot des HEEREN dienst, 6. Mosis verblijf op den bergh, 10. Een heerlicke vermaninge aen Israël tot Godes vreese, gehoorsaemheyt, ende liefde des naesten, in het bysonder der vreemdelingen, als oock tot de kennisse des waren Godes, met verscheydene beweeghlicke redenen, 12.
| |
1
1 TEr selver tijt seyde de HEERE tot my; a Houwt u twee steenen tafelen, als de eerste, ende klimt tot my op desen bergh: daer na sult ghy u eene 2 kiste van hout maken.
| |
2
Ende ick sal op die tafelen schrijven de woorden, die geweest zijn op de eerste tafelen, die ghy gebroken hebt: ende ghy sultse leggen in die kiste.
| |
3
Alsoo maeckte ick eene kiste van 3 sittimhout, ende hieuw twee steenen tafelen als de eerste: ende ick klom op den bergh, ende de twee tafelen waren in mijner hant.
| |
4
Doe schreef 4 Hy op de tafelen, na het eerste schrift, de 5 tien woorden, die de HEERE 6 ten dage der versamelinge op den bergh uyt het midden des vyers tot u-lieden gesproken hadde: ende de HEERE gafse my.
| |
5
Ende ick keerde my, ende gingh af van den bergh, ende leyde de tafelen in de kiste, die ick gemaeckt hadde: ende aldaer 7 zijnse, gelijck als de HEERE my geboden heeft.
| |
6
Ende de kinderen Israëls b reysden van 8 Beëroth Bene-Iaakan [ende] Mosera: aldaer c sterf Aaron, ende wert aldaer begraven, ende sijn soon Eleazar bediende het Priester-ampt in sijne plaetse.
| |
7
Van daer reysden sy na d 9 Gudgod: ende van Gudgod na Iotbath, een lant van waterbeken.
| |
8
Ter selver tijt scheydde de HEERE de stamme Levi uyt, om de Arke des verbonts des HEEREN te dragen, 10 om voor het aengesichte des HEEREN te staen, om hem te dienen, ende om 11 in sijnen name te zegenen, tot op desen dagh.
| |
| |
[fol. 82r\Vermaningen met beloften.]
| |
9
Daerom en heeft 12 Levi e geen deel noch erve met sijne broederen: 13 de HEERE, die is sijn erfdeel, gelijck als de HEERE uwe Godt tot hem gesproken heeft.
| |
10
Ende ick stont op den bergh, als de vorige dagen, f veertigh dagen ende veertigh nachten: ende de HEERE g verhoorde my oock op dat selve mael; de HEERE en heeft u niet willen verderven.
| |
11
Maer de HEERE seyde tot my; Staet op, gaet op de reyse, voor het aengesichte des volcks: dat sy in komen, ende erven het lant, dat ick haren vaderen gesworen hebbe, hen te geven.
| |
12
Nu dan, Israël, wat eyscht de HEERE uwe Godt van u? dan den HEERE uwen Godt te vreesen, in alle sijne 14 wegen te wandelen, ende hem lief te hebben, ende den HEERE uwen Godt h te dienen; 15 met u gantsche herte, ende met uwe gantsche ziele.
| |
13
Om te houden de geboden des HEEREN, ende sijne insettingen, die ick u heden gebiede: 16 u ten goede.
| |
14
Siet, des HEEREN uwes Godts is de hemel, ende de hemel 17 der hemelen; de i aerde, ende al wat daer in is.
| |
15
18 Alleenlick heeft de HEERE lust gehadt aen uwe vaderen, om die lief te hebben: ende heeft haer zaet na hen, u-lieden, uyt alle de volcken verkoren, gelijck het te desen dage is.
| |
16
19 Besnijdet dan de voorhuyt k uwes herten: ende en verhardet uwen l necke niet meer.
| |
17
Want de HEERE uwe Godt, die is een Godt der 20 goden, ende m Heere der heeren: die groote, die machtige, ende die vreeslicke Godt, die n geen 21 aengesicht aenneemt, nochte geschenck ontfanght.
| |
18
Die het recht des weesen ende der weduwe 22 doet: ende heeft den vreemdelingh lief, dat hy hem broot ende kleedinge geve.
| |
19
Daerom sult ghylieden den vreemdelingh lief hebben: want ghy zijt vreemdelingen geweest in Egyptenlant.
| |
20
Den HEERE uwen Godt sult ghy o vreesen, hem sult ghy dienen: ende hem sult ghy p aenhangen, ende by sijnen name 23 sweeren.
| |
21
Hy is uwe 24 lof, ende hy is uwe Godt: die by u gedaen heeft, dese groote ende vreeslicke dingen, die uwe oogen gesien hebben.
| |
22
Uwe vaderen togen af na 25 Egypten met q seventigh 26 zielen: ende nu heeft u de HEERE uwe Godt gestelt r als de 27 sterren des hemels, in menighte.
|
-
1
- Als des HEEREN toorn, na mijne voorbede, die in ’t eynde des voorgaenden Capittels verhaelt is, nu gestilt was.
-
2
- Ofte, Arke. Dit kan men verstaen van eene kiste, in dewelcke Mose de tafelen soude leggen, ter tijt toe dat de Arke des verbonts (Exod. 25. vers 21.) gemaeckt soude zijn: ofte, van de Arke des verbonts selve, die Godt hier bevolen heeft, datse naderhant soude gemaeckt worden.
-
3
- Siet Exod. 25. op vers 5.
-
8
- Of, van Beëroth der kinderen Iaakans na Moser. Sommige meynen, dat hier twee optochten t’samen gevoeght worden: hoewelse eerst van Moseroth zijn opgetogen, ende daer na van Bene-Iaakan. siet Num. 33.31, 32. Doch het kan zijn, datter eene plaetse by den bergh Hor (daer Aaron sterf) geweest is, die Moser ofte Mosera geheeten hebbe. Tusschen den optocht van Bene-Iaakan ende Aarons doot op Hor, worden Num. c. 33. verscheydene optochten ende legeringen gestelt. siet aldaer. Sulcks dat dit Beëroth Bene-Iaakan wel eene andere plaetse mochte geweest zijn, als Bene-Iaakan slechtelick alsoo genoemt: waer op de aendachtige leser kan letten.
-
c
- Num. 20.28. ende 33.38.
-
9
- Num. 33.32, 33. Hor-Gidgad.
-
10
- D. om hem in de verrichtinge des Godtsdiensts in sijne heylige wooninge te dienen, als de volgende woorden verklaren. Vergel. onder 17.12. ende 18. versen 5, 7. Iudic. 20.28. 1.Reg. 17.1. Psalm 134.1. ende 135.2. Ezech. 44.15, 16.
-
11
- Om Godes zegen in sijnen name, ofte van sijnent wegen over den volcke, in ’t scheyden der vergaderinge uyt te spreken. Siet Levit. 9. op vers 23.
-
12
- D. de stamme Levi, ofte, de Leviten.
-
e
- Num. c. 18. vers 20. ende 21, etc. Onder 18.1. Ezech. 44.28.
-
13
- D. het gene den HEERE van de andere stammen geoffert wort, daer van sullen sy leven, volgens des Heeren ordinantie daer van gegeven. siet Num. cap. 18. versen 20, 21, 22, 23, etc.
-
14
- Siet Gen. 18. op vers 19.
-
h
- Boven 6.5. Matth. 22.37. Luce 10.27.
-
17
- D. de hooghste Hemel, als oock 1.Reg. 8.27. die de derde hemel genoemt wort, 2.Cor. 12.2. Hemel der hemelen wort geseyt, gelijck het Hoogeliedt Salomons, het liedt der liederen, ydelheyt der ydelheden, Koningh der koningen, knechten der knechten.
-
i
- Genes. 14.11. Psalm 24.1. ende 115.16.
-
18
- Mose wil seggen, datter geene andere oorsake is van de verkiesinge Israëls, ende harer vaderen, als het enckel vry welbehagen ende de loutere genade Godes: want hem alle sijne schepselen, ten aensien der scheppinge, even na waren, hy hadde niemant van doen, ende het stont hem vry, Israël ende hare vaderen in haren sondigen staet, als andere volckeren, te laten, ofte te verkiesen ende te begenadigen, wien, ofte wat volck hy wilde. Vergel. Exod. 33.19 en bov. 9.4, 5, 6, etc. Iosu. 24. versen 2, 3. Matth. 11. vers 26. Actor. c. 13. vers 17. ende 14.16. Rom. 9. vers 15. ende 11.35. Eph. 1.5, 9, 11, etc.
-
19
- D. doet van u herte wech alles, wat tegen des HEEREN heyligen wille strijt, ende kruyciget u vleesch. Vergel. Ier. 4.4. Rom. 2. versen 28, 29. Col. 2. vers 11. Van het verharden der necken, siet Exod. cap. 32. op vers 9.
-
l
- Exod. 32.9. ende 33.3. ende 34.9. Bov. 9.13.
-
20
- D. de afgoden zijn niets, maer dese is de eenige, ware, alderhooghste Godt, die oock heerscht over alle Engelen ende menschen, die van wegen eenigh Godtlick ampt, of dienst, Goden genaemt worden. alsoo Psal. 50. vers 1. Vergel. 1.Cor. 8.5, 6. ende Apoc. 17.14. ende 19.16.
-
n
- 2.Chron. 19.6, 7. Iob 34.19. Actor. 10.34. Rom. 2.11. Gal. 2.6. Eph. 6.9. Coloss. 3.25. 1.Petr. 1.17.
-
21
- D. die geen uyterlick onderscheyt der menschen aensiet, of yemant rijck ofte arm, ingeboren ofte vreemdelingh, Iode of Heyden zy, etc. siet oock Lev. 19. op vers 15.
-
o
- Bov. 6.13. Matt. 4.10. Luce 4.8.
-
23
- Siet bov. 6. op vers 13.
-
24
- D. die u door sijne genade ende weldadigheyt oorsake geeft, om hem te loven, ende des ghy u hebt te beroemen, ende diens lof ghy steeds in u herte ende mont behoort te voeren. Vergel. Ier. 17.14.
-
25
- Siet Genes. 12. op vers 10.
-
q
- Genes. 46.27. Exod. 1.5. Actor. 7.14.
-
26
- Dat is, sy waren niet meer als seventigh persoonen.
-
27
- Siet Genes. 13. op vers 16. ende 15. 5.
|